వికీపీడియా

టెలూరియం

(Tellurium నుండి దారిమార్పు చెందింది)

టెలూరియం అనే ఒక రసాయన మూలకం ఉంది. దీని చిహ్నం టిఇ (Te), పరమాణు సంఖ్య 52. టెలూరియం మూలకం రసాయనికంగా సెలీనియం, సల్ఫర్ లతో సంబంధితంగా ఉంటుంది. ఇది అప్పుడప్పుడు స్వాభావిక (స్థానిక) రూపంలో మౌలిక స్పటికాలు వంటివిగా కనబడుతుంది. టెలూరియం భూమి మీద మొత్తం కంటే విశ్వంలో చాలా సాధారణంగా ఉంటుంది. భూమి యొక్క క్రస్ట్ లో అరుదుగా లభిస్తుంది. దీనిని ప్లాటినంతో సరిపోలుస్తారు, కొంతవరకు దాని అధిక పరమాణు సంఖ్య కారణంగా ఉంది.

టెలూరియం, 00Te
టెలూరియం
Pronunciation/tɛˈljʊəriəm/ ​(te-LURE-ee-əm)
Appearancesilvery lustrous gray
Standard atomic weight Ar°(Te)
టెలూరియం in the periodic table
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
Se
↑
Te
↓
Po
ఆంటిమొని ← టెలూరియం → అయొడిన్
Groupgroup 16 (chalcogens)
Periodperiod 5
Block  p-block
Electron configuration[Kr] 4d10 5s2 5p4
Electrons per shell2, 8, 18, 18, 6
Physical properties
Phase at STPsolid
Melting point722.66 K ​(449.51 °C, ​841.12 °F)
Boiling point1261 K ​(988 °C, ​1810 °F)
Density (near r.t.)6.24 g/cm3
when liquid (at m.p.)5.70 g/cm3
Heat of fusion17.49 kJ/mol
Heat of vaporization114.1 kJ/mol
Molar heat capacity25.73 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K)   (775) (888) 1042 1266
Atomic properties
Oxidation states−2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6 (a mildly acidic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 2.1
Ionization energies
  • 1st: 869.3 kJ/mol
  • 2nd: 1790 kJ/mol
  • 3rd: 2698 kJ/mol
Atomic radiusempirical: 140 pm
Covalent radius138±4 pm
Van der Waals radius206 pm
Color lines in a spectral range
Spectral lines of టెలూరియం
Other properties
Natural occurrenceprimordial
Crystal structure ​hexagonal[3]
Hexagonal crystal structure for టెలూరియం
Speed of sound thin rod2610 m/s (at 20 °C)
Thermal conductivity1.97–3.38 W/(m⋅K)
Magnetic orderingdiamagnetic[4]
Young's modulus43 GPa
Shear modulus16 GPa
Bulk modulus65 GPa
Mohs hardness2.25
Brinell hardness180 MPa
CAS Number13494-80-9
History
Namingafter Roman Tellus, deity of the Earth
DiscoveryFranz-Joseph Müller von Reichenstein (1782)
First isolationMartin Heinrich Klaproth
Isotopes of టెలూరియం
Template:infobox టెలూరియం isotopes does not exist
 Category: టెలూరియం
| references
A dark mass, approximately 2 millimetres in diameter, on a rose-coloured crystal substrate
క్వార్ట్జ్ లో టెలూరియం (సోనోర, మెక్సికో)
సిల్వనైట్‌ న స్థానిక టెలూరియం క్రిస్టల్ (విటీ లేవు, ఫిజి). చిత్రం: 2 మి.మీ వెడల్పు.

చరిత్ర

మార్చు
 
క్లాపరోథ్ కొత్త మూలకం పేరు పెట్టడం, దాని ఆవిష్కరణతో వాన్ రీచెన్‌స్టీన్ ఘనత.

టెలూరియం, (లాటిన్ - టెల్లస్, వాస్తవాలు 'అనగా "భూమి") 18 వ శతాబ్దంలో జ్లాట్నాలో గనుల నుండి, సిబియూ, రొమేనియా యొక్క నేటి నగరం సమీపంలో కనుగొనబడింది.[6][7]

సమ్మేళనాలు

మార్చు

టెలూరియం అదే రసాయన కుటుంబానికి చెందిన ఆక్సిజన్, సల్ఫర్, సెలీనియం, పొలోనియం : చాల్కోజెన్ కుటుంబం. టెలూరియం, సెలీనియం కాంపౌండ్స్ ను పోలి ఉంటాయి. ఇది +4 స్థితిలో అత్యంత సాధారణ ఉండటంతో -2, +2, +4, +6 ఆక్సీకరణ స్థితులు, ప్రదర్శిస్తుంది.[8]

మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ "Standard Atomic Weights: Tellurium". CIAAW. 1969.
  2. ↑ Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. ↑ Tellurium, mindat.org
  4. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  5. ↑ New Limits on Naturally Occurring Electron Capture of 123Te full paper on arXiv URL: [1] DOI: 10.1103/PhysRevC.67.014323.
  6. ↑ v. Born, Abh. Privatges. v. Böhmen 5 (1782): 383.
  7. ↑ Rupprecht, von, A. (1783). "Über den vermeintlichen siebenbürgischen natürlichen Spiessglaskönig" [On the supposedly native antimony of Transylvania]. Physikalische Arbeiten der einträchtigen Freunde in Wien. 1 (1): 70–74.
  8. ↑ Leddicotte, G. W. (1961). "The radiochemistry of tellurium" (PDF). Nuclear science series (3038). Subcommittee on Radiochemistry, National Academy of Sciences-National Research Council: 5. Archived from the original (PDF) on 2021-11-06. Retrieved 2015-05-16 {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)CS1 maint: postscript (link)
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=టెలూరియం&oldid=4370850" నుండి వెలికితీశారు