వికీపీడియా

మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మహారాష్ట్ర శాఖ

మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ వారి మహారాష్ట్ర శాఖ. రాష్ట్రంలో పార్టీ కార్యకలాపాలు, ప్రచారాలను నిర్వహించడం, సమన్వయం చేయడం, అలాగే మహారాష్ట్రలో స్థానిక, రాష్ట్ర, జాతీయ ఎన్నికలకు అభ్యర్థులను ఎంపిక చేయడం దీని బాధ్యత. సంస్థ ప్రధాన కార్యాలయం ముంబైలోని దాదర్‌లో ఉంది. అడ్మినిస్ట్రేటివ్ కార్యాలయం ముంబైలోని కొలాబా కాజ్‌వేలో ఉంది.

మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ
నాయకుడుపృథ్వీరాజ్ చవాన్
Chairpersonబాలాసాహెబ్ తోరట్
(Leader of Congress Legislature Party Maharashtra Legislature)
ప్రధాన కార్యాలయంముంబై
విద్యార్థి విభాగంమహారాష్ట్ర NSUI
యువత విభాగంమహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ యూత్ కాంగ్రెస్
మహిళా విభాగంమహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ మహిళా కాంగ్రెస్ కమిటీ
రాజకీయ విధానం
కూటమిమహా వికాస్ అగాడి
లోక్‌సభలో సీట్లు
1 / 48
రాజ్యసభలో సీట్లు
3 / 19
శాసనసభలో స్థానాలు
45 / 288
Election symbol

చరిత్ర మార్చు

మహారాష్ట్ర రాష్ట్రం 1960 మే 1 న ఏర్పడింది. రాష్ట్రంలో కాంగ్రెసుకు చాలా కాలం పాటు ఎదురు లేదు. రాష్ట్రంలోని చక్కెర సహకార సంఘాలు, రాష్ట్రంలోని గ్రామీణ వ్యవసాయ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పాలుపంచుకున్న పాడి, కూరగాయల ఉత్పత్తుల మార్కెటింగ్, రుణ సంఘాలు మొదలైన వేలాది ఇతర సహకార సంస్థల నుండి దానికి అధిక ఉడ్ంఏది. కేశరావ్ జేఢే కాంగ్రెస్ పార్టీలో చేరిన తరువాత, బొంబాయి రాష్ట్రం లోను, దాని తరువాత మహారాష్ట్రలోనూ రాజకీయాల్లో ప్రధానంగా గ్రామీణ మరాఠా - కుంబీ కులాల ఆధిపత్యం ఏర్పడింది.[1] ఈ సమూహం సహకార సంస్థలపై ఆధిపత్యం చెలాయించేది. ఫలితంగా వచ్చే ఆర్థిక శక్తితో, గ్రామ స్థాయి నుండి శాసనసభ, లోక్‌సభ స్థానాల వరకు రాజకీయాలను నియంత్రించింది. 1980ల నుండి, ఈ బృందం ప్రైవేట్ విద్యాసంస్థలను స్థాపించడంలో కూడా చురుకుగా ఉంది.[2] మహారాష్ట్రకు చెందిన కేశవరావు జేఢే, యశ్వంతరావు చవాన్, వినాయకరావు పాటిల్, వసంతదాదా పాటిల్, శంకర్రావు చవాన్ కేశవరావు సోనావానే, విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ వంటి కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన ప్రధాన రాజకీయ ప్రముఖులు ఈ గుంపు నుండే వచ్చారు. మహారాష్ట్ర లోను, జాతీయ రాజకీయాల్లోనూ మహోన్నత వ్యక్తిగా నిలిచిన శరద్ పవార్ ఈ వర్గానికే చెందినవాడు.

శరద్ పవార్, తనకు పార్టీ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధీకీ మధ్య వివాదాల నేపథ్యంలో కాంగ్రెసు నుండి విడిపోయి నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీని ఏర్పాటు చేయడంతో రాష్ట్రంలో కాంగ్రెసు పార్టీ రాజకీయ స్థితి క్షీణించింది. రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి మరాఠాల మద్దతు చీలిపోయింది. అయితే, గత ముప్పై ఏళ్లలో, శివసేన, బీజేపీ మహారాష్ట్ర రాష్ట్రంలో ముఖ్యంగా ముంబై వంటి పట్టణ ప్రాంతాల్లో పట్టు సాధించడం ప్రారంభించాయి. 1995లో శివసేన, బీజేపీ అధికారంలోకి రావడం కాంగ్రెసుకు పెద్ద దెబ్బ. అయితే ఒక టర్మ్ తర్వాత, కాంగ్రెస్-ఎన్‌సిపి కూటమి తిరిగి అధికారాన్ని చేజిక్కించుకుంది. 2014 వరకు అధికారంలో ఉంది. 2014 రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెసు, ఎన్సీపీతో పొత్తు లేకుండా పోటీ చేసి భాజపా చేతిలో ఓడిపోయింది.

మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు మార్చు

సంవత్సరం. పార్టీ నేత సీట్ల మార్పు సీటు గెలుచుకుంది. ఫలితం.
బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీ
1937 బి. జి. ఖేర్ 86 
86 / 175 (49%)
 అధికారం
1946 39 
125 / 175 (71%)
 అధికారం
బొంబాయి రాష్ట్రం
1952 మొరార్జీ దేశాయ్ 94 
269 / 315 (85%)
 అధికారం
1957 యశ్వంత్రావు బల్వంతరావు చవాన్ 35 
234 / 396 (59%)
 అధికారం
మహారాష్ట్ర రాష్ట్రం
1962 మరోట్రావ్ కన్నంవర్ 215 
215 / 264 (81%)
 అధికారం
1967 వసంత్ రావు నాయక్ 12 
203 / 270 (75%)
 అధికారం
1972 19 
222 / 270 (82%)
 అధికారం
1978 వసంతదాదా పాటిల్ 153 
69 / 288 (24%)
 ప్రతిపక్షం
1980 ఎ. ఆర్. అంతులే 117 
186 / 288 (65%)
 అధికారం
1985 శివాజీరావ్ పాటిల్ నిలంగేకర్ 25 
161 / 288 (56%)
 అధికారం
1990 శరద్ పవార్ 20 
141 / 288 (49%)
 అధికారం
1995 61 
80 / 288 (28%)
 ప్రతిపక్షం
1999 విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్ 5 
75 / 288 (26%)
 అధికారం
2004 6 
69 / 288 (24%)
 అధికారం
2009 అశోక్ చవాన్ 13 
82 / 288 (28%)
 అధికారం
2014 పృథ్వీరాజ్ చవాన్ 40 
42 / 288 (15%)
 ప్రతిపక్షం
2019 బాలాసాహెబ్ థోరట్ 2 
44 / 288 (15%)
 ప్రతిపక్షం

మహారాష్ట్ర నుండి లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో గెలిచిన సీట్లు మార్చు

లోక్ సభ ఎన్నికలు సీట్లు గెలుచుకున్నారు సీటు మార్పు కూర్పు
1951 లోక్సభ ఎన్నికలు 41 41 
41 / 45 (91%)
1957 లోక్సభ ఎన్నికలు 20 21 
20 / 45 (44%)
1962 లోక్సభ ఎన్నికలు 39 19 
39 / 45 (87%)
1967 లోక్సభ ఎన్నికలు 36 3 
36 / 45 (80%)
1971 లోక్సభ ఎన్నికలు 39 3 
39 / 45 (87%)
1977 లోక్సభ ఎన్నికలు 13 26 
13 / 48 (27%)
1980 లోక్సభ ఎన్నికలు 42 4 
42 / 48 (88%)
1984 లోక్సభ ఎన్నికలు 43 1 
43 / 48 (90%)
1989 లోక్సభ ఎన్నికలు 12 3 
12 / 48 (25%)
1991 లోక్సభ ఎన్నికలు 19 7 
19 / 48 (40%)
1996 లోక్సభ ఎన్నికలు 13 6 
13 / 48 (27%)
1998 లోక్సభ ఎన్నికలు 29 16 
29 / 48 (60%)
1999 లోక్సభ ఎన్నికలు 10 19 
10 / 48 (21%)
2004 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో 13 3 
13 / 48 (27%)
2009 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో 17 4 
17 / 48 (35%)
2014 భారత సాధారణ ఎన్నికలు మహారాష్ట్రలో 2 15 
2 / 48 (4%)
మహారాష్ట్రలో 2019 భారత సాధారణ ఎన్నికలు 1 1 
1 / 48 (2%)

అధ్యక్షుల జాబితా మార్చు

ఎస్. నో రాష్ట్రపతి చిత్తరువు కాలపరిమితి.
1. అబాసాహెబ్ ఖేడ్కర్ 1960 1963
2. వినాయకరావు పాటిల్ 1963 1967
3. వసంతదాదా పాటిల్   1967 1972
4. పి. కె. సావంత్ 1972 1978
5. నరేంద్ర టిడ్కే 1978 1978
6. నాసిక్రావ్ తిర్పుడే 1978 1979
7. రామ్రావ్ ఆదిక్ 1979 1980
8. ప్రేమలా చవాన్ 1980 1981
9. గులాబ్ రావు పాటిల్   1981 1982
10. ఎస్ ఎమ్ ఐ అసిర్ 1983 1983
11. ఎన్. ఎం. కాంబ్లే 1983 1985
12. ప్రభా రౌ   1985 1988
13. ప్రతిభా పాటిల్   1988 1989
(11). ఎన్. ఎం. కాంబ్లే 1989 1990
14. సుశీల్ కుమార్ షిండే   1990 1991
15. శివాజీరావ్ పాటిల్ నిలంగేకర్ 1991 1992
16. శివాజీరావ్ దేశ్ముఖ్ 1992 1993
(14). సుశీల్ కుమార్ షిండే   1993 1997
17. రంజిత్ దేశ్ముఖ్   1997 1998
18. ప్రతాప్ రావు బాబూరావు భోసలే 1998 2000
19. గోవిందరావు ఆదిక్ 2000 2003
(17). రంజిత్ దేశ్ముఖ్   2003 2004
(12). ప్రభా రౌ   2004 2008
20. పటంగ్రావ్ కదమ్ 2008 2008
21. మాణిక్రావ్ ఠాక్రే 2008 2015
22. అశోక్ చవాన్   2015 2019
23. బాలాసాహెబ్ థోరట్ 2019 2021
24. నానా పటోలే 2021 -
  1. ↑ Patterson, M.L., 1954. Caste and Political Leadership in Maharashtra. The Economic Weekly, pp. 1066–7.
  2. ↑ (1995). "Consolidation of Maratha Dominance in Maharashtra Economic and Political Weekly Vol. 30, No. 6 (Feb. 11, 1995), pp. 336–342 Published by".

కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా మార్చు

# పేరు. కార్యాలయం తీసుకున్నాడు. ఎడమ కార్యాలయం
1 యశ్వంత్రావు చవాన్ 1956 నవంబరు 1 1962 నవంబరు 19
3వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1962)
2 మరోట్రావ్ కన్నంవర్ 1962 నవంబరు 20 1963 నవంబరు 24
3 వసంత్ రావు నాయక్ 1963 డిసెంబరు 5 1975 ఫిబ్రవరి 20
4 శంకర్రావ్ చవాన్ 1975 ఫిబ్రవరి 21 1977 మే 17
5 వసంతదాదా పాటిల్ 17 మే. 1977 1978 మార్చి 7
7వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1980)
7 అబ్దుల్ రెహమాన్ అంతులే 1980 జూన్ 9 1982 జనవరి 12
8 బాబాసాహెబ్ భోసలే 1982 జనవరి 21 1983 ఫిబ్రవరి 1
9 వసంతదాదా పాటిల్ (3వ పదవీకాలం) 1983 ఫిబ్రవరి 2 1985 జూన్ 1
8వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1985)
10 శివాజీరావు నిలంగేకర్ పాటిల్ 1985 జూన్ 3 1986 మార్చి 6
11 శంకర్రావ్ చవాన్ 1986 మార్చి 12 1988 జూన్ 26
12 శరద్ పవార్ (2వ పదవీకాలం) 1988 జూన్ 26 1991 జూన్ 25
9వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1991)
13 సుధాకర్ రావు నాయక్ 1991 జూన్ 25 1993 ఫిబ్రవరి 22
14 శరద్ పవార్ (3వ పదవీకాలం) 1993 మార్చి 6 1995 మార్చి 14
11వ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు (1999)
15 విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్ (1వ పదవీకాలం) 1999 అక్టోబరు 18 2003 జనవరి 16
16 సుశీల్ కుమార్ షిండే 2003 జనవరి 18 2004 అక్టోబరు 30
12వ శాసనసభ ఎన్నికలు (2004)
19 విలాస్రావ్ దేశ్ముఖ్ (2వ పదవీకాలం) 2004 నవంబరు 1 2008 డిసెంబరు 4
20 అశోక్ చవాన్ 2008 డిసెంబరు 8 2010 నవంబరు 5
21 పృథ్వీరాజ్ చవాన్ 2010 నవంబరు 6 2014 సెప్టెంబరు 25

రాష్ట్ర ఎన్నికలలో పనితీరు మార్చు

సంవత్సరం. సార్వత్రిక ఎన్నికలు పోలైన ఓట్లు (%) గెలుచుకున్న సీట్లు
1962 3 వ అసెంబ్లీ 56,17,347 215
1962 3వ లోక్సభ 58,95,958 41
1967 4వ అసెంబ్లీ 62,88,564 203
1967 4వ లోక్సభ 66,18,181 37
1971 5వ లోక్సభ 87,90,135 42
1972 5వ అసెంబ్లీ 85,35,832 222
1977 6వ లోక్సభ 79,42,267 20
1978 6వ అసెంబ్లీ 51,59,828 69
1980 7వ అసెంబ్లీ 78,09,533 186
1980 7వ లోక్సభ 98,55,580 39
1984 8వ లోక్సభ 1,11,83,424 43
1985 8వ అసెంబ్లీ 95,22,556 161
1989 9వ లోక్సభ 1,24,96,088 (45.36%) 28
1990 9వ అసెంబ్లీ 1,13,34,773 (38.17%) 141
1991 10వ లోక్సభ 1,12,80,003 (48.4%) 38
1995 10వ అసెంబ్లీ 1,19,41,832 (31%) 80
1996 11వ లోక్సభ 98,64,853 (34.78%) 15
1998 12వ లోక్సభ 1,37,44,283 (43.64%) 33
1999 13వ లోక్సభ 98,12,144 (29.71%) 10
1999 11వ అసెంబ్లీ 89,37,043 (27.20%) 75
2004 14వ లోక్సభ 81,43,246 (23.77%) 13
2004 12వ అసెంబ్లీ 88,10,363 (21.06%) 69
2009 15వ లోక్సభ 72,53,634 (19.61%) 17
2009 13వ అసెంబ్లీ 95,21,703 (21.01%) 82
2014 16వ లోక్సభ 88,30,190 (18.29%) 2
2014 14వ అసెంబ్లీ 94,96,095 (17.95%) 42
2019 17వ లోక్సభ 87,92,237 (16.41%) 1
2019 15వ అసెంబ్లీ 87,52,199 (15.87%) 44

ఇది కూడా చూడండి మార్చు

మూలాలు మార్చు

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=మహారాష్ట్ర_ప్రదేశ్_కాంగ్రెస్_కమిటీ&oldid=4197078" నుండి వెలికితీశారు