స్రగ్ధర

పద్య విశేషాలు
వృత్తాలు
ఉత్పలమాల, చంపకమాల
మత్తేభం, శార్దూలం
తరళం, తరలము
తరలి, మాలిని
మత్తకోకిల
స్రగ్ధర, మహాస్రగ్ధర
ఇంద్రవజ్రము, ఉపేంద్రవజ్రము
లయగ్రాహి, లయవిభాతి
జాతులు
కందం, ద్విపద
తరువోజ
అక్కరలు మహాక్కర మధ్యాక్కఱ మధురాక్కర అంతరాక్కర అల్పాక్కర
ఉప జాతులు
తేటగీతి
ఆటవెలది
సీసము

స్రగ్ధర

కూలున్ గుఱ్ఱంబులేనుంగులు ధరఁ గెడయుం గుప్పలై; నుగ్గునూచై
వ్రాలున్దేరుల్‌ హతంబై వడిఁబడు సుభటవ్రాతముల్‌; శోణితంబుల్‌
గ్రోలున్, మాంసంబు నంజుంగొఱకు, నెముకలన్గుంపులై సోలుచున్ భే
తాలక్రవ్యాదభూతోత్కరములు; జతలై తాళముల్‌ దట్టి యాడున్.

గణ విభజన

స్రగ్ధర వృత్త పాదము నందు గణవిభజన

UUU	UIU	UII	III	IUU	IUU	IUU
మ	ర	భ	న	య	య	య
తెల్లంబై	శైలవి	శ్రాంతిని	మునియ	తినిందే	జరిల్లు	న్ధృఢంబై

లక్షణములు

స్రగ్ధర వృత్త పద్యాల లక్షణములు

•	పాదాలు:	నాలుగు
•	21
•	ప్రతిపాదంలోని గణాలు:	మ, ర, భ, న ,య, య, య
•	యతి :	ప్రతిపాదంలోనూ 8వ, 15వ అక్షరములు
•	ప్రాస:	పాటించవలెను
•	ప్రాస: యతి	ప్రాస యతి చెల్లదు

ఉదాహరణ 1:

పోతన తెలుగు భాగవతంలో వాడిన స్రగ్ధర వృత్త పద్యాల సంఖ్య: 3

పోతన తెలుగు భాగవతము/దశమ స్కంధము (ద్వితీయ)/ప్రద్యుమ్న వివాహంబు|(భా-10.2-883-స్రగ్ద.)

కూలున్ గుఱ్ఱంబు లేనుంగులు ధరఁ గెడయుం గుప్పలై; నుగ్గునూచై
వ్రాలు న్దేరుల్‌ హతంబై వడిఁబడు సుభటవ్రాతముల్‌; శోణితంబుల్‌
గ్రోలున్, మాంసంబు నంజుం గొఱకు, నెముకల న్గుంపులై సోలుచు న్బే
తాల క్రవ్యాద భూతోత్కరములు; జతలై తాళముల్‌ దట్టియాడున్.