ఉపపురాణాలు
ఉపపురాణాలు (సంస్కృతం: Upapurāṇa) హిందూ మత గ్రంథాల సాహిత్యం, మహాపురాణాల నుండి ద్విపార్‌శ్వర ఉపసర్గ ఉప (సెకండరీ) ను ఉపయోగించి ఉప (ద్వితీయ) పురాణాలుగా వాటిని క్రమబద్దీకరణ చేయడం ద్వారా భిన్నమైన సంకలనాలు కలిగి ఉంటాయి. అయినప్పటికీ, ఈ సంగ్రహాల్లో చాలావాటికన్నా కొన్ని మాత్రమే మహాపురాణాలు కన్నా ముందుగానే ఉన్నాయి, ఈ గ్రంథాలలో కొన్ని విస్తృతమైనవి, ముఖ్యమైనవి కూడా ఉన్నాయి.[1]
| ఈ వ్యాసానికి సంబంధించిన రచనలు హిందూధర్మశాస్త్రాలు | |
| |
| వేదములు (శ్రుతులు) | |
|---|---|
| ఋగ్వేదం · యజుర్వేదం | |
| సామవేదము · అధర్వణవేదము | |
| వేదభాగాలు | |
| సంహిత · బ్రాహ్మణము | |
| అరణ్యకము · ఉపనిషత్తులు | |
| ఉపనిషత్తులు | |
| ఐతరేయ · బృహదారణ్యక | |
| ఈశ · తైత్తిరీయ · ఛాందోగ్య | |
| కఠ · కేన · ముండక | |
| మాండూక్య ·ప్రశ్న | |
| శ్వేతాశ్వర | |
| వేదాంగములు (సూత్రములు) | |
| శిక్ష · ఛందస్సు | |
| వ్యాకరణము · నిరుక్తము | |
| జ్యోతిషము · కల్పము | |
| స్మృతులు | |
| ఇతిహాసములు | |
| మహాభారతము · రామాయణము | |
| పురాణములు | |
| ధర్మశాస్త్రములు | |
| ఆగమములు | |
| శైవ · వైఖానసము ·పాంచరాత్రము | |
| దర్శనములు | |
| సాంఖ్య · యోగ | |
| వైశేషిక · న్యాయ | |
| పూర్వమీమాంస · ఉత్తరమీమాంస | |
| ఇతర గ్రంథాలు | |
| భగవద్గీత · భాగవతం | |
| విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రము · త్రిమతాలు | |
| లలితా సహస్రనామ స్తోత్రము · శక్తిపీఠాలు | |
| శివ సహస్రనామ స్తోత్రము | |
| త్రిమూర్తులు · తిరుమల తిరుపతి | |
| పండుగలు · పుణ్యక్షేత్రాలు | |
| ... · ... | |
| ఇంకా చూడండి | |
| మూస:హిందూ మతము § వర్గం:హిందూమతం | |
పరిధి
మార్చుమహాపురాణాలు విషయంలో మాదిరిగానే, అనేక పురాణాలు, స్మృతులలో కూడా ఉపపురాణాలు కూడా పద్దెనిమిది సంఖ్యలో ఉన్నాయి, అయితే బృహద్దర్మ పురాణం వంటి కొన్ని గ్రంథాలు ఇటువంటివి ఉనికిని కలిగి ఉండగా, ఉపపురాణాలు పెద్ద సంఖ్యలో ఉన్నాయి. కానీ, మహాపురాణాలు విషయంలో కాకుండా, పద్దెనిమిది ఉపపురాణాలు వేర్వేరు జాబితాలు ఈ గ్రంథాల పేర్లకు సంబంధించి అరుదుగా అంగీకరిస్తాయి. పద్దెనిమిది ఉపపురాణాల యొక్క జాబితాలు అనేక పాఠాలు తెలియజేస్తాయి. వీటిలో కుర్మా పురాణం, గరుడ పురాణం, బృహద్దర్మ పురాణం, దేవి భాగవతం, ఏకమర పురాణం, హేమాద్రి యొక్క చాతుర్వర్గ చింతామణి, బల్లల్ సేన యొక్క దానసాగరం ఉన్నాయి. వేర్వేరు పేర్ల క్రింద వేర్వేరు జాబితాలలో ప్రత్యేకమైన ఉపపురాణాలు గురించి ప్రస్తావించినప్పటికీ, ఈ జాబితాలు మనకు ఉపపురాణాలు పద్దెనిమిది కంటే ఎక్కువ పేర్లను వచన రూపాలలో అందిస్తాయి. నిజానికి, ఈ గ్రంథాల పేర్లను సూచించిన అన్ని సంస్కృత గ్రంథాలను పరిశీలిస్తే, ఉపపురాణాలు వాస్తవ సంఖ్య వేర్వేరు జాబితాలలో పేర్కొన్న వాటిలో వందకు దగ్గరగా ఉంటుంది. కానీ, ఈ గ్రంథాలలో అధిక సంఖ్యలో ఎలాంటి ఆధారాలు లేకుండానే పోయాయి అని వాటిని నిరాకరించలేము.[1]
కూర్మ పురాణం జాబితా
మార్చుకూర్మ పురాణము (పూర్వభాగం, 1.17-20) లోని జాబితా ఈ కింది పేర్లను అందిస్తుంది:[1]
- ఆది పురాణం (సనత్కుమార)
- నారసింహ పురాణం
- స్కంధ పురాణం
- శివధర్మ పురాణం
- దుర్వాస పురాణం
- నారదీయ పురాణం
- కపిల పురాణం
- వామన పురాణం
- ఔషనస పురాణం
- బ్రహ్మాండ పురాణం
- వరుణ పురాణం
- కాళికా పురాణం
- మహేశ్వర పురాణం
- సాంబ పురాణం
- సౌర పురాణం
- పరశార పురాణం
- మరీచ పురాణం
- భార్గవ పురాణం
బృహద్దర్మ పురాణం జాబితా
మార్చుబృహద్దర్మ పురాణం ప్రకారం తదుపరి ఈ పద్దెనిమిది పురాణాలు జాబితాను అందిస్తుంది:[1]
- ఆది పురాణం
- ఆదిత్య పురాణం
- బృహన్నారదీయ పురాణం
- నారదీయ పురాణము
- నందీశ్వర పురాణం
- బృహనందీశ్వర పురాణం
- సాంబ పురాణం
- క్రియాయోగేశ్వర పురాణం
- కాళికా పురాణం
- ధర్మ పురాణం
- విష్ణుధర్మోత్తర పురాణం
- శివధర్మ పురాణం
- విష్ణుధర్మ పురాణం
- వామన పురాణం
- వరుణ పురాణం
- నారసింహ పురాణం
- భార్గవ పురాణం
- బృహద్ధర్మ పురాణం
శాఖా విభాగాలు
మార్చుమహాపురాణాలు మాదిరిగా కాకుండా, ఉపపురాణాలలో చాలామంది వారి పాత పద్ధతులను వారి యొక్క విలక్షణమైన శాఖాపరమైన పాత్రలతో కాపాడకోగలిగారు. ఈ గ్రంథాలలో కనిపించే మతపరమైన అభిప్రాయాల ప్రకారం విస్తృతమైన ఉపపురాణాలను ఆరు విభాగాలుగా విభజించవచ్చు. ఈ గ్రంథాలలో వైష్ణవ, శక్తి, శైవ, సౌర, గణపత్య, శాఖా పరముగా వర్గీకరింపబడినవిగా ఉన్నాయి.[1]
వైష్ణవ ఉపపురాణాలు
మార్చువైష్ణవ ఉపపురాణాలు విష్ణుధర్మ పురాణం, విష్ణుధర్మోత్తర పురాణం, నరసింహ పురాణం, బృహన్నారదీయ పురాణం, క్రియాయోగేశ్వర పురాణం వంటివి అత్యంత ముఖ్యమైన గ్రంథాలు.[1]
నారసింహ పురాణంలో 68 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి. విష్ణుధర్మ పురాణంలో 105 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి.
శక్తి ఉపపురాణాలు
మార్చుశక్తి ఉపపురాణాలలో దేవీ పురాణం, కాళికా పురాణం, మహాభాగవత పురాణం, దేవి భాగవతం, భగవతి పురాణం, చండీ పురాణం (లేదా చండిక పురాణం), సతి పురాణములు ఉన్నాయి.[1]
కాలిక పురాణంలో 98 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి.
శైవ ఉపపురాణాలు
మార్చుశైవ ఉపపురాణాలులో ముఖ్యంగా, శివ పురాణం, సౌర పురాణం, శివధర్మ పురాణం, శివధర్మోత్తర పురాణం, శివరహస్య పురాణం, ఏకంరా పురాణం, పరాశర ఉపపురాణం, వశిష్టతలలింగ ఉపపురాణం, విఖ్యాద పురాణం ఉన్నాయి.[1]
సౌర పురాణంలో 69 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి. విస్తృతమైన పరాశర ఉపపురాణంలో 18 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి. మనుగడలో ఉన్న శివధర్మ పురాణం (ఇంకా ప్రచురించబడలేదు) 12 అధ్యాయాలను కలిగి ఉంది, శివుడి ఆరాధకులకు మతపరమైన ఆచారాలు, విధులతో మాత్రమే ఇది వ్యవహరిస్తుంది. ఇది ఒక శాస్త్రం లేదా ధర్మశాస్త్రం అని పేర్కొంది.[2]
సౌర ఉపపురాణాలు
మార్చుప్రత్యేకమైన సౌర ఉపపురాణం అని పిలవబడే ఏకైక పాఠం సాంబ పురాణం.[1] ఇందులో 84 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి.
గణపత్య ఉపపురాణాలు
మార్చుగణపత్య శాఖ యొక్క రెండు ఉపపురాణాలు మాత్రమే గోచరిస్తున్నాయి. ఇవి ముద్గల పురాణం, గణేశ పురాణం.[1]
ఏ శాఖకు చెందని ఉపపురాణాలు
మార్చుఈ ఉపపురాణాలు ఏ ప్రత్యేకమైన శాఖకు చెందని రచనలు అయి ఉన్నాయి. ఇవి భవిష్యోత్తర పురణం, కపిల పురాణం, బృహద్ధర్మ పురాణములు.[1]
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 Hazra, R.C. (1962, reprint 2003). The Upapuranas in S. Radhakrishnan (ed.) The Cultural Heritage of India, Vol.II, Kolkata:The Ramakrishna Mission Institute of Culture, ISBN 81-85843-03-1, pp.271-286
- ↑ Rocher, Ludo (1986). "The Purāṇas". In Jan Gonda (ed.). A History of Indian Literature. Vol. II. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. p. 228. ISBN 3-447-02522-0.