మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల కథనం

మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి, మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వ కార్యనిర్వాహక శాఖకు అధిపతి. శాసనసభకు జరిగిన ఎన్నికల తరువాత, గవర్నరు అత్యధిక స్థానాలు పొందిన పార్టీని (లేదా సంకీర్ణాన్ని) ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానిస్తాడు. నియమితుడు మహారాష్ట్ర శాసనసభ లేదా శాసనమండలిలో సభ్యుడు కానట్లయితే, వారు ప్రమాణస్వీకారం చేసిన ఆరు నెలల్లోపు ఆ రాష్ట్రంలోని ఏదో ఒక నియోజకవర్గం నుండి ఎన్నుకోబడాలని రాజ్యాంగం నిర్దేశిస్తుంది.[2] సిఎం కార్యాలయం ఏకకాల శాసనసభతో సమానంగా ఉంటుంది. సిఎం పదవీ కాలం ఐదేళ్లకు మించదు. అయితే, ఇది ఎటువంటి కాల పరిమితులకు లోబడి ఉండదు.[1] శివసేనకు చెందిన ఏక్‌నాథ్ షిండే 2022 జూన్ 30 నుండి ప్రస్తుత అధికారంలో ఉన్నారు.[3]

మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి
Incumbent
దేవేంద్ర ఫడ్నవిస్

since 2024 డిసెంబరు 5
మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం
విధంది హానరబుల్
మిష్టర్. ముఖ్యమంత్రి
అత్యున్నత వ్యక్తి
స్థితిప్రభుత్వ అధిపతి
Abbreviationసి.ఎం
సభ్యుడు
అధికారిక నివాసంవర్ష బంగ్లా, మలబార్ హిల్, ముంబయి
స్థానంమంత్రాలయ, ముంబై
నియామకంమహారాష్ట్ర గవర్నరు
కాలవ్యవధిఅసెంబ్లీ విశ్వాసం పై ఆధారపడి
5 సంవత్సరాలు, ఎటువంటి కాలపరిమితిలకు లోబడి ఉండదు.[1]
అగ్రగామి
బాంబే ప్రధాన మంత్రి
ప్రారంభ హోల్డర్
నిర్మాణం1 మే 1960
(64 సంవత్సరాల క్రితం)
 (1960-05-01)
ఉపమహారాష్ట్ర ఉప ముఖ్యమంత్రి
జీతం
  • 3,40,000 (US$4,300)/నెల 1కి
  • 40,80,000 (US$51,000)/సంవత్సరానికి

1960 మే 1న బొంబాయి రాష్ట్రం, హైదరాబాద్ రాష్ట్రం రద్దు చేయడం ద్వారా మహారాష్ట్ర ఏర్పడింది.[4] 1956 నుంచి బొంబాయి రాష్ట్రానికి మూడో సీఎంగా పనిచేస్తున్న యశ్వంతరావు చవాన్ మహారాష్ట్రకు తొలి సీఎం అయ్యారు. అతను భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌కు చెందినవాడు. 1962 శాసనసభ ఎన్నికల వరకు పదవిలో ఉన్నాడు. మరోత్రావ్ కన్నమ్వార్ అతని తర్వాత అధికారంలోకి వచ్చారు.అతను పదవిలో ఉండగానే మరణించిన ఏకైక ముఖ్యమంత్రి.[5][6] 1963 డిసెంబరు నుండి 1975 ఫిబ్రవరి వరకు 11 సంవత్సరాలకు పైగా పదవిలో ఉన్న వసంతరావు నాయక్ ఇప్పటివరకు అత్యధిక కాలం ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు. దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ (2014-2019) తో సరిపెట్టేంత వరకు ఐదేళ్ల (1967-1972) పూర్తి పదవీకాలాన్ని పూర్తి చేసిన మొదటి, ఏకైక ముఖ్యమంత్రి. మనోహర్ జోషి (SS), నారాయణ్ రాణే (SS), దేవేంద్ర ఫడ్నవిస్ (బిజెపి), ఉద్ధవ్ ఠాక్రే (SS), ఏక్‌నాథ్ షిండే (SS) మినహా మిగిలిన సీఎంలందరూ కాంగ్రెస్ లేదా దాని నుండి విడిపోయిన పార్టీలకు చెందినవారే.[7][8][9]

ఇప్పటివరకు (2024) నాటికి, రాష్ట్రంలో మూడుసార్లు రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది: మొదట 1980 ఫిబ్రవరి నుండి జూన్ వరకు, మళ్లీ 2014 సెప్టెంబరు నుండి అక్టోబరు వరకు. ఇది మళ్లీ 2019 నవంబరు 12న విధించబడింది.[10][11]

2022 జూన్ 30 నుండి శివసేనకు చెందిన ఏక్‌నాథ్ షిండే, 2024 మహారాష్ట్ర ఎన్నికల ముందు శాసనసభ రద్దు చేయబడినప్పటి నుండి తాత్కాలిక ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసారు.[12]

ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి

మార్చు

భారతీయ జనతా పార్టీ (మహాయుతి కూటమి) కి చెందిన దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రిగా 2024 డిసెంబరు 5 నుండి అధికారంలో ఉన్నాడు

పూర్వగాములు

మార్చు

రాజకీయ పార్టీల రంగు కీ

  వర్తించదు (రాష్ట్రపతి పాలన)

బొంబాయి ప్రధాన మంత్రులు (1937–50)[a]

మార్చు
వ.సంఖ్య [b] చిత్తరువు పేరు పదవీకాలం శాసనసభ నియమించినవారు

(గవర్నరు)

పార్టీ
1   ధంజిషా కూపర్ 1937 ఏప్రిల్ 1 1937 జూలై 19[14] 140 రోజులు 1వ ప్రావిన్షియల్

(1937 ఎన్నికలు)

లార్డ్ బ్రబోర్న్ స్వతంత్ర
2   బాలాసాహెబ్ గంగాధర్ ఖేర్ 1937 జూలై 19[14][15] 1939 నవంబరు 2[16] 2 సంవత్సరాలు, 106 రోజులు రాబర్ట్ డంకన్ బెల్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
-   ఖాళీ

(గవర్నర్ పాలన)

2 నవంబరు

1939

1946 మార్చి 30 6 సంవత్సరాలు, 148 రోజులు రద్దు అయింది - వర్తించదు
(2)   బాలాసాహెబ్ గంగాధర్ ఖేర్ 1946 మార్చి 30 26 జనవరి

1950

3 సంవత్సరాలు, 302 రోజులు 2వ

ప్రావిన్షియల్

(1946 ఎన్నికలు)

జాన్ కొల్విల్లే భారత జాతీయ కాంగ్రెస్

బొంబాయి రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు (1947–60)

మార్చు
వ.సంఖ్య

[c]

చిత్తరువు పేరు నియోజకవర్గం పదవీకాలం శాసనసభ నియమించిన

(గవర్నరు)

పార్టీ
1
 
బాలాసాహెబ్ గంగాధర్ ఖేర్ శాసనమండలి సభ్యుడు 1947 ఆగస్టు 15 1952 ఏప్రిల్ 21 4 సంవత్సరాలు, 250 రోజులు ప్రావిన్షియల్ అసెంబ్లీ

1946 ఎన్నికలు)

జాన్ కొల్విల్లే భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
2   మొరార్జీ దేశాయ్ బల్సర్ చిఖ్లీ 1952 ఏప్రిల్ 21 1956 అక్టోబరు 31 4 సంవత్సరాలు, 193 రోజులు 1వ

(1952 ఎన్నికలు)

రాజా సర్ మహరాజ్ సింగ్
బొంబాయి రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు (1956–60)[d]
3
 
యశ్వంతరావు చవాన్ కరద్ నార్త్ 1956 నవంబరు 1 1957 ఏప్రిల్ 5 3 సంవత్సరాలు, 181 రోజులు 1వ

(1952 ఎన్నికలు)

హరేకృష్ణ మహతాబ్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1957 ఏప్రిల్ 5 1960 ఏప్రిల్ 30 2వ

(1957 ఎన్నికలు)

శ్రీ ప్రకాశ

మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు

మార్చు

మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు (1960–ప్రస్తుతం) [e]

(బాంబే పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం-1960)[18]

వ.సంఖ్య చిత్తరువు పేరు నియోజకవర్గం పదవీకాలం శాసనసభ పార్టీ

(కూటమి)[8]

పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించింది కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించింది కాల వ్యవధి
1
 
యశ్వంతరావ్ చవాన్ కరడ్ నార్త్ 1960 మే 1 1962 నవంబరు 20 2 సంవత్సరాలు, 203 రోజులు 1వ

(1957 ఎన్నికలు)

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
2 మరోత్రావ్ కన్నమ్వార్ సావోలి 1962 నవంబరు 20 1963 నవంబరు 24 † 1 సంవత్సరం, 4 రోజులు 2వ

(1962 ఎన్నికల)

3 పి.కె.సావంత్ చిప్లూన్ 1963 నవంబరు 25 1963 డిసెంబరు 5 10 రోజులు
4   వసంత్‌రావ్ నాయిక్ పూసాద్ 1963 డిసెంబరు 5 1967 మార్చి 1 11 సంవత్సరాలు, 78 రోజులు
1967 మార్చి 1 1972 మార్చి 13 3వ

(1967 ఎన్నికల)

1972 మార్చి 13 1975 ఫిబ్రవరి 21 4వ

(1972 ఎన్నికల)

5   శంకర్రావ్ చవాన్ భోకర్ 1975 ఫిబ్రవరి 21 1977 మే 17 2 సంవత్సరాలు, 85 రోజులు
6   వసంతదాదా పాటిల్ ఎం.ఎల్.సి 1977 మే 17 1978 మార్చి 5 1 సంవత్సరం, 62 రోజులు
సాంగ్లీ 1978 మార్చి 5 1978 జూలై 18 5వ

(1978 ఎన్నికల)

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)

(కాంగ్రెస్ - కాంగ్రెస్ (I))

7   శరద్ పవార్ బారామతి 1978 జూలై 18 1980 ఫిబ్రవరి 17 1 సంవత్సరం, 214 రోజులు ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)
  ఖాళీ

[f]

(రాష్ట్రపతి

పాలన)

వర్తించదు 1980 ఫిబ్రవరి 17 1980 జూన్ 8 112 రోజులు రద్దు అయింది[20] వర్తించదు
8   ఎ. ఆర్. అంతులే శ్రీవర్ధన్ 1980 జూన్ 9 1982 జనవరి 21 1 సంవత్సరం, 226 రోజులు 6వ

(1980 ఎన్నికల)

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
9   బాబాసాహెబ్ భోసలే నెహ్రూనగర్ 1982 జనవరి 21 1983 ఫిబ్రవరి 2 1 సంవత్సరం, 12 రోజులు
(6)   వసంతదాదా పాటిల్ సాంగ్లీ 1983 ఫిబ్రవరి 2 1985 జూన్ 3 2 సంవత్సరాలు, 121 రోజులు
10
 
శివాజీరావు పాటిల్ నీలంగేకర్ నీలంగా 1985 జూన్ 3 1986 మార్చి 12 282 రోజులు 7వ

(1985 ఎన్నికల)

(5)   శంకర్రావ్ చవాన్ ఎం.ఎల్.సి 1986 మార్చి 12 1988 జూన్ 26 2 సంవత్సరాలు, 106 రోజులు
(7)   శరద్ పవార్ బారామతి 1988 జూన్ 26 1990 మార్చి 4 2 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు
1990 మార్చి 4 1991 జూన్ 25 8వ

(1990 ఎన్నికల)

11
 
సుధాకరరావు నాయక్ పూసాద్ 1991 జూన్ 25 1993 మార్చి 6 1 సంవత్సరం, 254 రోజులు
(7)   శరద్ పవార్ బారామతి 1993 మార్చి 6[§] 1995 మార్చి 14 2 సంవత్సరాలు, 8 రోజులు
12   మనోహర్ జోషి దాదర్ 1995 మార్చి 14 1999 ఫిబ్రవరి 1 3 సంవత్సరాలు, 324 రోజులు 9వ

(1995 ఎన్నికల)

శివసేన

(సేన-బిజెపి)

13   నారాయణ్ రాణే మాల్వన్ 1999 ఫిబ్రవరి 1 1999 అక్టోబరు 18 259 రోజులు
14
 
విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ లాతూర్ నగరం 1999 అక్టోబరు 18 2003 జనవరి 18 3 సంవత్సరాలు, 92 రోజులు 10వ

(1999 ఎన్నికల)

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్

(కాంగ్రెస్-ఎన్.సి.పి)

15
 
సుశీల్‌కుమార్ షిండే షోలాపూర్ సౌత్ 2003 జనవరి 18 2004 నవంబరు 1 1 సంవత్సరం, 288 రోజులు
(14)
 
విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ లాతూర్ సిటీ 2004 నవంబరు 1[§] 2008 డిసెంబరు 8 4 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు 11వ

(2004 ఎన్నికల)

16
 
అశోక్ చవాన్ భోకర్ 2008 డిసెంబరు 8 2009 నవంబరు 7 1 సంవత్సరం, 338 రోజులు
2009 నవంబరు 7 2010 నవంబరు 11 12వ

(2009 ఎన్నికల)

17
 
పృథ్వీరాజ్ చవాన్ ఎం.ఎల్.సి 2010 నవంబరు 11 2014 సెప్టెంబరు 28 3 సంవత్సరాలు, 321 రోజులు
  ఖాళీ

[f]

(రాష్ట్రపతిపాలన)

వర్తించదు 2014 సెప్టెంబరు 28[21] 2014 అక్టోబరు 30[22] 32 రోజులు రద్దు అయింది వర్తించదు
18   దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ నాగ్‌పూర్ సౌత్ వెస్ట్ 2014 అక్టోబరు 31 2019 నవంబరు 12[23] 5 సంవత్సరాలు, 12 రోజులు 13వ

(2014 ఎన్నికలు)

భారతీయ జనతా పార్టీ

(బిజెపి-సేన)

-   ఖాళీ

[f]

(రాష్ట్రపతి

పాలన)

2019 నవంబరు 12[24] 2019 నవంబరు 23[25] 11 రోజులు 14వ

(2019 ఎన్నికలు)

వర్తించదు
(18)   దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ నాగపూర్ సౌత్ వెస్ట్ 2019 నవంబరు 23 2019 నవంబరు 28 5 రోజులు[g] భారతీయ జనతా పార్టీ

(BJP-NCP)

19   ఉద్ధవ్ ఠాక్రే శాసన మండలి సభ్యుడు 2019 నవంబరు 28 2022 జూన్ 30 2 సంవత్సరాలు, 214 రోజులు శివసేన (1966-2022)

(MVA)

20   ఏకనాథ్ షిండే కోప్రి-పచ్పఖాడి 2022 జూన్ 30 2024 డిసెంబరు 5 2 సంవత్సరాలు, 158 రోజులు శివసేన

(MY)

(18)   దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ నాగ్‌పూర్ సౌత్ వెస్ట్ 2024 డిసంబరు 5 పదవిలో ఉన్న వ్యక్తి 20 రోజులు 15వ

(2024 election)

భారతీయ జనతా పార్టీ

(MY)

గణాంకాలు

మార్చు
వ.సంఖ్య ముఖ్యమంత్రి పార్టీ పదవీకాలం
సుదీర్ఘ నిరంతర పదవీ కాలం ముఖ్యమంత్రి పదవి మొత్తం వ్యవధి
1 వసంత్‌రావ్ నాయిక్ INC 11 సంవత్సరాల, 78 రోజులు 11 సంవత్సరాల, 78 రోజులు
2 విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ INC 4 సంవత్సరాల, 37 రోజులు 7 సంవత్సరాల, 129 రోజులు
3 శరద్ పవార్ IC(S)/INC 2 సంవత్సరాల, 364 రోజులు 6 సంవత్సరాల, 221 రోజులు
4 దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్ BJP 5 సంవత్సరాల, 12 రోజులు 5 సంవత్సరాల, 17 రోజులు
5 శంకర్రావ్ చవాన్ INC 2 సంవత్సరాల, 106 రోజులు 4 సంవత్సరాల, 191 రోజులు
6 మనోహర్ జోషి SHS 3 సంవత్సరాల, 324 రోజులు 3 సంవత్సరాల, 324 రోజులు
7 పృథ్వీరాజ్ చవాన్ INC 3 సంవత్సరాల, 321 రోజులు 3 సంవత్సరాల, 321 రోజులు
8 వసంత్ దాదా పాటిల్ INC(U)/INC 2 సంవత్సరాల, 121 రోజులు 3 సంవత్సరాల, 183 రోజులు
9 ఉద్ధవ్ ఠాక్రే SHS 2 సంవత్సరాల, 214 రోజులు 2 సంవత్సరాల, 214 రోజులు
10 యశ్వంత్ రావ్ చవాన్ INC 2 సంవత్సరాల, 203 రోజులు 2 సంవత్సరాల, 203 రోజులు
11 ఏకనాథ్ షిండే SHS 2 సంవత్సరాలు, 178 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 178 రోజులు
12 అశోక్ చవాన్ INC 1 సంవత్సరం, 338 రోజులు 1 సంవత్సరం, 338 రోజులు
13 సుశీల్ కుమార్ షిండే INC 1 సంవత్సరం, 288 రోజులు 1 సంవత్సరం, 288 రోజులు
14 సుధాకర్‌రావ్ నాయిక్ INC 1 సంవత్సరం, 254 రోజులు 1 సంవత్సరం, 254 రోజులు
15 ఎ. ఆర్. అంతూలే INC 1 సంవత్సరం, 226 రోజులు 1 సంవత్సరం, 226 రోజులు
16 బాబాసాహెబ్ భోసలే INC 1 సంవత్సరం, 12 రోజులు 1 సంవత్సరం, 12 రోజులు
17 మరోత్రావ్ కన్నమ్వార్ INC 1 సంవత్సరం, 4 రోజులు 1 సంవత్సరం, 4 రోజులు
18 శివాజీరావ్ నీలంగేకర్ పాటిల్ INC 282 రోజులు 282 రోజులు
19 నారాయణ్ రాణె SHS 259 రోజులు 259 రోజులు
20 పి. కె. సావంత్ INC 10 రోజులు 10 రోజులు

మూలాలు

మార్చు
  1. 1.0 1.1 Durga Das Basu. Introduction to the Constitution of India. 1960. 20th Edition, 2011 Reprint. pp. 241, 245. LexisNexis Butterworths Wadhwa Nagpur. ISBN 978-81-8038-559-9. Note: although the text talks about Indian state governments in general, it applies for the specific case of Maharashtra as well.
  2. "Chavan elected to Legislative Council". @businessline. Retrieved 2018-05-22.
  3. "Maharashtra Political Crisis LIVE Updates: Eknath Shinde to be the next CM of Maharashtra, says Devendra Fadnavis". The Times of India. Retrieved 2022-06-30.
  4. 4.0 4.1 "The Bombay Reorganisation Act, 1960" (PDF). India Code - Digital Repository of Legislation. 1960-04-25. Archived from the original (PDF) on 2018-05-24.
  5. "Before Jayalalithaa, 16 chief ministers who died in office". The Indian Express. 2016-12-07. Retrieved 2018-05-22.
  6. "Jayalalithaa is dead: Here are other chief ministers who died while still in office - Firstpost". firstpost.com. 7 December 2016. Retrieved 2018-05-22.
  7. "Down but not out". The Telegraph India. 2011-07-10. Archived from the original on 29 November 2014.
  8. 8.0 8.1 Palshikar, Suhas; Birmal, Nitin; Ghotale, Vivek (2010). "Coalitions in Maharashtra Political fragmentation or Social Reconfiguration?" (PDF). Savitribai Phule Pune University.
  9. "Indira Gandhi installed as president of break-away faction of Congress Party". India Today. Retrieved 2018-05-22.
  10. "Use of President's Rule peaked on February 17, 1980: Some facts". India Today. 17 February 2016. Retrieved 1 March 2018.
  11. "President's rule: 'Unprecedented but logical'". @businessline. Retrieved 1 March 2018.
  12. "Maharashtra Political Crisis LIVE Updates: Eknath Shinde to be the next CM of Maharashtra, says Devendra Fadnavis". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-06-30.
  13. Desai, S. H. (1972). A critical study of the development of secondary education for girls in Gujarat its history and present day problems (PhD Thesis). Maharaja Sayajirao University of Baroda: Shodhganga : a reservoir of Indian theses @ INFLIBNET. pp. 411–420. hdl:10603/57937.
  14. 14.0 14.1 Bombay 1937-1938: A Review of the Administration of the Bombay Presidency. Mumbai: Government Central Press, Bombay. 1939. pp. 160–161.
  15. "Chief Ministers (1937 to 2019)" (PDF). Maharashtra Legislature (in మరాఠీ). Retrieved 15 May 2021.
  16. Daniyal, Shoaib (17 May 2015). "Forgotten fact: Most Mumbaiites are breaking the law when they grab a drink". Scroll.in.
  17. "The States Reorganisation Act, 1956" (PDF). India Code - Digital Repository of Legislations. 1956-08-31. Archived from the original (PDF) on 2018-05-24.
  18. "Explained: How Gujarat, Maharashtra came into being". The Indian Express. 2019-05-01. Retrieved 2021-03-16.
  19. Amberish K. Diwanji. "A dummy's guide to President's rule". Rediff.com. 15 March 2005. Retrieved 3 March 2013.
  20. "Information sought under RTI Act, 2005" (PDF). Ministry of Home Affairs (Government of India). 2014-06-27. p. 7 of 14. Retrieved 2018-05-23.
  21. "Proclamation of President's Rule" (PDF). Government of Maharashtra. 2014-09-28. Retrieved 2018-05-23.
  22. "Proclamation to revoke President's rule" (PDF). Government of Maharashtra. 2014-10-30. Retrieved 2018-05-23.
  23. The Hindu Net Desk (8 November 2019). "Devendra Fadnavis resigns, blames Shiv Sena for Maharashtra crisis". The Hindu.
  24. "President's Rule imposed in Maharashtra, what now? - A first in Maha history". The Economic Times.
  25. "President's Rule Revoked in Maharashtra at 5:47 am". NDTV.com.
  26. "Why Was Devendra Fadnavis Maharashtra CM For Just 80 Hours? BJP MP Answers". HuffPost. 2 December 2019. Retrieved 20 December 2019.
  27. "After 80 hours as Maharashtra CM, Fadnavis submits resignation to governor". Live Mint. 26 November 2019. Retrieved 20 December 2019.
  28. "Only 80 hrs: Devendra Fadnavis becomes Maharashtra CM with shortest tenure ever". India Today. 26 November 2019. Retrieved 20 December 2019.
  29. "Maharashtra: Only 80 hours – Fadnavis now CM for shortest tenure in state history". The Indian Express. 27 November 2019. Retrieved 20 December 2019.

వెలుపలి లంకెలు

మార్చు


ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు