భారతీయ జానపద నృత్యాల జాబితా
భారతీయ జానపద నృత్యాలు, సాధారణంగా కొన్ని సాధారణ దశలను కలిగి ఉంటాయి, కొత్త సీజన్, వివాహాలు, పండుగలు, ఇతర సామాజిక సందర్భాలను జరుపుకోవడానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రదర్శించబడతాయి.[1] కొన్ని భారతీయ జానపద నృత్యాలలో, పురుషులు, మహిళలు వేరుగా ప్రదర్శిస్తారు, ఇతరులు కలిసి నృత్యం చేస్తారు. చాలా సందర్భాలలో, నృత్యకారులు సంగీతకారులతో కలిసి పాడతారు. చాలా జానపద నృత్యాలు క్లిష్టమైన రూపకల్పన దుస్తులను కలిగి ఉంటాయి. అనేక నిర్మాణాత్మక, పురాతన జానపద, గిరిజన నృత్యాలు ఉన్నప్పటికీ, ఇంకా చాలా నృత్యాలు అభివృద్ధి చెందుతున్నాయి.
ఆంధ్రప్రదేశ్
మార్చుసూత్రధారి (సుశ్రృధారి) యక్షగానం అత్యంత ముఖ్యమైన నటుడు, బహుళ పాత్రలను పోషిస్తాడు. యక్షగానం హరికథగా పరిణామం చెందింది, వాటిని పర్యాయపదాలుగా పరిగణిస్తారు. వారి నృత్యాలు ఒక వ్యక్తి పాల్కురికి సోమనాథ, శ్రీనాథ, ఇతరుల నుండి సారాంశాల నుండి వాయించే నృత్యాలను పోలి ఉంటాయి. హరికథలో సంవాదం, పద్యం, దరువు ఉంటాయి. ఇది సాధారణంగా "భక్తులారా! భక్తులారా, ఈ హరికథా వినండి, ఆనందించండి!" "హరికథా కళాక్షేపంలో పాల్గొన్న వారిని హరికథా దాసు, హరికథా భాగవతర్ అని పిలుస్తారు. ఆంధ్రప్రదేశ్, మొదటి హరికథా కళాకారుడు రాష్ట్రంలోని ఉత్తర జిల్లాలకు చెందిన గోకులపతి కూర్మనాథకవి అని నమ్ముతారు, ఆయన మృత్యుంజయ విలాసంను రచించి, ప్రాచుర్యం పొందాడు.[2]
-
శ్రీరాముడి జీవితంపై కూచిపూడి ప్రదర్శన
అరుణాచల్ ప్రదేశ్
మార్చుఅరుణాచల్ ప్రదేశ్ జానపద నృత్యాలు
| డ్యాన్స్ | సమాజం |
|---|---|
| అజి లాము | మోన్పా |
| చలో. | సరిగ్గా |
| హిరి ఖానింగ్ | అప్టాని |
| సింహం, నెమలి | మోన్పా |
| పాసి ఖోంగ్కి | ఆది. |
| పొంగు | ఆది. |
| పోపిర్ | గాలో |
| బుయా | మిష్మి |
| బార్డో ఛామ్ | షెర్డుక్పెన్ |
| లోకు బావాంగ్ | సరిగ్గా |
| ఒజెలె | వాన్సో |
| పక్కు ఇటు | అప్టాని |
| ఎమే రీలో | గాలో |
అస్సాం
మార్చు
బీహార్
మార్చు- బిడేసియా అనేది నృత్య-నాటక రూపంగా ఉంది, దీనిని నాటకం పట్ల మక్కువ ఉన్న మంగలి భిఖారి ఠాకూర్ సృష్టించినట్లు నమ్ముతారు.[5] ఇది సామాజిక సమస్యలు, సాంప్రదాయ, ఆధునిక, ధనిక, పేదల మధ్య సంఘర్షణలతో వ్యవహరిస్తుంది.
- వివాహ వేడుకలో మహిళలు పెండ్లికుమారుడి ఇంట్లో దోమ్కాచ్ చేస్తారు.
- ఫాగువా అనేది ఒక నృత్యం, హోలీ సమయంలో ప్రదర్శించబడే ఒక రకమైన జానపద గీతం.
- జాట్-జతిన్ ఉత్తర బీహార్, ముఖ్యంగా మిథిలలో అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన జానపద నృత్యం. దీనిని ఒక పురుషుడు, ఒక స్త్రీ ప్రదర్శిస్తారు-పురుషుడు పనికి చాలా దూరం వెళ్తున్నాడు. ఈ నృత్యం పేదరికం, దుఃఖాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
- మిథిలా ప్రాంతంలో దుర్గా పూజ సమయంలో జిజియా పాడతారు, నృత్యం చేస్తారు. ప్రజలు తమ తలల లోపల దీపం ఉన్న రంధ్రాలతో మట్టి కుండతో నృత్యం చేస్తారు. చెడును నివారించడానికి కూడా ఇది ప్రేరేపించబడుతుంది.
- జుమ్రీ గుజరాత్ లోని గర్బా మాదిరిగానే ఉంటుంది.
- బీహార్లోని భోజ్పురి మాట్లాడే ప్రాంతంలో కజ్రీ ప్రసిద్ధి చెందింది. వేసవి ఆకాశంలో నల్లటి రుతుపవనాల మేఘం వేలాడుతూ వర్షాకాలంలో పాడినప్పుడు ఇది తరచుగా తన ప్రేమికుడి కోసం ఒక మహిళ కోరికను వివరిస్తుంది.
- పైకి పదాతిదళం యొక్క చురుకుదనం, ధైర్యం, ఉత్సాహాన్ని రేకెత్తిస్తుంది. చదునైన మైదానంలో నృత్యం చేసిన ఇది నృత్యకారుల ఆయుధాలను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది.
- సోహార్ (ఒక మైథిలి జానపద గీతం) ను మహిళలు ఒక బిడ్డ పుట్టిన రోజును జరుపుకునేందుకు పాడతారు, నృత్యం చేస్తారు.
ఛత్తీస్గఢ్
మార్చురౌత్ నాచ అనేది సాధారణంగా యాదవులు చేసే సాంప్రదాయ జానపద నృత్యం, ఇది కృష్ణుడి వారసులుగా భావించే కులం, ఇది ఆరాధన యొక్క వ్యక్తీకరణ. దేవ్ ఉధిని ఏకాదశి (కొంత విశ్రాంతి తర్వాత దేవతల మేల్కొలుపు) కోసం ప్రదర్శించబడుతుంది, ఇది కృష్ణుడి రాస్లీలను పోలి ఉంటుంది. పాండవానీ, పంథీ, సువా నృత్యాలు కూడా జానపద నృత్యాలు.[6]
గోవా
మార్చు- తెలివిగలవాడు.
- ధలో
- హిందూ మతపరమైన పండుగలైన గణేష్ చతుర్థి, వ్రత సమయంలో లేదా ధలో వంటి ఇతర నృత్యాల ముగింపులో కొంకణ్ ప్రాంతంలోని మహిళలు ప్రదర్శించే గోవా జానపద నృత్యంలో ఫుగ్డి.[7][8]
- కోల్
- ముస్సోల్
గుజరాత్
మార్చు
- దండియా రాస్ అనేది గుజరాత్ ఉద్భవించిన శక్తివంతమైన, శక్తివంతమైన నృత్యం. తరచుగా దీనిని "కర్ర నృత్యం" అని పిలుస్తారు, ఎందుకంటే ఇది పాలిష్ చేసిన కర్రలను ఉపయోగిస్తుంది (దండియా) ఇది దుర్గా, రాక్షసుడు రాజు మహిషాసుర మధ్య నకిలీ పోరాటాన్ని సూచిస్తుంది. దండియా దుర్గ కత్తులను సూచిస్తుంది, కలిసి కొట్టబడతాయి కాబట్టి దీనికి "కత్తి నృత్యం" అనే మారుపేరు పెట్టారు.[9] సంయుక్త రాష్ట్రాల్లోని కళాశాల స్థాయిలో గర్బా, రాస్ కలయిక ప్రాచుర్యం పొందింది,, గర్బా-రాస్ పోటీల సంఖ్య పెరుగుతోంది. జనాదరణ పొందిన పోటీలలో రాస్ ఖోస్ (వాషింగ్టన్ డి. సి. లో), రాస్ రోడియో (ఆస్టిన్, TX లో) ఉన్నాయి.[10]
- గర్బా సాంప్రదాయకంగా రెండు లింగాలవారు ప్రదర్శిస్తారు, కొన్నిసార్లు కర్ర నృత్యం కూడా ఉంటుంది. వృత్తాకార కదలికలు, లయబద్ధమైన చప్పట్లతో, ఇది తరచుగా నవరాత్రి సమయంలో ప్రదర్శించబడుతుంది. దీని పేరు గర్భ లోతు నుండి వచ్చింది, దీని అర్థం "లోపలి ఆలయంలో కాంతి" లేదా "రంధ్రాల మట్టి కుండలో దీపం" (తరచుగా నృత్యంలో ఉపయోగిస్తారు).[11] గుజరాత్ యొక్క ప్రసిద్ధ జానపద నృత్యమైన గర్బా నవరాత్రి వేడుకలలో అంతర్భాగం.ఇది యునెస్కో నుండి 'ఇంటాంజిబుల్ కల్చరల్ హెరిటేజ్ ఆఫ్ హ్యుమానిటీ (ఐ. సి. హెచ్.) ట్యాగ్ను సంపాదించింది. యునెస్కో జాబితాలో చెక్కబడిన భారతదేశం నుండి 15వ ఐసిహెచ్ మూలకం గుజరాత్ యొక్క గర్బా.[12]
- టిప్పణి నృత్యం సౌరాష్ట్ర చోర్వాడ్ ప్రాంతంలో ఉద్భవించింది. పని చేసే మహిళలు ఒక చెక్క రాడ్ (కొన్నిసార్లు ఒక చివర ఇనుముతో కొనబడి ఉంటుంది) తీసుకొని దానితో నేలను కొట్టుతారు.[13]
- పదార్ నృత్యాన్ని పదార్ సమాజం ప్రదర్శిస్తుంది.
హిమాచల్ ప్రదేశ్
మార్చునాటి అనేది హిమాచల్ ప్రదేశ్ సిర్మౌర్, కులు, సిమ్లా జిల్లాల సాంప్రదాయ నృత్యం. ఈ నృత్యం గిన్నిస్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ "ఒకే వేదికపై నాటి నృత్య పాఠానికి అత్యధిక సంఖ్యలో హాజరైన, పాల్గొన్న ప్రజలు" గా జాబితా చేయబడింది.[14][15][16]
హర్యానా
మార్చు
- సాంగ్: మార్గదర్శక కళాకారులు బాజే భగత్, దయాచంద్ మేనా, లక్ష్మీ చంద్
- రాగిణి
- భక్తి
- చౌపయ్య (పద్యంలో)
- రాస్లీలా
- రాగిణి
- సీజనల్
- గోగాజీ, గుగ్గా
- ఫాగ్
- సావన్
- తీజ్
- లెజెండరీ
- కిస్సా
- ప్రేమ, శృంగారం
- బీన్, దాని రూపాంతరం నాగిని నృత్యంతో సహా
- వేడుక
- ధమాల్ డ్యాన్స్
- ఘూమర్
- జూమర్
- ఖోరియా నృత్యం
- లూర్ డ్యాన్స్
- ఖోరియా
కర్ణాటక
మార్చు- మైసూరు ప్రాంతంలో భరతనాట్యం ప్రదర్శించబడుతుంది.
- బుట కోల (ఆత్మ ఆరాధన) సాధారణంగా రాత్రి సమయంలో చేయబడుతుంది.
- దొల్లు కునిత అనేది ఒక డ్రమ్ నృత్యం.
- హులీవేశాను తీరప్రాంతంలో పురుషులు ప్రదర్శిస్తారు. నృత్యకారులు పులుల వలె చిత్రించబడి, కోపంగా ఉన్న పులుల వలెస్ ప్రదర్శిస్తారు.
- బిలీగిరిరంగా కొండల తీర్థయాత్రలలో మాలే మడేశ్వర భక్తులు ప్రదర్శించే కామస్లే, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ప్రాచుర్యం పొందింది.
- కంగిలు, మండల్ సమాజ ఆధ్యాత్మిక నృత్యం.
- కోలాటా
- ఉత్తర సరిహద్దు ప్రాంతాలలో లావణి ప్రదర్శించబడుతుంది.
- లింగద బిరాణ కునీత కర్ణాటక రాష్ట్రంలోని దక్షిణ ప్రాంతాలలో విస్తృతంగా వ్యాపించింది.
- వీరగాసేను మహిళలు ప్రదర్శిస్తారు. హిందూ పురాణాల ఆధారంగా, ఇది ప్రధానంగా హిందూ నెలలైన శ్రావణ, కార్తికాలలో పండుగల సమయంలో ప్రదర్శించబడుతుంది.
- యక్షగానం, రాష్ట్ర నృత్యం, అనేక రూపాలను కలిగి ఉంది, ఇవి ప్రాంతాన్ని బట్టి మారుతూ ఉంటాయి.
జమ్మూ కాశ్మీర్
మార్చుజమ్మూ కాశ్మీర్ ప్రాంతం సహజ, సాంస్కృతిక సౌందర్యంతో ఆశీర్వదించబడింది. కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్లో వివిధ సందర్భాల్లో ప్రదర్శించబడే అనేక జానపద నృత్యాలు ఉన్నాయి.
జమ్మూ ప్రాంతంలో ప్రదర్శించబడే ప్రధాన జానపద నృత్యాలు-కుడ్ నృత్యం, చజ్జా నృత్యం, క్రో నృత్యం, డోగ్రీ భాంగ్రా మొదలైనవి.
దమ్హాల్ అనేది వట్టల్ తెగకు చెందిన పురుషులు ప్రదర్శించే ఒక ఉత్సవ నృత్యం. నృత్యకారులు పొడవైన, రంగురంగుల దుస్తులు, పూసలు, గుండ్లతో నిండి ఉన్న పొడవైన శంఖాకార టోపీలను ధరిస్తారు. వారు ఒక పతాకాన్ని పట్టుకుని ఊరేగింపులో పాల్గొంటారు. పతాకాన్ని ఖననం చేసి, పురుషులు నృత్యం చేస్తారు, ఒక వృత్తాన్ని ఏర్పరుచుకుంటారు, దానితో పాటు పాడతారు, ఒక డ్రమ్ చేస్తారు.
జార్ఖండ్
మార్చు- ఝుమార్ ఒక ప్రసిద్ధ నృత్యం, ఇది పంట కోత కాలం, దాని పండుగ సమయంలో ప్రదర్శించబడుతుంది.
- మర్దాని ఝుమార్ అనే నాగ్పురి నృత్యాన్ని ప్రధానంగా పురుషులు ప్రదర్శిస్తారు.
- జనని ఝుమార్ అనేది ప్రధానంగా మహిళలు ప్రదర్శించే నాగ్పురి నృత్యం.
- డొమ్కాచ్ అనేది వధువు, వరుడి కుటుంబంచే వివాహ వేడుకలో ప్రదర్శించబడే నృత్యం.
- ఫాగువా హోలీ పండుగ సందర్భంగా నిర్వహిస్తారు .[18]
- పైకి అనేది నాగ్పురి యుద్ధ నృత్యం.
- చౌ నృత్యం అనేది తూర్పు రాష్ట్రాలైన జార్ఖండ్, పశ్చిమ బెంగాల్, ఒడిశాలో ఉద్భవించిన జానపద సంప్రదాయాలతో కూడిన పాక్షిక-శాస్త్రీయ భారతీయ నృత్యం. బెంగాల్లోని పురులియా చౌ, జార్ఖండ్లోని సెరైకెల్లా చౌ, ఒడిశాలోని మయూర్భంజ్ చౌ అనే మూడు శైలులు ఉన్నాయి.
- ఫిర్కల్ అనేది జార్ఖండ్, ఒడిశాలోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో ప్రదర్శించబడే యుద్ధ నృత్యం.
_37.jpg)
కేరళ
మార్చు.JPG)
- డఫ్ముత్తు ముస్లిం సమాజం చేత ప్రదర్శించబడుతుంది. అరబ్బులు ఉద్భవించిన ఇది అరబిక్ సంగీతంతో కలిసి ఉంటుంది. డఫ్ముత్తు అనే పేరు డాఫ్ లేదా ట్యాప్ అని పిలువబడే డ్రమ్కు ఆపాదించబడింది.
- మార్గంకలిని రాష్ట్రంలోని సిరియన్ క్రైస్తవులు, ప్రధానంగా వివాహ వేడుకల సమయంలో మహిళలు ప్రదర్శిస్తారు.
- ఒప్పానా, మరొక ముస్లిం నృత్యం, సాధారణంగా పెళ్లికి ముందు రోజు ప్రదర్శించబడే పెళ్లి సమూహ నృత్యం, ఇది ముఖ్యంగా మలబార్ తీరం ప్రాచుర్యం పొందింది. వధువు యొక్క యువ మహిళా బంధువులు ఆమె చుట్టూ పాడతారు, నృత్యం చేస్తారు, చప్పట్లు కొడతారు.
- తెయ్యం అనేది ఆచార నృత్య ఆరాధన యొక్క ఒక రూపం. తెయ్యం అనేది మలయాళం దైవము నుండి ఉద్భవించింది, ఈ నృత్యం కర్మ, సంగీతం, చిత్రలేఖనం, శిల్పం, సాహిత్యంలో భాగం. కాళి దేవతను పూజించడానికి దీనిని ప్రదర్శిస్తారు, తరచుగా షెడ్యూల్డ్ కులాలు, తెగలకు చెందిన పురుషులు దీనిని చేసే హక్కును వారసత్వంగా పొందుతారు.[19]
- ఉత్తర కేరళలో ప్రదర్శించబడే తిరయాట్టం, నాటక రంగం, సంగీతం, వ్యంగ్యం, ముఖం, శరీర చిత్రలేఖనం, ముసుగు, యుద్ధ కళ, ఆచారాలలో భాగం. ఇది దక్షిణ మలబార్ లోని కావుకల్ (పవిత్రమైన తోటలలో, గ్రామ పుణ్యక్షేత్రాలలో ప్రదర్శించబడుతుంది.[20][21]
- తీతంబు నృత్యం ప్రధానంగా ఉత్తర కేరళకు చెందిన నంబూదిరి వారు చేస్తారు.[22]
- ఒట్టన్ తుల్లాల్ (సరదాగా దూకడం) 18వ శతాబ్దంలో ఉద్భవించింది, ఇది నృత్యం, పురాణాల నుండి పద్యాలలో కథలను పఠించడం కలిపిన ఒక సోలో ప్రదర్శన.
- పడయాని అనేది కేరళలోని సెంట్రల్ ట్రావెన్కోర్ ప్రాంతంలోని దేవత దేవాలయాలకు సంబంధించిన ఒక ఆచార నాటక కళ. దారికన్ అనే పౌరాణిక రాక్షసుడిపై విజయం సాధించినప్పటి నుండి ఆమె కోపం తగ్గలేదు, భద్రకాళి దేవిని శాంతింపచేయడానికి ఆలయ ప్రాంగణంలో రాత్రి సమయంలో పదయాని ఆచారాలు నిర్వహిస్తారు. ప్రతి పండుగ ఏడు నుండి 28 రోజుల వరకు ఉంటుంది, ఇది పాల్గొనే, నిర్వహించే గ్రామాల సంఖ్యను బట్టి ఉంటుంది. మలయాళంలో, పదయాని పదాలు పద, అని పదాలతో కూడి ఉంటాయి, అంటే వరుసగా సైనికులు, వరుసల సమూహం అని అర్థం. ట్రావెన్కోర్ దక్షిణ భాగం నుండి తమ శత్రువులను భయపెట్టడానికి కళరిప్పయట్టులో శిక్షణ పొందిన యోధులు పాడయాని ప్రదర్శించారని నమ్ముతారు. ఫలితంగా, ఈ కళారూపాన్ని కళరిప్పయట్టు యొక్క గొప్ప యుద్ధ కళల వారసత్వం నుండి గుర్తించవచ్చు.[23]
మధ్యప్రదేశ్
మార్చు
- గ్రీడా నృత్యం-రబీ పంటలు వికసించినప్పుడు ప్రదర్శించబడే ఈ నృత్యం ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు గ్రామ సమూహాలచే కొనసాగుతుంది. ఇది మూడు దశలు ఉన్నాయిః
- సెలా-నెమ్మదిగా, దృఢమైన పాద కదలికలు
- సెలాలార్కి-పాదాల కదలికలు వేగంగా మారుతాయి.
- సెలాభదోని-వేగం పెరిగే కొద్దీ, చేతులు, కాళ్ళు తీవ్రంగా కదులుతాయి.[24]
- మాల్వా ప్రాంతంలో ప్రధానంగా వివాహాలకు మట్కీ నృత్యం ప్రదర్శించబడుతుంది. ముసుగు ధరించిన స్త్రీ తన తలపై మట్టి కుండ (మట్కి) తో నృత్యం చేస్తుంది, కొన్నిసార్లు ఇతర మహిళలు కూడా దానితో కలిసి ఉంటారు. భేదాలు ఆడా, ఖాడా నాచ్. [25]
- ప్రకృతి వేడుకల్లో పాక్షిక గ్రామీణ, పెళ్లికాని మహిళలు ఫుల్పతి నృత్యాన్ని ప్రదర్శిస్తారు.[26]
- తెర్టాలి అనేది కమార్ తెగచే ప్రదర్శించబడే ఒక ఆచార నృత్యం. దీనిని సాధారణంగా నేలపై కూర్చున్న ఇద్దరు లేదా ముగ్గురు ముసుగుగల మహిళలు ప్రదర్శిస్తారు, కొన్నిసార్లు దంతాలలో చిన్న కత్తులు, తలలపై అలంకార కుండను పట్టుకుని ఉంటారు. మంజీరా (చిన్న, లోహ తాళాలు) శరీరానికి-ప్రధానంగా కాళ్ళకు-కట్టబడి ఉంటాయి, నృత్యకారులు లయబద్ధంగా చేతితో పట్టుకునే తాళంతో, డ్రమ్స్, గానం తో కలిసి కొట్టారు.[27] – –
మహారాష్ట్ర
మార్చు- పావ్రీ నాచ్ (లేదా తార్ఫా నాచ్) వాయువ్య మహారాష్ట్ర కొండలలో ప్రదర్శించబడే కోక్నా గిరిజన నృత్యం, ఇది తార్ఫా లేదా పావ్రీతో కలిసి ఉంటుందిః ఎండిన దోసకాయ నుండి తయారు చేసిన గాలి వాయిద్యం.[28]
- లావణి అనేది సాంప్రదాయ పాట, నృత్యాల కలయిక, దీనిని ఢోల్కీ డ్రమ్కు ప్రదర్శిస్తారు. దాని శక్తివంతమైన లయ, శృంగారానికి ప్రసిద్ధి చెందిన లావణి మరాఠీ జానపద రంగస్థల అభివృద్ధికి దోహదపడింది, ప్రసిద్ధ పాటలు అప్సర ఆలీ, వజ్లే కీ బార[29]
మహారాష్ట్ర, దక్షిణ మధ్యప్రదేశ్లలో, దీనిని తొమ్మిది గజాల పొడవైన చీరలు ధరించిన మహిళలు ప్రదర్శిస్తారు.[30] పాటలు వేగంగా పాడబడతాయి.[30]
నాగాలాండ్
మార్చుచాంగ్ లో (సువా లువా అని కూడా పిలుస్తారు, దీనిని నాగాలాండ్ చెందిన చాంగ్ నాగా ప్రదర్శించారు, మొదట యుద్ధంలో విజయాన్ని జరుపుకోవడానికి. ఇది ప్రస్తుతం పంట కోతకు ముందు మూడు రోజుల పండుగ అయిన పొంగెల్మ్ వంటి సామాజిక వేడుకలలో ఒక భాగం. దుస్తులలో సాంప్రదాయ నాగా యోధులు, స్త్రీల అలంకరణలు ఉంటాయి. .[31]
ఒడిశా
మార్చులౌడీ ఖేలా
మార్చుడోలా పండుగ సందర్భంగా సాంప్రదాయకంగా యువ గోపాల్ పురుషులు ప్రదర్శించే లౌడీ ఖేలా ప్రజాదరణ తగ్గుతోంది.[32]
బాఘా నాచ
మార్చుబాఘ నాచ అనే పులి నృత్యం పండుగల సమయంలో ప్రదర్శించబడుతుంది. మగ నృత్యకారులు తమ చర్మాన్ని పులిలా పసుపు, నలుపు చారలతో చిత్రిస్తారు, తోకను జతచేస్తారు.[33]
ఘుమ్రా
మార్చుమొదట సైనికులను ప్రోత్సహించడానికి యుద్ధాల సమయంలో ప్రదర్శించిన ఘుమ్రా నృత్యం, డ్రమ్ తో కలిసి ఉంటుంది, ఇది కలహండి జిల్లా ప్రాచుర్యం పొందింది.
కర్మ నృత్యం
మార్చుభాద్రపద మాసంలో కర్మ పండుగ సందర్భంగా సంబల్పురి కర్మ నృత్యం ప్రదర్శించబడుతుంది.
జుమార్
మార్చుఉత్తర, పశ్చిమ ఒడిశాలో పండుగలు, పంటకోత కాలంలో ఝుమార్ ప్రదర్శించబడుతుంది.[34]
కీసాబాది
మార్చుపురుషులు ప్రదర్శించిన కీసాబాది, రాధ, కృష్ణుడి కథ ఆధారంగా రూపొందించబడింది, సంబల్పురి పాడారు.
పుదుచ్చేరి
మార్చుపుదుచ్చేరి ప్రసిద్ధి చెందిన గరడి నృత్యాన్ని పండుగలలో ప్రదర్శిస్తారు. రాముడు (రామాయణ ఇతిహాసం యొక్క హీరో) రావణుడిని ఓడించినప్పుడు, వానర్లు (కోతులు) అతని విజయాన్ని జరుపుకోవడానికి నృత్యం చేసినప్పుడు దీని మూలం పురాణాల యొక్క ఉత్పత్తి. గరది సాధారణంగా ఐదు నుండి ఎనిమిది గంటల పాటు ప్రదర్శించబడుతుంది. నృత్యకారులు వానర్ ముసుగులు ధరిస్తారు, కర్రలు తీసుకువెళతారు, పది చిమింగ్ అంజలి (ఇనుప ఉంగరాలు) ధరిస్తారు, వారు పాడుతున్నప్పుడు, పాడటం, రెండు పెద్ద రామడోలు డ్రమ్స్ తో కలిసి ఉంటారు.[35]
.jpg)
పంజాబ్
మార్చుభాంగ్రా
మార్చుభాంగ్రా పంజాబ్ యొక్క అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన నృత్యాలలో ఒకటి,, ఇది ఆసియా సంస్కృతిలో భాగంగా మారింది. మొదట పంటను జరుపుకునే సిక్కు రైతులతో సంబంధం కలిగి ఉండి, ధోల్ తో కలిసి, భాంగ్రా ఇప్పుడు ఏ వేడుకలోనైనా వివిధ రకాల వాయిద్యాలతో నృత్యం చేయబడుతుంది-అనేక ప్రాంతీయ వైవిధ్యాలు ఉన్నాయి.[36]
గిద్దా
మార్చురంగురంగుల దుస్తులలో మహిళలు నృత్యం చేసే గిద్దా, రింగ్ డ్యాన్స్ నుండి ఉద్భవించింది, ద్విపదలను పాడటం (పంజాబీ బోలియాన్ అని పిలుస్తారు) కలిగి ఉంటుంది.[37] మాల్వా పురుషులు మాల్వాయ్ గిద్ద నృత్యం చేస్తారు.
కిక్లి
మార్చుకిక్లి రంగురంగుల దుస్తులు ధరించిన ఇద్దరు బాలికలు ప్రదర్శిస్తారు, వారు చేతులు కలిపి ఒక వృత్తంలో ఒకరినొకరు తిప్పుకుంటారు (జానపద పాటలతో పాటు వారి స్థానాలను సమతుల్యం చేసుకుంటారు).[38]
రాజస్థాన్
మార్చుఘూమర్
మార్చుఘూమర్ అనేది రాజస్థాన్, హర్యానా మహిళల సాంప్రదాయ నృత్యం. దీనిని పురుషులు, మహిళలు పాడుతూ, ఊగుతున్న స్కర్టులు ధరించిన మహిళల సమూహాలు ప్రదర్శిస్తాయి. ఈ నృత్యానికి దాని పేరును ఘూమ్నా నుండి వచ్చింది, ఇది రంగురంగుల, ప్రవహించే ఘాఘరా (పొడవైన రాజస్థానీ స్కర్ట్) ను ప్రదర్శిస్తుంది.[39] ఘూమర్ డ్యాన్స్ '
కాల్బెలియా
మార్చుకాల్బెలియా నృత్యాన్ని నల్లటి, తిరుగుతున్న స్కర్టులు ధరించిన మహిళలు (పాముల వలె) మగ పాము మంత్రగత్తెలు బీస్, ఇతర వాయిద్యాలను వాయిస్తారు. 2010లో యునెస్కో యొక్క మానవత్వం యొక్క కనిపించని సాంస్కృతిక వారసత్వపు ప్రతినిధి జాబితాలో కాల్బెలియా జానపద పాటలు, నృత్యాలు చేర్చబడ్డాయి.[40]
కచ్చి ఘోడి
మార్చుకచ్చి ఘోడా నృత్యం ప్రధానంగా ఈశాన్య రాజస్థాన్ శేఖావతి ప్రాంతంలో ప్రదర్శించబడుతుంది. దుస్తులు ధరించిన గుర్రం, బందిపోట్ల నృత్యకారులు నకిలీ పోరాటాలు చేస్తుండగా, ఒక గాయకుడు స్థానిక బందిపోట్లు కథలను వివరిస్తాడు. దీనిని వివాహాలు, ఇతర సామాజిక సందర్భాలలో ప్రదర్శిస్తారు.[41]
సుయినీ
మార్చుసుయిసిని అనేది మధ్యయుగ భారతదేశం నుండి ఉద్భవించిన రాజస్థాన్ కు చెందిన నృత్యం, ఇటీవలి కాలంలో ఇది దాదాపుగా కనుమరుగైంది.
సిక్కిం
మార్చునేపాల్, డార్జిలింగ్, అస్సాం, భూటాన్, మయన్మార్ కూడా ప్రాచుర్యం పొందిన మరుణి, నౌమతి బజాను వాయించే సంగీతకారులతో కలిసి ఉంటుంది.[42]ఘంటూ నృత్యం, చు ఫౌత్, సిక్మారి, డెన్జోంగ్నెన్హా, ఖుఖురి నాచ్, చట్క్కీనాచ్ వంటి అనేక ఇతర నృత్యాలు ఉన్నాయి.
తమిళనాడు
మార్చుపరాయి అట్టం లేదా తప్పట్టం
మార్చు
పరాయ్ అట్టం అనేది పరాయ్ డ్రమ్ తో కలిసి చేసే తమిళ నృత్యం.[43]
కుమ్మై
మార్చుతమిళనాడు పురాతన జానపద నృత్యాలలో ఒకటైన కుమ్మిలో సంగీత వాయిద్యాల కంటే చప్పట్లు కొడతారు. మహిళలు ఒక వృత్తం ఏర్పాటు చేసి, ఒకరు పాడుతూ నృత్యం చేస్తారు, ఇతర నృత్యకారులు మలుపులు తీసుకుంటారు. అనేక రకాలు ఉన్నాయి. పండుగలు, ఇతర ప్రత్యేక సందర్భాలలో కుమ్మికి నృత్యం చేస్తారు.[44]
కరకట్టం
మార్చుహిందూ వర్ష దేవత అయిన మరియమ్మన్ స్తుతిస్తూ కరకట్టం నృత్యం చేస్తారు. నృత్యకారులు తమ తలలపై నీటి కుండలను సమతుల్యం చేస్తారు. కారకట్టం రెండు రకాలు. నృత్యకారుల తలలపై అలంకరించిన కుండలతో ఆట కరగం నృత్యం చేయబడుతుంది, ఆనందం, ఆనందాన్ని సూచిస్తుంది-మరియమ్మన్ను స్తుతిస్తూ ఆలయాల్లో శక్తి కరగం నృత్యాలు చేస్తారు. డ్రమ్స్, గానం, పైప్ వాయిద్యాలు నృత్యకారులతో పాటు ఉంటాయి.[45]
మయిలాట్టం
మార్చుమయిలాట్టం లేదా నెమలి నృత్యాన్ని గ్రామ పండుగలలో నెమళ్లలాగా దుస్తులు ధరించిన బాలికలు ప్రదర్శిస్తారు. ఇలాంటి నృత్యాలు కాలాయి అట్టం (బుల్ డ్యాన్స్) కరాడి అట్టం (బేర్ డ్యాన్స్), ఆలీ అట్టం (డెమన్ డ్యాన్స్), ఇవి గ్రామ సమావేశాల సమయంలో గ్రామాల్లో ప్రదర్శించబడతాయి. వేదల ఆట్టం రాక్షసుడి ముసుగులో నృత్యం చేయబడుతుంది.
పాము నృత్యం
మార్చుపాములను రక్షకులుగా భావిస్తారు. పాము చర్మం లాగా రూపొందించిన దుస్తులు ధరించిన బాలికలు పాము నృత్యాన్ని ప్రదర్శిస్తారు. నృత్యకారులు పాము లాగా కదులుతారు, తల, చేతులు పైకెత్తి, చేతులు కలిపి, పాము తలను పోలి వేగంగా కొరుకుట కదలికలు చేస్తారు.
ఓయిలాట్టం
మార్చుఓయిలాట్టం (అందం యొక్క నృత్యం) సాంప్రదాయకంగా పురుషులు ప్రదర్శించినప్పటికీ, మహిళలు కూడా నృత్యం చేయడం ప్రారంభించారు. చీలమండ గంటలు ధరించిన పాల్గొనేవారు వరుసలో నృత్యం చేస్తారు, నృత్యకారులు చేరగానే వరుస పొడవుగా ఉంటుంది. దక్షిణ జిల్లాలు, కొంగునాడు ప్రాంతంలో ఓయిలాట్టం బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది,, ఈ నృత్యంలో వివిధ శైలులు ఉన్నాయి.[46]
పులియాట్టం
మార్చుపులియాట్టం అనేది ఒక పులి నృత్యం, దీనిలో యువకులు తమ శరీరాలను చిత్రించుకొని, తమను తాము పులులుగా ధరించుకొని, డ్రమ్స్కు నృత్యం చేస్తారు. నృత్యకారులు కొన్నిసార్లు మేకను పట్టుకున్నట్లు నటిస్తారు. ఆలయ పండుగల సమయంలో పులియాట్టం అనే ప్రసిద్ధ నృత్యం ప్రదర్శించబడుతుంది.
పొయ్కల్ కుడిరై అట్టం
మార్చుపోయికల్ ఆటమ్ ను ఫాల్స్-లెగ్ డ్యాన్స్ అని పిలుస్తారు. నృత్యకారులు నడుము వద్ద ఒక నకిలీ గుర్రానికి జతచేయబడతారు, నర్తకుడి రెండు కాళ్లు, వారి శరీర ఆధారం గుర్రంపై ప్రయాణించే వ్యక్తిని పోలి ఉంటాయి. ఈ నృత్యం ప్రముఖ జానపద కథలను వివరిస్తుంది. .[47]
బొమ్మలట్టం
మార్చుప్రతి గ్రామంలో పండుగలు, ఉత్సవాల సమయంలో బొమ్మలట్టాలు (పప్పెట్ ప్రదర్శనలు) జరుగుతాయి. అనేక రకాల తోలుబొమ్మలు (వస్త్రం, కలప, తోలు వంటివి), అవి తీగలు లేదా తీగలతో తారుమారు చేయబడతాయి. తోలుబొమ్మలు తెర వెనుక నిలబడి, తోలుబొమ్మల ముందు ఉంటాయి-కథలు పురాణాలు, ఇతిహాసాలు, జానపద కథల నుండి వచ్చాయి.[48]
తెరు కూతు
మార్చుతెరు కూతు సాధారణంగా పంగుని, ఆది నెలల్లో గ్రామ పండుగల సమయంలో పురుషులు ఒక కూడలి వద్ద ప్రదర్శిస్తారు. ఈ ప్రదర్శనలో కథ చెప్పడం, సంభాషణలు, పాటలు, నృత్యం ఉంటాయి. దీని కథలు పురాణాలు, రామాయణం, మహాభారతం వంటి ఇతిహాసాలు, స్థానిక జానపద కథల నుండి తీసుకోబడ్డాయి. నాటకం సాయంత్రం ఆలస్యంగా ప్రారంభమై, అనేక గంటల పాటు కొనసాగుతుంది. తెరు కూతు ఉత్తర తమిళనాడులో ప్రసిద్ధి చెందింది. [49]
తెలంగాణ
మార్చుపెరిని శివతాండవం లేదా పెరిని తాండవం అనేది ఇటీవల పునరుద్ధరించబడిన ఒక పురాతన నృత్య రూపం.[50]
-
వేములవాడ రాజ రాజేశ్వర దేవాలయంలో శివార్చన కార్యక్రమంలో శాస్త్రీయ నృత్య ప్రదర్శన -
ఆదివాసి కళా జాతర కార్యక్రమం. -
బంగారు ఓనమ్ పండుగలో శాస్త్రీయ నృత్య ప్రదర్శన -
సాంస్కృతిక సంబరాలులో పేరిణి నాట్య ప్రదర్శన -
తెలంగాణ కళారూపాల కళాయాత్రలో చిందు యక్షగాన కళాకారులు -
తెలంగాణ భాషా సాంస్కృతిక శాఖ ఆధ్వర్యంలో కళాకారుల ప్రదర్శన -
తెలంగాణ భాషా సాంస్కృతిక శాఖ ఆధ్వర్యంలో కొమ్ముకోయ కళాకారుల నృత్యం -
రామాయణ నృత్యరూపకంలోని దృశ్యం.
_24.jpg)
_177.jpg)
_19.jpg)
_15.jpg)
_05.jpg)
_05.jpg)
_58.jpg)
త్రిపుర
మార్చుహోజాగిరి త్రిపుర త్రిపురి రియాంగ్ (బ్రూ వంశం) నృత్యం చేస్తుంది. నలుగురు నుండి ఎనిమిది మంది మహిళలు విన్యాసాత్మకంగా నృత్యం చేస్తారు, పురుషులు చాలా వరకు సంగీతాన్ని అందిస్తారు-మహిళలు బృందగానంలో పాడతారు. నృత్యకారులు కొన్నిసార్లు మట్టి మట్టి మీద నృత్యం చేస్తూ, లేదా వారి తలలపై ఒక సీసాని దాని మీద వెలిగించిన దీపంతో సమతుల్యం చేస్తూ, మలుపు తిప్పి తిరుగుతారు.[51]
సంగ్రాయింగ్ నృత్యం అనేది త్రిపుర మొగ్ సమాజం యొక్క నృత్యం. చాలా మంది అబ్బాయిలు, అమ్మాయిలు కలిసి నృత్యం చేస్తారు, కలిసి సంతకం చేస్తారు.
ఉత్తర ప్రదేశ్
మార్చుఉత్తర భారతదేశం (ప్రధానంగా ఉత్తర ప్రదేశ్) నృత్యం చేసిన రాస్లీలా కృష్ణుడి జీవితం ఆధారంగా రూపొందించబడింది. వ్యక్తులు, సమూహాలు పాడటం, శ్లోకాలు, వాయిద్యాలతో కలిసి నృత్యం చేస్తారు. ప్రేక్షకులు చప్పట్లు కొడతారు, పాడతారు,, ప్రతి ప్రదర్శన యొక్క పొడవు మారుతూ ఉంటుంది.[52]
పశ్చిమ బెంగాల్
మార్చు- పశ్చిమ బెంగాల్లోని మాల్దాలోని హిందూ సమాజంలో గంభీరా ఉద్భవించింది. భారతదేశ విభజన తరువాత, రాజ్షాహి చపాయి నవాబ్గంజ్ జిల్లా దాని కేంద్రంగా మారింది.[53] గంభీర్ దాని థీమ్, ప్రదర్శన శైలి పరంగా అనేక మార్పులకు గురైంది. ముస్లింలు కూడా నృత్యానికి సంరక్షకులుగా మారారు, ఇది వారి సంస్కృతిలో అంతర్భాగంగా మారింది. గంభీర్ ఇతివృత్తాలలో సమకాలీన సామాజిక సమస్యలు, మానవ బలహీనత ఉన్నాయి.
- బెంగాల్, ముఖ్యంగా రాజ్షాహి, ముర్షిదాబాద్, మాల్దా జిల్లా, జార్ఖండ్ రాజ్మహల్ కొండలలో. ఈ పాట, నృత్య ప్రదర్శన ఏప్రిల్ మధ్యలో జరిగే గజన్ శివ పండుగకు సంబంధించినది. రాత్రి ఆలస్యంగా లాంతరు వెలుగులో బహిరంగ వేదికపై ప్రదర్శించబడే ఎక్కువగా మెరుగుపరచబడిన ప్రదర్శనలు, హాస్యభరితమైన హాస్యాన్ని, ప్రేక్షకుల భాగస్వామ్యాన్ని కలిగి ఉంటాయి. ప్రతి అల్కాప్ సమూహంలో ఒక సర్కార్ (మాస్టర్) నేతృత్వంలో పది నుండి పన్నెండు మంది ప్రదర్శకులు ఉంటారు. ఇందులో ఇద్దరు లేదా ముగ్గురు మగ మగ చోక్రాలు, ఒకటి లేదా ఇద్దరు గాయన్లు (సింగర్స్) ఉంటారు.[54]
- మాల్దా జిల్లా ప్రదర్శించబడే దోమ్ని, ప్రార్థనలతో ప్రారంభమవుతుంది. దీని నృత్యాలను నాచరి లేదా లచారి అని పిలుస్తారు. ఈ నాటకాలు రోజువారీ జీవితంలోని చిన్న సంఘటనల నుండి సంగ్రహించబడినవి, వీటిని వ్యంగ్యంగా ప్రదర్శిస్తారు. సామాజిక మార్పుల కారణంగా, డొమ్ని ప్రజాదరణ తగ్గుతోంది.
- విజయదశమి నాడు దుర్గాపూజ సమయంలో ధునుచి నృత్య చేయబడుతుంది. మహిళలు, పురుషులు సాంప్రదాయ బెంగాలీ దుస్తులను ధరించి, దుర్గా స్తుతిస్తూ, కాలిన కొబ్బరి ముక్కలతో నిండిన మట్టి కుండతో నృత్యం చేస్తారు.
భారతీయ జానపద నృత్యాల రాష్ట్ర వారీ జాబితా
మార్చు| క్రమ సంఖ్య |
రాష్ట్రంమార్చు |
జానపద నృత్యంమార్చు |
సాంప్రదాయ నృత్యంమార్చు |
| 1. | హిమాచల్ ప్రదేశ్ | కిన్నౌరి, తోడా, ఝోరా, ఝాలి, ఛార్హి, ధమన్, ఛాపేలి, మహసు, డాంగి, చంబా, థాలి, ఝైన్తా, డాఫ్, కర్ర నృత్యం. | |
| 2. | ఉత్తరాఖండ్ | చాపేలి, గఢ్వాలి, కుమాయుని, కజరీ, ఝోరా, రాస్లీలా మొదలైనవి. | |
| 3. | పంజాబ్ | భాంగ్రా, గిద్దా, డాఫ్, ధమన్, భండ్, నాక్వాల్.
|
|
| 4. | హర్యానా | ఝుమార్, ఫాగ్ డాన్స్, డాఫ్, ధమాల్, లూర్, గుగ్గా, ఖోర్, గగోర్. | |
| 5. | ఉత్తర ప్రదేశ్ | నౌటంకి, రాస్లీలా, కజ్రీ, ఝోరా, చాపేలి, జైతా.
చాపేలి, జైతా. |
కథక్ |
| 6. | రాజస్థాన్ | ఘూమర్, సుయిసిని, కల్బెలియా, చక్రి, గణగోర్, జులన్ లీలా, జుమా, సుయిస్ని, ఘపాల్, పన్నీరి, గినాడ్ మొదలైనవి. | |
| 7. | గుజరాత్ | గర్బా, దండియా రాస్, భవాయి, తిప్పని జురియున్, భవాయి. | |
| 8. | మహారాష్ట్ర | లావణి, నకటా, కోలి, లెజిమ్, గాఫా, దహిక్ల దశావతారం లేదా బోహడా, తమాషా, మౌని, పోవారా, గౌరీచా. | |
| 9. | మధ్యప్రదేశ్ | తెర్టాలి, మాంచ్, మట్కి, గౌర్ మరియా, అహిరాయ్, భాదం, ఆడా, ఖాద నాచ్, ఫుల్పతి, గ్రిడా డ్యాన్స్, సెలాలార్కి, సెలాభదోని, జవారా మొదలైనవి. | |
| 10. | ఛత్తీస్గఢ్ | గౌర్ మరియా, పంతి, రౌత్ నాచ, పాండ్వానీ, వేదమతి, కపాలిక్, చందైని, భారతి చారిట్,
గౌడి, కర్మ, ఝుమార్, డాగ్లా, పాలి, తపాలి, నవ్రాణి, దివారి, ముండారి, ఝుమార్. |
|
| 11. | జార్ఖండ్ | కర్మ, అగ్ని, ఝుమార్, జనని ఝుమార్, మర్దన ఝుమార్, పైకా, ఫాగువా, ఛాను, సరౌల్, జాట్-జతిన్, కర్మ, డంగా, బిడేసియా, సోహ్రాయ్, హుంటా డాన్స్, ముండారి డాన్స్, సర్హుల్, బరావ్, ఝిట్కా, డంగా ", డొమ్కాచ్, ఘోరా నాచ్. | చౌ |
| 12. | బీహార్ | జటా-జతిన్, బఖో-బఖైన్, పన్వరియా, సమా-చక్వా, బిడేసియా, జాత్రా. | |
| 13. | పశ్చిమ బెంగాల్ | పురులియా చౌ, అల్కాప్, కాథి, గంభీరా, ధాలి, జాత్రా, బౌల్, మరాసియా, మహల్, కీర్తన్, సంతాలి నృత్యం, ముండారి నృత్యం, గంభీరా. | చౌ |
| 14. | సిక్కిం | చు ఫాట్, యాక్ చామ్ సిక్మారి, సింఘి చామ్ లేదా మంచు సింహం, యాక్ ఛామ్, డెన్జాంగ్ గ్నెన్హా, తాషి యాంగ్కు
ఖుకురీ నాచ్, చట్కీ నాచ్, మరుని నృత్యం. |
|
| 15. | మేఘాలయ | లాహో, బాలా, కా షాద్ సుక్ మైన్సీమ్, నోంగ్క్రెమ్, | |
| 16. | అస్సాం | బిహు, బిచువా, నట్పుజా, మహారాస్, కాళిగోపాల్, బాగురుంబ, నాగ నృత్యం, ఖేల్ గోపాల్.
తబల్ చోంగ్లీ, క్యానో, ఝుమురా హోబ్జనై మొదలైనవి. |
సత్రియా |
| 17. | అరుణాచల్ ప్రదేశ్ | ఛామ్, మాస్క్ డ్యాన్స్ (ముఖౌతా నృత్యం).
బుయా, చలో, వాంచో, పాసి కొంగ్కి, పోనుంగ్, పోపిర్, బార్డో. |
|
| 18. | నాగాలాండ్ | చోంగ్, ఖైవా, లిమ్, నురాలిమ్,
వెదురు నృత్యం, తెమాంగ్నెటిన్, హెటాలీలీ.రంగ్మా, జెలియాంగ్, ఎన్సుయిరోలియన్స్, గెతింగ్లిమ్ |
|
| 19. | మణిపూర్ | థాంగ్ టా, లాయ్ హరోబా, పంగ్ చోలోమ్, రాఖల్, నాట్ రాష్, మహా రాష్, రౌఖత్, డోల్ చోలం, ఖంబా థైబి, నుపా డ్యాన్స్, రాస్లిలా, ఖుబాక్ ఇషే, లౌ షా. | మణిపురి |
| 20. | మిజోరం | చేరావ్ నృత్యం, ఖువల్లం, చైలం, సావ్లాకిన్, చౌంగ్లైజాన్, జాంగ్తలం, పర్ లామ్, సరలంకై/సోలాకియా, త్లాంగ్లం, ఖానత్మ్, పఖుపిలా, చేరోకాన్ | |
| 21. | త్రిపుర | హోజాగిరి | |
| 22. | ఒడిశా | ఘుమర, రాణప్ప, సావరి, ఘుమర, పైన్కా, మునారి, చౌ, చాడ్య దండనత, సవారి, పైన్కో, మునారి | ఒడిస్సీ, చౌ |
| 23. | ఆంధ్ర ప్రదేశ్ | ఘంటామర్దాల, (ఒట్టం తెడాల్, మోహినియాట్టం, కుమ్మి, సిద్ధి, మాధురి, ఛాది. విలాసిని నాట్యం, భమకల్పం, వీర నాట్యం, దప్పు, తప్పెట గుల్లు, లంబాడి, ధిమ్స, కోలాట్టం. బుట్టా బొమ్మలు. | కూచిపూడి |
| 24. | కర్ణాటక | యక్షగానం, హుట్టారి, సుగ్గి, కునీత, కార్గ, లాంబి | |
| 25. | గోవా | ఫుగ్డి, ధలో, కున్బి, ధంగార్, మండి, ఝాగోర్, ఖోల్, దక్ని, తరంగమెల్, షిగ్మో, ఘోడ్, మోద్ని, సమయి నృత్య, జాగర్, రణమాలే, అమాయి నృత్య, తొన్న్యా మెల్. | |
| 26. | తెలంగాణ | పెరిని శివతాండవం, కీసాబాది | |
| 27. | కేరళ | ఒట్టం తులాల్, కైకోట్టికలి, తప్పటికలి, కాళి ఆట్టం. | కథకళి, మోహినియాట్టం |
| 28. | తమిళనాడు | కరగం, కుమి, కోలాట్టం, కావడి, దప్పనకుట్టు | భరతనాట్యం |
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ Chahar, Dharmendra (28 January 2018). "A complete list of folk and tribal dance in India". Retrieved 30 April 2018.
- ↑ "Twitter". mobile.twitter.com. Retrieved 2020-10-25.
- ↑ Sharma, Aparna (2013). "From Springtime Erotics to Micro-nationalism: Altering Landscapes and Sentiments of the Assamese Bihu Dance in North-East India". In Blandford, Steve (ed.). Theatre & Performance in Small Nations (in ఇంగ్లీష్). Briston, England and Chicago, IL: Intellect Books. pp. 185–197. ISBN 9781841507859.
- ↑ "Dimasa Traditional Dance - BAIDIMA". bododimasaarchive.
- ↑ "Bidesia - Folk Dance Drama From Bihar". August 26, 2020.
- ↑ "Folk Dances of Chhattisgarh - List of Top 10 With Pictures". Testbook (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-01-31.
- ↑ "Department of Tourism, Government of Goa, India - Goan Folk Dances and Art Forms". www.goatourism.gov.in. Retrieved 29 March 2018.
- ↑ "Dances in Goa, Goa Dances, Folk Dances of Goa". Archived from the original on 2013-01-11. Retrieved 2013-01-09.
- ↑ "Dandiya / Dandiya Sticks". Indian Wedding. Archived from the original on 2008-03-09.
- ↑ "Raas Chaos Website". Archived from the original on 2022-09-28. Retrieved 2024-11-03.
- ↑ "Arts". WEBINDIA123. Archived from the original on 2016-12-20. Retrieved 2024-11-03.
- ↑ Rupera, Prashant (7 December 2023). "Gujarat's garba gets Unesco's intangible cultural heritage tag". The Times of India. Retrieved 7 December 2023.
- ↑ "Tippani Dance in India". india9.com. Retrieved 29 March 2018.
- ↑ "Kullu nati gets Guinness world record certificate | Chandigarh News - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). 3 February 2016. Retrieved 2021-02-11.
- ↑ "Largest Nati dance lesson". Guinness World Records (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-02-11.
- ↑ "Kullu Nati folk dance of Himachal Pradesh registered in Guinness Book of World Records". India News, Breaking News | India.com (in ఇంగ్లీష్). 2016-01-12. Retrieved 2021-02-11.
- ↑ "Journal of Punjab Studies - Centre for Sikh and Punjab Studies - UC Santa Barbara". www.global.ucsb.edu. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 4 December 2017.
- ↑ "Welcome :: Jharkhand Tourism Development Corporation Ltd". tourism.jharkhand.gov.in. Archived from the original on 2021-09-21. Retrieved 2024-11-03.
- ↑ KeralaTourism.Holiday (2019-11-20). "Theyyam Festival — A Complete guide about Theyyam festival in Kerala". Medium (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-01-30.
- ↑ "Thirayattam" ( Folklore Text-Malayalam), State Institute of Language, Kerala, ISBN 978-81-200-4294-0
- ↑ "Thirayattam". www.thirayattam.com. Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2020. Retrieved 29 March 2018.
- ↑ "Kerala Dance, Dances of Kerala, Dance Form of Kerala, Dances in Kerela, Kerala in India Travel Tours". www.wonderfulkerala.com. Retrieved 29 March 2018.
- ↑ "What is Padayani? Why it is a ritual art form | Kerala Tourism".
- ↑ "Grida Dance". India9. Archived from the original on 25 September 2017. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "Matki Dance". India9. Archived from the original on 27 March 2019. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "Phulpati Dance". India9. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "Tertali Dance". India9. Archived from the original on 6 April 2019. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "Indian Dances". Webonautics. Archived from the original on 2 March 2020. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "Decoding the lavani: A symposium in the city will look into the history of the performance art". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2016-12-02. Retrieved 2021-01-28.
- ↑ 30.0 30.1 "In pandemic, Lavani dancers are reclaiming the performing art form". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-01-06. Retrieved 2021-01-28.
- ↑ "Folk Dances". Archived from the original on 2 March 2020. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ Nanda, Kanhu (6 April 2013). "Odihsa's folk dance 'Laudi Khela' during Dola fest loses its fame and charm". Odisha Views. Retrieved 12 March 2021.
- ↑ "10 Unique Dance Forms Of Odisha Which Are Spectacular In Their Distinctive Ways". My City Links. 15 September 2016. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Orissa". Eastern Zonal Cultural Centre. Archived from the original on 20 May 2012. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Garadi Dance". India9. Archived from the original on 20 January 2021. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Bhangra History". Gurdeep Pandher of Yukon. Archived from the original on 28 నవంబర్ 2019. Retrieved 13 March 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "Giddha". Utsavpedia. 15 July 2013. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Dances of Punjab". Archived from the original on 23 January 2013. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Ghoomar". India9. Archived from the original on 2 April 2019. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Kalbelia folk songs and dances of Rajasthan". Intangible Cultural Heritage. UNESCO. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ "Dance". Discovered India. Archived from the original on 9 April 2015. Retrieved 13 March 2021.
- ↑ Nepal, Anand (14 March 2011). "Musical instruments in Panche Baja and Naumati Baja – traditional Nepali music". Xnepali. Retrieved 14 March 2021.
- ↑ Latagajanan, Nikhil (1 August 2019). "The Sound of the Fury: How an ancient art form became a symbol of resistance". The Caravan. Retrieved 14 March 2021.
- ↑ "Kummi". Know India. Archived from the original on 29 July 2009. Retrieved 14 March 2021.
- ↑ Abraham, Sonu (12 February 2014). "A Cure for The Drought: Rain Dance". Tamil Nadu. Archived from the original on 28 August 2018. Retrieved 14 March 2021.
- ↑ "Folk Dances of Tamil Nadu". Carnatica. Archived from the original on 9 March 2021. Retrieved 14 March 2021.
- ↑ "Poikkal Kuthirai Aatam - Tamilnadu". Tamilnadu.com. 11 December 2012. Archived from the original on 26 మార్చి 2020. Retrieved 3 నవంబర్ 2024.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(help) - ↑ "Bommalattam Tamilnadu". Tamilnadu.com. 28 November 2012. Archived from the original on 11 April 2013.
- ↑ "Therukoothu". Tamilnadu.com. 16 February 2013. Archived from the original on 11 April 2013.
- ↑ "Telangana Natyam, Perini dance in temples across State". The Hindu. Chennai, India. 16 October 2010. Archived from the original on 20 October 2010.
- ↑ "Hojagiri Dance". Archived from the original on 6 August 2020. Retrieved 16 March 2021.
- ↑ "Rāslīlā". Britannica.com. Retrieved 16 March 2021.
- ↑ Hasan, Rabiul (20 June 2009). "Mango festival and cultural programme in Chapainawabganj". The Daily Star (Bangladesh). Retrieved 16 March 2021.
- ↑ "Alkap Gan". Banglapedia. Retrieved 16 March 2021.