వరంగల్
ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. వివరాలకు జాబితా లేదా ఈ వ్యాసపు చర్చా పేజీ చూడండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తొలగించండి. |
వరంగల్, తెలంగాణ రాష్ట్రం వరంగల్ పట్టణ జిల్లాలోని ఒక నగరం.[1] ముసునూరి కమ్మ నాయక రాజులు ఈ నగరాన్ని నిర్మించారు.ఇది రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాదునకు ఉత్తర దిశలో 157 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వరంగల్ తెలంగాణ రాష్ట్రంలో రెండో అతి పెద్ద నగరము. 2014 జనవరి 28న మహా నగరంగా మారింది. వరంగల్ కి మరోపేరు ఓరుగల్లు.
వరంగల్ | |
|---|---|
 Clockwise from top: City view as seen from Govindarajula hill, Kakatiya University, Warangal Fort, Thousand Pillar Temple, Kakatiya Kala Thoranam | |
  వరంగల్  వరంగల్ | |
| నిర్దేశాంకాలు: 18°00′N 79°35′E / 18.0°N 79.58°ECoordinates: 18°00′N 79°35′E / 18.0°N 79.58°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | వరంగల్ (పట్టణ) జిల్లా |
| ప్రభుత్వం | |
| • నిర్వహణ | వరంగల్ నగరపాలక నంస్థ |
| విస్తీర్ణం | |
| • మొత్తం | 407.77 కి.మీ2 (157.44 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | |
| • మొత్తం | 8,11,844 |
| • సాంద్రత | 2,000/కి.మీ2 (5,200/చ. మై.) |
| భాషలు | |
| • అధికార | తెలుగు |
వరంగల్ కాకతీయ రాజవంశం యొక్క రాజధాని. కాకతీయులు వదిలిపెట్టిన స్మారక చిహ్నాలలో కోటలు, సరస్సులు, దేవాలయాలు, రాతి ద్వారాలు ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం, ఈ నగరం ప్రసిద్ధ పర్యాటక ఆకర్షణగా మారింది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కాకతీయ కళా తోరణంని తెలంగాణ చిహ్నంలో చేర్చింది.
భారత ప్రభుత్వం హెరిటేజ్ సిటీ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ ఆగ్మెంటేషన్ యోజన పథకానికి ఎంపిక చేసిన దేశంలోని పదకొండు నగరాల్లో వరంగల్ ఒకటి. వరంగల్ స్మార్ట్ సిటీస్ మిషన్ కింద పట్టణ మౌలిక సదుపాయాలు, పారిశ్రామిక అవకాశాలను మెరుగుపరచడానికి అదనపు పెట్టుబడులకు అర్హత సాధించే "ఫాస్ట్ ట్రాక్ పోటీ"లో స్మార్ట్ సిటీగా ఎంపిక చేయబడింది.
చరిత్రసవరించు
వరంగల్ కాకతీయ రాజవంశం యొక్క పురాతన రాజధాని. దీనిని బీటా రాజా I, ప్రోలా రాజా I, బీటా రాజా II, ప్రోలా రాజా II, రుద్రదేవ, మహాదేవ, గణపతిదేవ, ప్రతాపుద్ర, రాణి రుద్రమ దేవి వంటి వారు పరిపాలించారు. బీటా రాజా I కాకతీయ రాజవంశం స్థాపకుడు, 30 సంవత్సరాలు రాజ్యాన్ని పరిపాలించాడు. అతని తరువాత అతని కుమారుడు ప్రోలా రాజా I తన రాజధానిని హనంకొండకు మార్చాడు.
గణపతి దేవా పాలనలో రాజధాని హనంకొండ నుండి వరంగల్‌కు మార్చబడింది. ఆకట్టుకునే కోట, నాలుగు భారీ రాతి ద్వారాలు, శివుడికి అంకితం చేసిన స్వయంభు ఆలయం, రామప్ప సరస్సు సమీపంలో ఉన్న రామప్ప ఆలయం వంటి అనేక స్మారక చిహ్నాలను కాకతీయులు వదిలేసారు. కాకాటియులు సాంస్కృతిక, పరిపాలనా వ్యత్యాసాన్ని మార్కో పోలో పేర్కొన్నారు. ప్రతాపుద్ర II ఓటమి తరువాత, ముసునూరి నాయకులు 72 నాయక అధిపతులను ఏకం చేసి, ఢిల్లీ సుల్తానేట్ నుండి వరంగల్ ను స్వాధీనం చేసుకుని యాభై సంవత్సరాలు పాలించారు.
చారిత్రిక ప్రదేశాలుసవరించు
మూలాలుసవరించు
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Warangal Municipal Corporation, Budget 2014-15". Greater Warangal Municipal Corporation. Retrieved 4 February 2015. CS1 maint: discouraged parameter (link)