క్షారమయం
క్షారమయం లేదా క్షారోదం లేదా క్షారకం, (ఆల్కలాయిడ్) ప్రకృతిలో సహజంగా లభించే ఒక ప్రాథమిక, సేంద్రియ సమ్మేళనాలు. వీటిలో కనీసం ఒక నత్రజని పరమాణువు కూడా ఉంటుంది. ఈ వర్గంలో తటస్థమైన,[1] తక్కువ స్థాయిలో ఆమ్ల ధర్మాలు కలిగిన సంబంధిత సమ్మేళనాలు కూడా ఉంటాయి.[2] వీటి నిర్మాణాలను పోలిన కొన్ని కృత్రిమ సమ్మేళనాలను కూడా ఆల్కలాయిడ్లు అని వ్యవహరిస్తుంటారు.[3]
కర్బనము, ఉదజని, నత్రజని మాత్రమే కాక వీటిలో ఆక్సిజన్ లేదా గంధకం కూడా ఉండే అవకాశం ఉంది. భాస్వరం, క్లోరిన్, బ్రోమిన్ లు కూడా అరుదుగా ఉంటాయి.[4]
బ్యాక్టీరియా, ఫంగస్, ఔషధ మొక్కలు, కొన్ని జంతువులు వీటిని ఉత్పత్తి చేస్తుంటాయి.[5]
ఆల్కలాయిడ్లలో చాలా వాటిని సాంప్రదాయ, ఆధునిక ఔషధరంగంలోనూ ఉపయోగిస్తారు. కొన్ని మానసిక ఉత్తేజాన్ని కలుగజేసేవిగా ఉండటంతో వాటిని మత్తుపదార్థాల తయారీలోనూ వాడతారు. ఇవి ఒక్కోసారి విషపూరితం కూడా కాగలవు. ఆల్కలాయిడ్స్ మానవులు, ఇతర జంతువులలో వైవిధ్యమైన జీవక్రియ వ్యవస్థల పనిచేసినప్పటికీ, అవి దాదాపు రుచికి చేదుగా అనిపిస్తాయి.[6] ఆల్కలాయిడ్ అనేది మొక్కల నుండి తయారయ్యే రసాయనాల సమూహం. వాటిలో నైట్రోజన్ ఉంటుంది. అనేక ఆల్కలాయిడ్స్ కూడా శక్తివంతమైన ఔషధ ప్రభావాలను కలిగి ఉంటాయి. ఆల్కలాయిడ్స్ యొక్క కొన్ని ఉదాహరణలు కొకైన్, నికోటిన్, స్ట్రైక్నైన్, కెఫిన్, మార్ఫిన్, పైలోకార్పైన్, అట్రోపిన్, మెథాంఫేటమిన్, మెస్కలైన్, ఎఫెడ్రిన్, ట్రిప్టమైన్.[7]ప్రకృతిలో సహజంగా లభించే కర్బన సమ్మేళనాలలో అత్యంత ఉపయోగ్యకరమైన కార్బోహైడ్రేట్లు, ప్రొటీన్లు, లిపిడ్లు, అమైనో ఆమ్లాలు, ఆంథోసైనిన్లు, ఫ్లేవనాయిడ్లు, స్టెరాయిడ్స్ అనేక తరగతుల రసాయన సమ్మేళనాలలో ఆల్కలాయిడ్స్ ఒక ప్రత్యేక తరగతి.[7]వాటి ప్రత్యేకత ఏమిటంటే అవి అమైనో ఆమ్లాల నుండి ఏర్పడినవి వీటిని మొక్కలు, కొన్ని జంతువులు ద్వితీయ జీవక్రియలుగా సంశ్లేషణ చేసుకుంటాయి.[7]
ఆల్కలాయిడులు లభించే మొక్కలు,జంతువులు
మార్చుఈ సమ్మేళనాలు సాధారణంగా అనేక వృక్ష జాతులు, ప్రధానంగా పుష్పించే మొక్కలు, కొన్ని జంతువుల ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడతాయి.మొక్కల్లో దాదాపు 30రకాల నిర్మాణ సంబంధాలు వున్నఅల్కలాయిడులు మొక్కల్లో లభిస్తాయి(కనుగొనబడినవి).ఈ ఆల్కలాయిడ్స్ ఒకే తరగతికి చెందినవి కానీ వాటి నిర్మాణంలో కొన్ని తేడాలు ఉంటాయి అయితే వాటిలో ఒకటి సాధారణంగా ఎక్కువ పరిమాణం లో ఏర్పడుతుంది.[8]కొన్ని మొక్కల కుటుంబాలు ఆల్కలాయిడ్స్‌లో చాలా సమృద్ధిగా ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, గసగసాలు (నల్లమందు)(Papaver somniferum), ఎర్గోట్ ఫంగస్ (Claviceps)) వంటి మొక్కలలో దాదాపు 30 రకాల ఆల్కలాయిడ్ రకాలు ఉన్నాయి.[8]ఆల్కలాయిడ్స్ వాటి చేదు రుచి కారణంగా శాకాహార జీవులను నిరోధించే సహజ సమ్మేళనం గుణాలను కల్గివున్నది.కొన్ని మొక్కలలోఅల్కలాయిడులను సహజ పురుగుమందులుగా ఉపయోగిస్తారు.ఆల్కలాయిడులుకప్పలు (విషపూరిత డార్ట్ కప్పలు) (Phyllobates)), న్యూ వరల్డ్ బీవర్ (Castor canadensis), బల్లులు వంటి కొన్ని జంతు జాతులలో కూడా ఉన్నాయి.అవి శిలీంధ్రాల జాతులు, ఎర్గోట్ ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడతాయి.[8]రానున్‌క్యులేసి (బటర్‌కప్స్), సోలనేసి (నైట్‌షేడ్స్), అమరిల్లిడేసి (అమరిల్లిస్) కుటుంబాల మొక్కలు ప్రముఖ ఆల్కలాయిడ్-కలిగిన కుటుంబ మొక్కలు.[9]
బయోమ్‌లో ఆల్కలాయిడ్స్ ప్రతిచోటా ఉన్నాయని ఇప్పుడు గ్రహించబడింది;మొక్కలు, వివిధ సూక్ష్మజీవులతో పాటు, సరీసృపాలు, ఉభయచరాలు, కీటకాలు, క్షీరదాలు, పక్షుల నుండి ఆల్క లాయిడులను గుర్తించారు.అలాగే స్పాంజ్‌లు, ట్యూనికేట్‌లు, పగడాలు, సూక్ష్మజీవులతో సహా సముద్ర వనరులలో కూడా కూడా కనుగొన్నారు.[10][11]
మొదట ఆవిష్కరణ-రకాలు
మార్చుఫ్రెడరిక్ సెర్టర్నర్, మొదట నల్లమందు నుండి మార్ఫిన్‌ను వేరుచేసిన జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త.ఈయన 1805 లో నల్లమందు నుండి మార్ఫిన్‌ను వేరుచేసినాడు.[12]1805లో, మొట్టమొదటి ఆల్కలాయిడ్ ముడి రూపంలో వేరుచేయబడిన మార్ఫిన్, సెర్టర్నర్ ద్వారా నివేదించబడింది; నల్లమందు నుండి, ఇది ఒక ముఖ్యమైన ఔషధ ఏజెంట్గుర్తింపబడినది.[13]కొన్ని సంవత్సరాల తర్వాత, ముఖ్యమైన యాంటీమలేరియల్ ఏజెంట్ క్వినైన్ కనుగొనబడినది.(స్ట్రోక్ ద్వారా 2001)[14]ప్రస్తుతం, అనేక యాంటీబయాటిక్స్, సముద్ర వనరుల నుండి ఉత్పత్తిచేసిన కొన్ని సమ్మేళనాలతో పాటు, కనీసం 60 మొక్కల నుండి ఉత్పన్నమైన ఆల్కలాయిడ్స్ వివిధ దేశాలలో ఔషధాలుగా ఆమోదించబడ్డాయి.[15][16]
ఆల్కలాయిడ్స్ యొక్క రసాయన నిర్మాణాలు
మార్చుఆల్కలాయిడ్స్ యొక్క రసాయన నిర్మాణాలు చాలా అస్థిరమైనవిగా వుంటాయి.సాధారణంగా, ఆల్కలాయిడ్ అమైన్-రకం నిర్మాణంలో కనీసం ఒక నైట్రోజన్ అణువును కలిగి ఉంటుంది-అంటే, హైడ్రోజన్ అణువులను హైడ్రోజన్-కార్బన్ సమూహాలతో హైడ్రోకార్బన్‌లు అని పిలిచే హైడ్రోజన్ అణువులను భర్తీ చేయడం ద్వారా అమ్మోనియా నుండి తీసుకోబడింది. ఇది లేదా మరొక నత్రజని అణువు యాసిడ్-బేస్ ప్రతిచర్యలలో ఒక ఆధారం వలె చురుకుగా ఉంటుంది.[9]
కొన్ని ముఖ్యమైన ఆల్కలాయిడులు
మార్చుచికిత్సాపరంగా, ఆల్కలాయిడ్స్ ముఖ్యంగా స్మృతి తప్పించే మందులు(anaesthetics)హృదయ సంరక్ష(cardioprotective),మరియు బాధానివారక ఏజెంట్లుగా ప్రసిద్ధి చెందాయి. రోగ నివారణ చికిత్స పరంగా ఉపయోగించే ప్రసిద్ధ ఆల్కలాయిడ్స్‌లో మార్ఫిన్, స్ట్రైక్నైన్, క్వినైన్, ఎఫెడ్రిన్, నికోటిన్ ఉన్నాయి.[17]
ఆల్కలాయిడ్స్ యొక్క ఫార్మాస్యూటికల్, ఔషధ వినియోగం
మార్చుఆల్కలాయిడ్స్ చాలా వైవిధ్యమైన ఔషధ లక్షణాలను చూపించాయి. వాటిలో చాలా స్థానిక మత్తు లక్షణాలను కలిగి ఉంటాయి, అయితే వాటి ఆచరణాత్మక ఉపయోగంచికిత్స ప్రయోజనం కోసం పరిమితం చేయబడింది.వాటిలో కొన్నింటిని దిగువున వివరించదమైనది.[18] [19]
మార్పిన్
మార్చుమార్ఫిన్ అనేది అత్యంత ప్రసిద్ధ ఆల్కలాయిడ్స్‌లో ఒకటి, ఇది ఇప్పటికీ వైద్య ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించబడింది. ఈ ఆల్కలాయిడ్ ఒక శక్తివంతమైన మత్తుమందు, ఇది నొప్పి నుండి ఉపశమనం కోసం ఉపయోగించబడుతుంది, అయితే వ్యసనపరుడైన లక్షణాల కారణంగా దాని ఉపయోగం పరిమితం.[19]
కోడైన్(Codeine)
మార్చునల్లమందు గసగసాలలో మార్ఫిన్ పక్కన సహజంగా ఏర్పడుతుంది, అద్భుతమైన అనాల్జేసిక్ చర్యను కలిగి ఉంటుంది, సాపేక్షంగా వ్యసనపరుని చేసే గుణం లేనిది.ఈ ఆల్కలాయిడ్స్ శ్వాసకోశ లేదా గుండె ఉత్తేజకాలుగా పనిచేస్తాయి.[19]కోడైన్ అనేది ఓపియాయిడ్ నొప్పి నివారిణి, ఇది తేలికపాటి నుండి మధ్యస్తంగా తీవ్రమైన నొప్పికి చికిత్స చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఇది సాధారణంగా ఇతర మందులతో కలిపి, దగ్గును తగ్గించడానికి కూడా ఉపయోగించబడుతుంది. కోడైన్ ఒకే-పదార్ధ ఉత్పత్తిగా లేదా ఎసిటమైనోఫెన్ లేదా ఆస్పిరిన్‌తో కలిపి, కొన్ని దగ్గు, జలుబు మందులలో అందుబాటులో ఉంటుంది.[20]
అట్రోపిన్
మార్చుతరువాత, అనేక క్లినికల్ అప్లికేషన్లలో ఔషధంగా ఉపయోగించే ఆల్కలాయిడ్ అట్రోపిన్ . ఉదాహరణకు, బ్రాడీకార్డియా (తక్కువ హృదయ స్పందన రేటు) చికిత్సకు అట్రోపిన్ ఇంజెక్షన్ గా ఇవ్వబడుతుంది.[21]అట్రోపిన్ అనేది అట్రోపా బెల్లడోన్నా నుండి సంశ్లేషణ చేయబడిన ఆల్కలాయిడ్.[22]అట్రోపిన్ సాధారణంగా సల్ఫేట్ లవణంగా లభిస్తుంది దీనిని ఇంట్రావీనస్, సబ్కటానియస్, ఇంట్రామస్కులర్, ఇంట్రాసోసియస్, ఎండోట్రాషియల్, ఆప్తాల్మిక్ పద్ధతుల ద్వారా చికిత్స వాడెదరు.నోటి ద్వారా ఇచ్చే అట్రోపిన్ ను ఇతర ఉత్పత్తులలో కలిపి మాత్రమే ఇస్తారు.[23][24]
ట్యూబోకురరిన్
మార్చుట్యూబోకురరిన్ ఆల్కలాయిడ్, పాయిజన్ క్యూరే యొక్క ఒక మూలవస్తువు,, శస్త్రచికిత్సలో కండరాల సడలింపుగా ఉపయోగించబడుతుంది.ట్యూబోకురరిన్ అనేది బెంజిలిసోక్వినోలిన్ ఆల్కలాయిడ్ కండరాల ఉపశమన మందు, ఇది క్యూరే యొక్క క్రియాశీలక భాగం. ఇది నికోటినిక్ విరోధి, కండరాల సడలింపు, ఔషధ అలెర్జీ కారకంగా పాత్రను కలిగి ఉంది. ఇది ట్యూబోకురరిన్ యొక్క హైడ్రైడ్ నుండి ఉద్భవించింది.[25]ట్యూబోకురరిన్ (d-tubocurarine) లేదా DTC అని కూడా పిలుస్తారు) అనేది ఒక విషపూరితమైన బెంజిలిసోక్వినోలిన్ ఆల్కలాయిడ్, ఇది చారిత్రాత్మకంగా బాణం పాయిజన్‌గా ఉపయోగించబడినది.1900ల మధ్యకాలంలో, శస్త్రచికిత్స లేదా మెకానికల్ వెంటిలేషన్ సమయంలో అస్థిపంజర కండరాల సడలింపును అందించడానికి ఇది మత్తుమందుతో కలిపి ఉపయోగించబడింది.సిసాట్రాకురియం, రోకురోనియం వంటి సురక్షితమైన ప్రత్యామ్నాయాలు క్లినికల్ అనస్థీషియాకు అనుబంధం వచ్చిన తరువాత,ఇప్పుడు ఇది చాలా అరుదుగా ఉపయోగించబడు తుంది.[25]
విన్‌క్రిస్టీన్, విన్బ్లాస్టిన్
మార్చుఆల్కలాయిడ్స్ విన్‌క్రిస్టీన్, విన్‌బ్లాస్టిన్‌లను అనేక రకాల క్యాన్సర్‌ల చికిత్సలో కీమోథెరపీటిక్ ఏజెంట్‌గా ఉపయోగిస్తారు.విన్‌క్రిస్టిన్ అనేది ఒక రకమైన కీమోథెరపీ. ఇది అనేక రకాల క్యాన్సర్లకు చికిత్స. మీరు సాధారణంగా ఇతర క్యాన్సర్ మందులతో విన్‌క్రిస్టిన్ కలిగి ఉంటారు.విన్‌క్రిస్టిన్ అనేది వింకా ఆల్కలాయిడ్స్ అనే ఔషధాల సమూహానికి చెందిన కెమోథెరపీ ఔషధం. విన్‌క్రిస్టీన్ క్యాన్సర్ కణాలను 2 కొత్త కణాలుగా విడిపోకుండా ఆపడం ద్వారా పనిచేస్తుంది.కాబట్టి,ఇది క్యాన్సర్ పెరుగుదలను ఆపుతుంది.[26]విన్బ్లాస్టిన్ సల్ఫేట్ అనేది వింకా ఆల్కలాయిడ్ అని పిలువబడే ఒక రకమైన కీమోథెరపీ. విన్కా ఆల్కలాయిడ్స్ మైక్రోటూబ్యూల్స్‌తో జోక్యం చేసుకుంటాయి (మైటోసిస్ సమయంలో క్రోమోజోమ్‌లను తరలించడంలో సహాయపడే సెల్యులార్ నిర్మాణాలు).అవి మైటోసిస్ (కణ విభజన)ను ఆపడం ద్వారా కణాల పెరుగుదలను అడ్డుకుంటాయి.[27]
కొకైన్
మార్చుఎరిథ్రాక్సిలమ్ కోకాలో ఉన్న కొకైన్ ఆల్కలాయిడ్ ఒక శక్తివంతమైన స్థానిక మత్తుమందు.కొకైన్ అనేది దక్షిణ అమెరికాకు చెందిన కోకా మొక్క ఆకుల నుండి తయారు చేయబడిన శక్తివంతమైన వ్యసనకారక ఉద్దీపన మందు.ఆరోగ్య సంరక్షణకై వైద్యులు దీనిని కొన్ని శస్త్రచికిత్సలకు స్థానిక అనస్థీషియా వంటి చెల్లుబాటు అయ్యే వైద్య ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించగలిగినప్పటికీ, కొకైన్ ఒక చట్టవిరుద్ధమైన ఔషధం.[28]కొకైన్, యాంఫేటమిన్‌ల(amphetamines) వలె, మెదడులోని కాటెకోలమినెర్జిక్ న్యూరాన్‌లపై పనిచేస్తుంది;కొకైన్, నరాల చివరల ఉత్తేజాన్ని నిరోధించడం ద్వారా లేదా పరిధీయ నరాలలో ప్రసరణను నిరోధించడం ద్వారా అనస్థీషియాను(అపస్మారక స్థితి) కల్గిస్తుంది.[29]
ఎర్గోనోవిన్, ఎఫెడ్రిన్
మార్చుఎర్గోనోవిన్ ను శిలీంధ్రం క్లావిసెప్స్ పర్పురియా నుండి ఉత్పత్తి చేస్తారు,అలాగే ఎఫిడ్రా జాతులనుండి ఎఫిడ్రిన్ ను వేరుచేస్తారు. ఈ రెండుఆల్కలాయిడులు రక్తనాళాల నిర్బంధకాలుగా పనిచేస్తాయి.అలాగే ఎఫెడ్రిన్ దీర్ఘ కాలిక ఆస్తమాలో, గవత జ్వరం, సైనసిటిస్, సాధారణ జలుబుల నుండి ఉపశమనం పొందేందుకు ఉపయోగిస్తారు.[30]ఎర్గోనోవిన్ ఎర్గోట్ ఆల్కలాయిడ్స్ అని పిలవబడే ఔషధాల సమూహానికి చెందినది. ఈ మందులు సాధారణంగా అబార్షన్ లేదా బిడ్డకు జన్మనిచ్చిన తర్వాత కొన్నిసార్లు సంభవించే అధిక రక్తస్రావం ఆపడానికి ఇవ్వబడతాయి. అవి గర్భాశయం యొక్క కండరాన్ని సంకోచించడం ద్వారా పని చేస్తాయి.శక్తి, సంకోచాల ఫ్రీక్వెన్సీని పెంచడానికి ఎర్గోనోవిన్ నేరుగా గర్భాశయ కండరాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది.[31]ఎఫెడ్రిన్ అనేది వైద్యపరంగా ముఖ్యమైన హైపోటెన్షన్‌ను నిర్వహించ డానికి, చికిత్స చేయడానికి ఉపయోగించే ఒక ఔషధం. ఇది ఔషధాల సాహానుభూతి తరగతికి చెందినది. FDA-ఆమోదించిన ఎఫెడ్రిన్‌ను ప్రాథమిక సూచన వైద్యపరంగా హైపోటెన్షన్‌ను పెరియోపరేటివ్‌గా చికిత్స చేయడం కోసం సిపారసు చేయబడింది.[32]
క్వినైన్
మార్చుక్వినైన్ ఒక శక్తివంతమైన యాంటీమలేరియల్ ఏజెంట్, తరచుగా సింథటిక్ డ్రగ్స్ ద్వారా భర్తీ చేయబడుతుంది, ఇవి మరింత ప్రభావవంతమైనవి, తక్కువ విషపూరితమైనవి.
క్వినిడిన్
మార్చుసింకోనా జాతికి చెందిన మరొక ఆల్కలాయిడ్ క్వినిడిన్, ఇది గుండెచప్పుడు లేదా అరిథ్మియా యొక్క క్రమరహిత లయలకు చికిత్సగా వైద్యపరమైన అనువర్తనాలు కలిగి ఉన్నది.క్వినిడిన్ అనేది సింకోనా చెట్టు, ఇలాంటి వృక్ష జాతుల బెరడులో ఉండే క్వినైన్ యొక్క D-ఐసోమర్.ఈ ఆల్కలాయిడ్ మొట్టమొదట 1848లో వివరించబడింది, యాంటీఅర్రిథమిక్ ఔషధంగా సుదీర్ఘ చరిత్రను కలిగి ఉంది.[33][34]క్వినిడిన్ మొదటి యాంటీఅర్రిథమిక్ డ్రగ్ (క్లాస్ Ia)గా పరిగణించబడుతుంది, కర్ణిక దడను సాధారణ సైనస్ రిథమ్‌గా మార్చడంలో మధ్యస్తంగా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.ఇది సోడియం, పొటాషియం ప్రవాహాలను నిరోధించడం ద్వారా సెల్యులార్ చర్య సామర్థ్యాన్ని పొడిగిస్తుంది.[33]
కోల్చిసీన్
మార్చుకోల్చిసీన్ మరొక ఆల్కలాయిడ్, ఇది లిలియాసి కుటుంబానికి చెందిన మొక్కలలో ఉంటుంది, ఇది తీవ్ర మైన గౌట్ దాడులకు చికిత్స చేయడానికి యుగాలుగా ప్రసిద్ధి చెందింది.గౌట్ (గౌటీ ఆర్థరైటిస్ అని కూడా పిలుస్తారు) యొక్క దాడులను నివారించడానికి లేదా చికిత్స చేయడానికి కోల్చిసీన్ను ఉపయోగిస్తారు. రక్తంలో యూరిక్ యాసిడ్ ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల గౌట్ వ్యాది ఏర్పడుతుంది. యూరిక్ యాసిడ్ కీళ్లలో మంట(నొప్పి, ఎరుపు, వాపు, వేడి) కలిగించినప్పుడు గౌట్ ప్రభావం కీళ్ల పై పడుతుంది.కోల్చిసీన్ గౌట్‌ను నయం చేయదు, కానీ ఇది గౌట్ దాడులను నిరోధించడంలో సహాయపడుతుంది. కోల్చిసీన్ సాధారణ నొప్పి నివారిణి కాదు, చాలా రకాల నొప్పిని తగ్గించదు.అథెరోస్క్లెరోసిస్ (ధమనుల లోపల ఫలకం పేరుకుపోవడం) లేదా బహుళ హృదయనాళ ప్రమాద కారకాలతో బాధపడుతున్న రోగులలో గుండెపోటు, స్ట్రోక్, కొన్ని రకాల గుండె ప్రక్రియలు, హృదయనాళ మరణాల ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి కోల్చిసీన్ కూడా ఉపయోగించబడుతుంది.[35]
లొబెలీన్
మార్చువైద్యపరంగా ఉపయోగించే మరొక ఆల్కలాయిడ్ లోబెలియా ఇన్‌ఫ్లాటా నుండి వేరుచేయబడిన లోబెలైన్, ఇది బహుళ చర్య విధానాలను కలిగి ఉన్నది.లోబెలైన్ అనేది భారతీయ పొగాకు మొక్క (Lobelia inflata) ఆకుల నుండి తీసుకోబడిన ఆల్కలాయిడ్.ఇది 1900ల ప్రారంభంలో సంశ్లేషణ చేయబడింది, పాక్షిక నికోటినిక్ వ్యతిరేక గుణమున్న పదార్థంగా వర్గీకరించబడింది.1930లలో ధూమపాన విముక్తి సహాయ కారిగా మొట్టమొదటిసారిగాఉపయోగించినట్లు నివేదించబడినది(డోర్సే 1936).అప్పటి నుండి ఇది వివిధ మోతాదులలో, సూత్రీకరణలలో పరీక్షించబడింది, ధూమపాన నివారణలలో చాలా విస్తృతంగా ఉపయోగించబడింది.[36]అయితే లోబెలైన్ కలిగిన మాత్రలు వాడినపుడు మైకము కమ్మడం, వికారంకలగడం,, వాంతులు రావడం, , పాస్టిల్స్ గొంతు చికాకుకు వంటి ప్రతికూల ప్రభావాలకు దారితీయవచ్చు.[36]
రెసెర్పిన్
మార్చురెసర్పైన్ అనేది రౌవోల్ఫియా సర్పెంటినా(సర్పగంధ)మరియు రౌవోల్ఫియా వోమిటోరియా యొక్క వేర్లలో లో కనిపించే ఆల్కలాయిడ్.ఇది యాంటీహైపెర్టెన్సివ్ ఏజెంట్, మొదటి తరం యాంటిసైకోటిక్, అడ్రినెర్జిక్ అప్‌టేక్ ఇన్హిబిటర్‌గా పాత్రను కలిగి ఉంది.ఇది ఆల్కలాయిడ్ ఈస్టర్, మిథైల్ ఈస్టర్, యోహింబన్ ఆల్కలాయిడ్. ఇది క్రియాత్మకంగా రెసెర్పిక్ యాసిడ్‌కు సంబంధించినది.[37]
కెఫిన్
మార్చుకెఫిన్ అనేది ఉద్దీపన ప్రభావాలతో కూడిన సహజ రసాయనం. ఇది కాఫీ, టీ, కోలా, కోకో, గ్వారానా, యెర్బా మేట్, 60కి పైగా ఇతర ఉత్పత్తులలో లభిస్తుంది.కెఫిన్ కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ, గుండె, కండరాలు, రక్తపోటును నియంత్రించే కేంద్రాలను ప్రేరేపించడం ద్వారా పనిచేస్తుంది. కెఫిన్ రక్తపోటును పెంచుతుంది, కానీ దానిని నిరంతరం ఉపయోగించే వ్యక్తులలో ఈ ప్రభావం ఉండకపోవచ్చు. కెఫిన్ మూత్ర ప్రవాహాన్ని పెంచే "వాటర్ పిల్" లాగా కూడా పనిచేస్తుంది.మానసిక చురుకుదనం, తలనొప్పి, పార్శ్వపు నొప్పి, అథ్లెటిక్ పనితీరు, జ్ఞాపకశక్తి, ఊబకాయం కోసం ప్రజలు సాధారణంగా కెఫీన్‌ను ఉపయోగిస్తారు. ఇది ఉబ్బసం, పిత్తాశయ వ్యాధి, ADHD, తక్కువ రక్తపోటు, నిరాశ, అనేక ఇతర పరిస్థితులకు కూడా ఉపయోగించబడుతుంది, అయితే ఈ ఇతర ఉపయోగాలకు మంచి శాస్త్రీయ ఆధారాలు లేవు.[38]
మూలాలు
మార్చు- ↑ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "alkaloids".
- ↑ Manske, R. H. F. (2014-05-12). The Alkaloids: Chemistry and Physiology, Volume 8. Vol. 8. Saint Louis: Elsevier. pp. 683–695. ISBN 9781483222004. OCLC 1090491824.
- ↑ Lewis, Robert Alan (1998-03-23). Lewis' Dictionary of Toxicology. CRC Press. p. 51. ISBN 9781566702232. OCLC 1026521889.
- ↑ "АЛКАЛОИДЫ - Химическая энциклопедия" [Alkaloids - Chemical Encyclopedia]. www.xumuk.ru (in రష్యన్). Retrieved 2023-05-18.
- ↑ Roberts, M. F. (Margaret F.); Wink, Michael (1998). Alkaloids: Biochemistry, Ecology, and Medicinal Applications. Boston: Springer US. ISBN 9781475729054. OCLC 851770197.
- ↑ Rhoades, David F (1979). "Evolution of Plant Chemical Defense against Herbivores". In Rosenthal, Gerald A.; Janzen, Daniel H (eds.). Herbivores: Their Interaction with Secondary Plant Metabolites. New York: Academic Press. p. 41. ISBN 978-0-12-597180-5.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 "What is Alkaloid?". vedantu.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 "Introductory Chapter: Alkaloids - Their Importance in Nature and for Human Life". intechopen.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ 9.0 9.1 "alkaloid". britannica.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ Cushnie T.T., Cushnie B., Lamb A.J. Alkaloids: An overview of their antibacterial, antibiotic-enhancing and antivirulence activities. Int. J. Antimicrob. Agents. 2014;44:377–386. doi: 10.1016/j.ijantimicag.2014.06.001
- ↑ "Alkaloids: An overview of their antibacterial, antibiotic-enhancing and antivirulence activities". sciencedirect.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "the discovery of the first alkaloid". jstor.org. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "DARK Classics in Chemical Neuroscience: Morphine". pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "The quest for quinine: those who won the battles and those who won the war". pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ Cordell G.A., Quinn-Beattie M.L., Farnsworth N.R. The potential of alkaloids in drug discovery. Phytother. Res. 2001;15:183–205. doi: 10.1002/ptr.890.
- ↑ "The potential of alkaloids in drug discovery". pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ Kurek J. Alkaloids—Their Importance in Nature and Human Life. IntechOpen; London, UK: 2019. Introductory Chapter: Alkaloids—Their Importance in Nature and for Human Life.
- ↑ Introductory Chapter: Alkaloids -Their Importance in Nature and for Human Life. writtenbyJoanna Kurek,Published:13 November2019,
- ↑ 19.0 19.1 19.2 "Alkaloids - Their Importance in Nature and for Human Life". Retrieved 2024-03-05.
- ↑ "Codeine Information". fda.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ Introductory Chapter: Alkaloids -Their Importance in Nature and for Human Life. writtenbyJoanna Kurek,Published:13 November2019,
- ↑ Smulyan H: The Beat Goes On: The Story of Five Ageless Cardiac Drugs. Am J Med Sci. 2018 Nov;356(5):441-450. doi: 10.1016/j.amjms.2018.04.011. Epub 2018 Apr 25.
- ↑ McLendon K, Preuss CV: Atropine.
- ↑ "Atropine". go.drugbank.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ 25.0 25.1 "CHEBI:9774-tubocurarine". ebi.ac.uk. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "vincristine". cancerresearchuk.org. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "Vinblastine Sulfate". cancer.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "cocaine". nida.nih.gov. Retrieved 2024-03-05.
- ↑ "Cocaine". go.drugbank.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ Introductory Chapter: Alkaloids -Their Importance in Nature and for Human Life. writtenbyJoanna Kurek,Published:13 November2019,
- ↑ "Ergometrine". drugbank.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "Ephedrine". ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-05.
- ↑ 33.0 33.1 "Quinidine revisited". go.drugbank.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "Quinidine-A legacy within the modern era of antiarrhythmic therapy". go.drugbank.com. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "Colchicine (Oral Route)". mayoclinic.org. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ 36.0 36.1 "Lobeline for smoking cessation". ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-12.
- ↑ "Reserpine". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-03-20.
- ↑ "Caffeine-Uses". webmd.com. Retrieved 2024-03-28.