క్లోరిన్

క్లోరిన్, ₁₇Cl
సాధారణ ధర్మములు
ఉచ్ఛారణ	/ˈklɔːriːn, -aɪn/ (KLOR-een-,_---eyen)
కనిపించే తీరు	pale yellow-green gas
ఆవర్తన పట్టికలో క్లోరిన్
	సల్ఫర్ ← క్లోరిన్ → ఆర్గాన్
పరమాణు సంఖ్య (Z)	17
గ్రూపు	గ్రూపు 17 (halogens)
పీరియడ్	పీరియడ్ 3
బ్లాక్	p-బ్లాక్
ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసం	[Ne] 3s2 3p5
ప్రతీ కక్ష్యలో ఎలక్ట్రానులు	2, 8, 7
భౌతిక ధర్మములు
STP వద్ద స్థితి	gas
ద్రవీభవన స్థానం	171.6 K (-101.5 °C, -150.7 °F)
మరుగు స్థానం	239.11 K (-34.04 °C, -29.27 °F)
సాంద్రత (STP వద్ద)	3.2 g/L
(మ.స్థా వద్ద) ద్రవస్థితిలో ఉన్నప్పుడు	1.5625 g/cm3
సందిగ్ద బిందువు	416.9 K, 7.991 MPa
ద్రవీభవన ఉష్ణం; (హీట్ ఆఫ్ ఫ్యూజన్)	(Cl2) 6.406 kJ/mol
భాష్పీభవన ఉష్ణం ; (హీట్ ఆఫ్ వేపొరైజేషన్)	(Cl2) 20.41 kJ/mol
మోలార్ హీట్ కెపాసిటీ	(Cl2); 33.949 J/(mol·K)
పరమాణు ధర్మములు
ఆక్సీకరణ స్థితులు	7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1 strongly acidic oxide
ఋణవిద్యుదాత్మకత	Pauling scale: 3.16
అయనీకరణ శక్తులు	(more);
సమయోజనీయ వ్యాసార్థం	102±4 pm
వాండర్‌వాల్ వ్యాసార్థం	175 pm
ఇతరములు
స్ఫటిక నిర్మాణం	orthorhombic
ధ్వని వేగం	(gas, 0 °C) 206 m/s
ఉష్ణ వాహకత	8.9×10−3 W/(m·K)
విద్యుత్ విశిష్ట నిరోధం	> 10 Ω·m (at 20 °C)
అయస్కాంత క్రమం	diamagnetic
CAS సంఖ్య	7782-50-5
చరిత్ర
ఆవిష్కరణ	Carl Wilhelm Scheele (1774)
మొదటి సారి వేరుపరచుట	Carl Wilhelm Scheele (1774)
రసాయన మూలకంగా గుర్తించినవారు	Humphry Davy (1808)
క్లోరిన్ ముఖ్య ఐసోటోపులు
	view; talk; edit; \| మూలాలు \| in Wikidata

క్లోరీన్ని తెలుగులో హరితము అంటారు.

క్లోరీన్ ఒక మూలకము. ఇది లేత పసుపుపచ్చ, లేత ఆకుపచ్చ కలిసిన రంగు గల వాయువు. ఈ వాయువులో ప్రతి రేణువు రెండు క్లోరీన్ అణువులు (atomes) కలసిన జంట; ఈ జంట రేణువుల్ని క్లోరీన్ బణువులు (molecules) అంటారు.

ఆవర్తన పట్టికలో స్థానం మార్చు

ఆవర్తన పట్టికలో హరితము 3 వ అడ్డు వరసలో, 17 వ నిలువు వరుసలో కనిపిస్తుంది. దీని అణు సంఖ్య 17 కనుక క్లోరీన్ అణువులో 17 ఎలక్ట్రానులు ఉంటాయి. వీటి విన్యాసం [Ne]3s2 3p5 కనుక క్లోరీన్ అణువు మరొక ఎలక్ట్రాను కోసం తహరతహలాడుతూ ఉంటుంది. అందుకనే క్లోరీన్ ఎంతో చైతన్యవంతమైన మూలకం. ఆవర్తన పట్టికలో ఇది ఫ్లోరీన్ కి దిగువన, దీని దిగువన బ్రోమీన్, దాని దిగువన అయొడీన్ కనిపిస్తాయి. ఈ నాలుగు మూలకాలని కట్టగట్టి లవజనులు (halogens) అంటారు - అనగా లవణాలని పుట్టించేవి అని అర్థం. ఈ నాలుగు మూలకాలు లోహాలతో సంయోగం చెందినప్పుడు లవణాలు (salts) లభిస్తాయి. ఉదాహరణకి క్లోరీన్ సోడియం అనే లోహంతో సంయోగం చెదినప్పుడు మనకి సోడియం క్లోరైడ్ (NaCl) అనే లవణం వస్తుంది. మనం వంటలలో వాడే ఉప్పులో సింహభాగం సోడియం క్లోరైడ్ అన్న విషయం అందరికీ తెలిసినదే. (లవజనుల జాబితాలో, అయొడీన్ కి దిగువ, ఏస్టటీన్ అనే మరొక మూలకం ఉంది కాని అది భూమి మీద అత్యంత అల్పంగా దొరుకుతుంది కనుక దాని ప్రస్తావన ఇక్కడ తీసుకురావడం లేదు.)

క్లోరీన్ విష వాయువు మార్చు

ఈ వాయువు బరువు గాలి కంటె బాగా ఎక్కువ. ఇది విష వాయువు. ఇది చాలా చైతన్యశీలత గల వాయువు. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో దీనిని రసాయన ఆయుధంగా ఉపయోగించేరు. ఈ యుద్ధంలో సైనికులు గాడీలలో ఉండి యుద్ధం చేసేవారు. ఈ వాయువుని యుద్ధ భూమి మీదకి వదలినప్పుడు, ఇది గాలి కంటె బరువు కనుక సులభంగా ఆ గాడీలలోకి దిగిపోయేది.

క్లోరీన్ నీటిలో సులభంగా కరిగి ఉదహరికామ్లము తయారవుతుంది. దీని ప్రభావం వల్ల ఊపిరి తిత్తులు సజల ఉదహరికామ్లముతో నిండిపోయి దెబ్బతిన్న ఆసామి తన ఊపిరితిత్తులలో చేరుకున్న ఆ ఆమ్లంలో "ములిగిపోయి" చచ్చిపొతాడు.

మూలాలు మార్చు

↑ Chlorine, Gas Encyclopaedia, Air Liquide
↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

మూస:హేలజనులు

[1] Chlorine, Gas Encyclopaedia, Air Liquide

[2] Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[1]

[2]