లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్
లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్ భారత పార్లమెంటు దిగువసభ అయిన లోక్‌సభలోని రెండవ అత్యున్నత స్థాయి శాసన అధికారి. లోక్‌సభ స్పీకర్ మరణం లేదా అనారోగ్యం కారణంగా సెలవు లేదా ఇతరత్రా కారణాలవలన గైర్హాజరైనప్పుడు డిప్యూటీ స్పీకర్ ప్రిసైడింగ్ అధికారిగా వ్యవహరిస్తాడు. భారతదేశంలో ప్రతిపక్ష పార్టీకి డిప్యూటీ స్పీకర్ పదవిని ఆఫర్ చేయడం పార్లమెంటు సంప్రదాయం.[1]
| the Lok Sabha Deputy Speaker
Lok Sabhā ke Upādhyakṣa | |
|---|---|
.svg) | |
 | |
Incumbent Vacant since 23 June 2019 | |
| విధం |
|
| సభ్యుడు | Lok Sabha |
| రిపోర్టు టు | |
| నియామకం | Members of Parliament (Lok Sabha) |
| నిర్మాణం | 30 మే 1952 |
| మొదట చేపట్టినవ్యక్తి | M. Ananthasayanam Ayyangar |
సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత లోక్‌సభ మొదటి సమావేశంలో లోక్‌సభ సభ్యుల నుండి ఐదేళ్ల కాలానికి డిప్యూటీ స్పీకర్‌ను ఎన్నుకుంటారు. వారు లోక్‌సభ సభ్యులుగా ఉండడం లేదా రాజీనామా చేసే వరకు అతను/ఆమె పదవిలో ఉంటారు. లోక్‌సభలో ప్రభావవంతమైన మెజారిటీ సభ్యులచే ఆమోదించిన తీర్మానం ద్వారా అతను/ఆమెను పదవి నుండి తొలగించవచ్చు.[2]
సమర్థవంతమైన మెజారిటీలో, ఖాళీలను తొలగించిన తర్వాత మెజారిటీ ఇంటి మొత్తం బలంలో 50% లేదా 50% కంటే ఎక్కువ ఉండాలి. లోక్‌సభకు డిప్యూటీ స్పీకర్ జవాబుదారీ కాబట్టి, లోక్‌సభలో ప్రభావవంతమైన మెజారిటీ ద్వారా మాత్రమే తొలగింపు జరుగుతుంది. తమ అసలు పార్టీకి రాజీనామా చేయాల్సిన అవసరం లేదు, డిప్యూటీ స్పీకర్‌గా ఉన్నప్పటికీ, అతను/ఆమె నిష్పక్షపాతంగా ఉండాలి.
17వ లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్ లేని మొదటి లోక్‌సభ. 2023 ఫిబ్రవరిలో, భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి , డి.వై. చంద్రచూడ్ ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యాలకు ప్రతిస్పందనలను కోరుతూ ఒక సంస్థకు నాయకత్వం వహించారు, సుదీర్ఘమైన ఖాళీ "రాజ్యాంగ అక్షరం, స్ఫూర్తికి విరుద్ధం" అని వాదించారు.[3]
లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా
మార్చు| సంఖ్య | చిత్తరువు | పేరు
(జననం - మరణం) |
ఎన్నికైన నియోజకవర్గం | పదవీకాలం[4] | లోక్‌సభ ఎన్నికలు | ఆ సమయంలో పనిచేసిన స్పీకర్ | పార్టీ | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నుండి | వరకు | పూర్తి కాలం | |||||||||
| 1 | 
|
ఎం.ఎ.అయ్యంగార్ (1891–1978) | తిరుపతి | 30 మే 1952 | 7 మార్చి 1956 | 1వ ( 1952 ) |
జివి మావలంకర్ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |||
| 2 | 
|
హుకుమ్ సింగ్ (1895–1983) |
భటిండా | 20 మార్చి 1956 | 4 ఏప్రిల్ 1957 | 5 సంవత్సరాలు, 333 రోజులు | ఎం.ఎ.అయ్యంగార్ | ||||
| 17 మే 1957 | 31 మార్చి 1962 | 2వ (1957) | |||||||||
| 3 | 
|
ఎస్.వి. కృష్ణమూర్తిరావు (1902–1968) |
షిమోగా | 23 ఏప్రిల్ 1962 | 3 మార్చి 1967 | 4 సంవత్సరాలు, 314 రోజులు | 3వ (1962) |
సర్దార్ హుకుమ్ సింగ్ | |||
| 4 | 
|
ఆర్.కె. ఖాదిల్కర్ (1905–1979) |
ఖేడ్ | 28 మార్చి 1967 | 1 నవంబర్ 1969 | 2 సంవత్సరాలు, 218 రోజులు | 4వ (1967) |
నీలం సంజీవ రెడ్డి
| |||
| 5 |
|
జి. జి. స్వేల్ (1923–1999) |
షిల్లాంగ్ | 9 డిసెంబర్ 1969 | 27 డిసెంబర్ 1970 | 6 సంవత్సరాలు, 315 రోజులు | జి.ఎస్.ధిల్లాన్
|
ఆల్ పార్టీ హిల్ లీడర్స్ కాన్ఫరెన్స్ | |||
| 27 మార్చి 1971 | 18 జనవరి 1977 | 5వ (1971) | |||||||||
| 6 | 
|
గోడే మురహరి (1926–1982) |
విజయవాడ | 1 ఏప్రిల్ 1977 | 22 ఆగష్టు 1979 | 2 సంవత్సరాలు, 143 రోజులు | 6వ (1977) |
నీలం సంజీవ రెడ్డి
|
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| 7 |
|
జి. లక్ష్మణన్ (1924–2001) |
చెన్నై ఉత్తర | 1 డిసెంబర్ 1980 | 31 డిసెంబర్ 1984 | 4 సంవత్సరాలు, 30 రోజులు | 7వ (1980) |
బలరామ్ జాఖర్ | ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | ||
| 8 | 
|
ఎం. తంబిదురై (1947–) |
ధర్మపురి | 22 జనవరి 1985 | 27 నవంబర్ 1989 | 4 సంవత్సరాలు, 309 రోజులు | 8వ (1984 ఎన్నికలు) |
ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | |||
| 9 | 
|
శివరాజ్ పాటిల్ (1935–) |
లాతూర్ | 19 మార్చి 1990 | 13 మార్చి 1991 | 359 రోజులు | 9వ (1989 ఎన్నికలు) |
రబీ రే | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| 10 |
|
ఎస్. మల్లికార్జునయ్య (1931–2014) |
తుమకూరు | 13 ఆగష్టు 1991 | 10 మే 1996 | 4 సంవత్సరాలు, 271 రోజులు | 10వ (1991 ఎన్నికలు |
శివరాజ్ పాటిల్ | భారతీయ జనతా పార్టీ | ||
| 11 | 
|
సూరజ్ భాన్ (1928–2006) |
అంబాలా | 12 జులై 1996 | 4 డిసెంబరు 1997 | 1 సంవత్సరం, 145 రోజులు | 11వ (1996) |
పి.ఎ. సంగ్మా | |||
| 12 |
|
పీఎం సయీద్ (1941–2005) |
లక్షద్వీప్ | 17 డిసెంబర్ 1998 | 26 ఏప్రిల్ 1999 | 4 సంవత్సరాలు, 232 రోజులు | 12వ (1998 ఎన్నికలు) |
GMC బాలయోగి | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| 27 అక్టోబర్ 1999 | 6 ఫిబ్రవరి 2004 | 13వ (1999 ఎన్నికలు) |
GMC బాలయోగి | ||||||||
| మనోహర్ జోషి | |||||||||||
| 13 |
|
చరణ్‌జిత్ సింగ్ అత్వాల్ (1937–) |
ఫిల్లర్ | 9 జూన్ 2004 | 18 మే 2009 | 4 సంవత్సరాలు, 343 రోజులు | 14వ (2004 ఎన్నికలు) |
సోమనాథ్ ఛటర్జీ | శిరోమణి అకాలీదళ్ | ||
| 14 |
|
కరియా ముండా (1936–) |
కుంతి | 3 జూన్ 2009 | 18 మే 2014 | 4 సంవత్సరాలు, 349 రోజులు | 15వ (2009 ఎన్నికలు) |
మీరా కుమార్ | భారతీయ జనతా పార్టీ | ||
| (8) |
|
ఎం. తంబిదురై (1947–)[5] |
కరూర్ | 13 ఆగస్టు 2014 | 25 మే 2019 | 4 సంవత్సరాలు, 285 రోజులు | 16వ (2014 ఎన్నికలు) |
సుమిత్రా మహాజన్ | ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | ||
| 15 | ఖాళీ | వర్తించదు | 23 జూన్ 2019 | - | 5 సంవత్సరాలు, 135 రోజులు | 17th (2019) |
ఓం బిర్లా | వర్తించదు | |||
| 16 | ప్రకటించాలి | - | - | 18వ (2024) |
ఓం బిర్లా | - | |||||
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ "లోక్‌సభ స్పీకర్‌కు ఉన్న అధికారాలు - విధులు ఇవే." 2022. Archived from the original on 25 October 2022. Retrieved 25 October 2022.
- ↑ Deogaonkar, S. G. (1997). Parliamentary System in India. New Delhi: Concept Publishing. pp. 48–9. ISBN 81-7022-651-1.
- ↑ "The missing Deputy Speaker: What is the post, and what does the Constitution say". The Indian Times. Archived from the original on 15 February 2023.
- ↑ The ordinal number of the term being served by the person specified in the row in the corresponding period
- ↑ "Thambidurai elected LS deputy speaker". 13 August 2014. Archived from the original on 25 October 2022. Retrieved 25 October 2022.