లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు

పార్లమెంటు దిగువసభలో అధికారిక ప్రతిపక్షానికి నాయకత్వం వహించే సభ్యుడు

లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు భారతదేశ పార్లమెంటు దిగువ సభలో ప్రతిపక్షానికి నాయకత్వం వహించే లోక్‌సభకు ఎన్నికైన సభ్యుడు. ప్రతిపక్ష నాయకుడు ప్రభుత్వంలో లేని లోక్‌సభలో అతిపెద్ద రాజకీయ పార్టీకి పార్లమెంటరీ ఛైర్‌పర్సన్ (రాజకీయ పార్టీకి లోక్‌సభలో కనీసం 10% సీట్లు ఉన్నాయని చెప్పినట్లయితే). ఏ ప్రతిపక్ష పార్టీకి 10% సీట్లు లేనందున, 2014 మే 26 నుండి ఈ పదవి ఖాళీగా ఉంది.[2]

లోక్‌సభ ప్రతిపక్ష నాయకుడు
Lok Sabhā ke Vipakṣa ke Netā
Incumbent
రాహుల్ గాంధీ

since 2024 జూన్ 09
విధంగౌరవనీయుడు
రకంప్రతిపక్ష నాయకుడు
స్థితిప్రతిపక్ష పార్టీ అధినేత
అధికారిక నివాసంన్యూఢిల్లీ
కాలవ్యవధిఅర్హత ఉన్నంత వరకు లేదా ఇంటిని రద్దు చేసే వరకు
ప్రారంభ హోల్డర్రామ్ సుభాగ్ సింగ్, (1969–1970)
నిర్మాణం1950
జీతం3,30,000 (US$4,100)
(భత్యాలు మినహాయింపుతో ) ఒక నెలకి[1]

లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా

మార్చు
లేదు చిత్తరువు పేరు నియోజక వర్గం పదవీకాలం లోక్‌సభ ప్రధాన మంత్రి పార్టీ
 – ఖాళీ - 1952 ఏప్రిల్ 17 1957 ఏప్రిల్ 04 1వ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు
 – ఖాళీ - 1957 ఏప్రిల్ 05 1962 మార్చి 31 2వ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు
 – ఖాళీ - 1962 ఏప్రిల్ 02 1964 మే 27 3వ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు
 – ఖాళీ - 1964 జూన్ 09 1967 మార్చి 03 3వ లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు
1   రామ్ సుభాగ్ సింగ్ బక్సర్ 1969 డిసెంబరు 17 1970 డిసెంబరు 27 1 సంవత్సరం, 10 రోజులు 4వ ఇందిరా గాంధీ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఓ)
 – ఖాళీ 1970 డిసెంబరు 27 1977 జూన్ 30 5వ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు
2   యశ్వంతరావు చవాన్ సతారా 1977 జులై 01 1978 ఏప్రిల్ 11 284 రోజులు 6వ మొరార్జీ దేశాయ్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
3   సి.ఎం.స్టీఫెన్ ఇడుక్కి 1978 ఏప్రిల్ 12 1979 జులై 09 1 సంవత్సరం, 88 రోజులు
(2)   యశ్వంతరావు చవాన్ సతారా 1979 జులై 10 1979 జులై 28 18 రోజులు
4   జగ్జీవన్ రామ్ ససారం 1979 జూలై 29 1979 ఆగస్ఠు 22 24 రోజులు చరణ్ సింగ్ జనతా పార్టీ
 – ఖాళీ 1979 ఆగస్టు 22 1984 డిసెంబరు 31 7వ ఇందిరా గాంధీ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు[3]
1984 డిసెంబరు 31 1989 డిసెంబరు 18 8వ రాజీవ్ గాంధీ
5   రాజీవ్ గాంధీ అమేథి 1989 డిసెంబరు 18 1990 డిసెంబరు 23 1 సంవత్సరం, 5 రోజులు 9వ వీపీ సింగ్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
6   ఎల్.కె. అద్వానీ న్యూ ఢిల్లీ 1990 డిసెంబరు 24 1991 మార్చి 13 2 సంవత్సరాలు, 214 రోజులు చంద్రశేఖర్ భారతీయ జనతా పార్టీ
గాంధీనగర్ 1991 జూన్ 21 1993 జులై 26 10వ పి.వి.నరసింహారావు
7   అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి లక్నో 1993 జులై 21 1996 మే 10 2 సంవత్సరాలు, 289 రోజులు
8   పి.వి.నరసింహారావు బెర్హంపూర్ 1996 మే 16 1996 మే 31 15 రోజులు 11వ వాజ్‌పేయి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(7)   అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి లక్నో 1996 జూన్ 01 1997 డిసెంబరు 04 1 సంవత్సరం, 186 రోజులు దేవెగౌడ

ఐకె గుజ్రాల్

భారతీయ జనతా పార్టీ
9   శరద్ పవార్ బారామతి 1998 మార్చి 19 1999 ఏప్రిల్ 26 1 సంవత్సరం, 38 రోజులు 12వ అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
10   సోనియా గాంధీ అమేథి 1999 అక్టోబరు 31 2004 ఫిబ్రవరి 06 4 సంవత్సరాలు, 98 రోజులు 13వ
(6)   ఎల్.కె. అద్వానీ గాంధీనగర్ 2004 మే 21 2009 డిసెంబరు 20 5 సంవత్సరాలు, 213 రోజులు 14వ మన్మోహన్ సింగ్ భారతీయ జనతా పార్టీ
11   సుష్మా స్వరాజ్ విదిశ 2009 డిసెంబరు 21 2014 మే 19 4 సంవత్సరాలు, 149 రోజులు 15వ
 – ఖాళీ 2014 మే 20 2019 మే 29 10 years, 20 days 16వ నరేంద్ర మోదీ అధికారిక ప్రతిపక్షం లేదు.[3][4]
2019 మే 30 2024 జూన్ 08 17వ
12   రాహుల్ గాంధీ రాయబరేలి 2024 జూన్ 09 అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి 45 రోజులు 18వ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్[5]

గణాంకాలు

మార్చు
పదవీకాలం ప్రకారం ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా
సంఖ్య పేరు పార్టీ కాల వ్యవధి
సుదీర్ఘ నిరంతర పదవీకాలం ప్రతిపక్షం కాలం మొత్తం
1 లాల్ కృష్ణ అద్వానీ బిజెపి 5 సంవత్సరాలు, 213 రోజులు 8 సంవత్సరాలు, 174 రోజులు
2 సుష్మా స్వరాజ్ బిజెపి 4 సంవత్సరాలు, 148 రోజులు 4 సంవత్సరాలు,148 రోజులు
3 సోనియా గాంధీ INC 4 సంవత్సరాలు, 116 రోజులు 4 సంవత్సరాలు, 116 రోజులు
4 అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి బిజెపి 2 సంవత్సరాలు, 289 రోజులు 3 సంవత్సరాలు, 110 రోజులు
5 సి. ఎం. స్టీఫెన్ INC 1 సంవత్సరాలు, 89 రోజులు 1 సంవత్సరాలు, 89 రోజులు
6 శరద్ చంద్ర పవార్ INC 1 సంవత్సరాలు, 38 రోజులు 1 సంవత్సరాలు, 38 రోజులు
7 యశ్వంత్ రావ్ చవాన్ INC 1 సంవత్సరాలు, 20 రోజులు 1 సంవత్సరాలు, 38 రోజులు
8 రామ్ సుభాగ్ సింగ్ INC(O) 1 సంవత్సరాలు, 10 రోజులు 1 సంవత్సరాలు, 10 రోజులు
9 రాజీవ్ గాంధీ INC 1 సంవత్సరాలు, 6 రోజులు 1 సంవత్సరాలు, 6 రోజులు
10 రాహుల్ గాంధీ INC 45 రోజులు 45 రోజులు
11 జగ్జీవన్ రామ్ JP 25 రోజులు 25 రోజులు
12 పి. వి. నరసింహారావు INC 16 రోజులు 16 రోజులు

లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష ఉప నాయకుల జాబితా

మార్చు
సంఖ్య చిత్తరువు పేరు

(జననం–మరణం)

ఎన్నికైన నియోజకవర్గం కార్యాలయ వ్యవధి[6] లోక్‌సభ
(ఎన్నికలు)
రాజకీయ పార్టీ ప్రతిపక్ష నాయకుడు
పదవిని స్వీకరించింది ఆఫీస్‌ను విడిచిపెట్టింది విధులు నిర్వహించిన కాలం
1
 
సుష్మా స్వరాజ్ విదిశ 2009 జూన్ 3 2009 డిసెంబరు 21 201 రోజులు 15వ
(2009)
భారతీయ జనతా పార్టీ లాల్ కృష్ణ అద్వానీ
2
 
గోపీనాథ్ ముండే బీడ్ 2009 డిసెంబరు 22 2014 మే 18 4 సంవత్సరాలు, 147 రోజులు సుష్మా స్వరాజ్

మూలాలు

మార్చు
  1. https://www.indiacode.nic.in/bitstream/123456789/8935/1/salaries_and_allowances_of_leader_of_opposition_in_the_state_legislature_act%2C_1985.pdf
  2. "Lok Sabha". Archived from the original on 21 May 2014. Retrieved 17 November 2013.
  3. 3.0 3.1 "No leader of oppn? There wasn't any in Nehru, Indira, Rajiv days". Rediff. Retrieved 6 October 2020.
  4. "Narendra Modi government will not have Leader of Opposition in Lok Sabha again". India Today (in ఇంగ్లీష్).
  5. "Speaker has recognised Congress MP Rahul Gandhi as the Leader of Opposition in the Lok Sabha with effect from 9th June 2024".
  6. The ordinal number of the term being served by the person specified in the row in the corresponding period