ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్
ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ (IPL) అనేది పురుషుల ట్వంటీ20 (T20) క్రికెట్ లీగ్. దీన్ని భారతదేశంలో ఏటా నిర్వహిస్తారు. పది నగరాలకు చెందిన ఫ్రాంచైజీ జట్లు ఇందులో పోటీ చేస్తాయి. [1] దీనిని స్పాన్సర్‌షిప్పును అనుసరించి దీన్ని టాటా IPL అని కూడా పిలుస్తారు. 2007 లో బీసీసీఐ ఈ లీగ్‌ని స్థాపించింది. పోటీలు సాధారణంగా ప్రతి సంవత్సరం వేసవిలో మార్చి, మే నెలల్లో జరుగుతాయి. ఈ సీజనులో ప్రపంచవ్యాప్తంగా తక్కువ అంతర్జాతీయ క్రికెట్ పర్యటనలు జరుగుతున్నందున ICC ఫ్యూచర్ టూర్స్ ప్రోగ్రామ్‌లో దీనికి ప్రత్యేకమైన విండో ఉంది.[2]
| ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ | |
|---|---|
| దేశాలు | భారతదేశం |
| నిర్వాహకుడు | బోర్డ్ ఆఫ్ కంట్రోల్ ఫర్ క్రికెట్ ఇన్ ఇండియా (బిసిసిఐ) |
| ఫార్మాట్ | ట్వంటీ20 |
| తొలి టోర్నమెంటు | 2008 |
| చివరి టోర్నమెంటు | 2023 |
| తరువాతి టోర్నమెంటు | 2024 |
| టోర్నమెంటు ఫార్మాట్ | రౌండ్ రాబిన్, ప్లే ఆఫ్ |
| జట్ల సంఖ్య | 10 |
| ప్రస్తుత ఛాంపియన్ | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ (2023) |
| అత్యంత విజయవంతమైన వారు | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ ముంబై ఇండియన్స్ (చెరి 5 టైటిళ్ళు) |
| అత్యధిక పరుగులు | విరాట్ కొహ్లి (7263) |
| అత్యధిక వికెట్లు | యజువేంద్ర చాహల్ (187) |
ఐపిఎల్ ప్రపంచంలో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రికెట్ లీగ్. 2014లో, సగటు హాజరు ప్రకారం చూస్తే స్పోర్ట్స్ లీగ్‌లన్నిటిలోకీ ఇది ఆరవ స్థానంలో ఉంది. [3] 2010లో, యూట్యూబ్‌లో ప్రత్యక్ష ప్రసారమైన మొదటి క్రీడా ఈవెంట్‌గా IPL నిలిచింది. [4] [5] IPL భారీ విజయం నుండి స్ఫూర్తిగా అనేక దేశీయ క్రికెట్ లీగులు, ఇతర క్రీడల లీగ్‌లూ భారతదేశంలో ప్రారంభమయ్యాయి. [a] [8] [9] [10] 2022లో ఈ లీగ్ బ్రాండ్ విలువ రూ 90,038 కోట్లు [11] BCCI ప్రకారం, 2015 సీజనులో ఐపిఎల్ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ జిడిపికి రూ 1,150 కోట్లు అందించింది.[12] కన్సల్టింగ్ సంస్థ డి అండ్ పి అడ్వైజరీ నివేదిక ప్రకారం, 2022 డిసెంబరులో IPL విలువ US$10.9 బిలియన్లు. 2020 నుండి డాలర్ పరంగా 75% వృద్ధిని నమోదు చేసింది.[13] 2023 ఐపిఎల్ ఫైనల్‌ను 3.2 కోట్ల మంది వీక్షకులు చూసారు. ఇంటర్నెట్‌లో అత్యధిక వీక్షణలు పొందిన ప్రత్యక్ష ప్రసార కార్యక్రమం అది.[14]
2023లో లీగ్ తన మీడియా హక్కులను 2023–2027 కాలానికి US$ 6.4 బిలియన్లకు Viacom18, స్టార్ స్పోర్ట్స్‌కు విక్రయించింది, [15] ఒక్కో మ్యాచ్^న్మి IPL, $13.4 మిలియన్లుగా విలువ కట్టింది.[16] 2023 వరకు టోర్నమెంటులో పదహారు సీజన్లు జరిగాయి. అహ్మదాబాద్‌లోని నరేంద్ర మోదీ స్టేడియంలో జరిగిన ఫైనల్‌లో గుజరాత్ టైటాన్స్‌ను ఓడించి చెన్నై సూపర్ కింగ్స్, 2023 సీజన్లో విజేతగా, ప్రస్తుత ఛాంపియన్‌గా నిలిచింది. [17]
చరిత్ర
మార్చు| బుతువు | విజేతలు |
|---|---|
| 2008 | రాజస్థాన్ రాయల్స్ |
| 2009 | డెక్కన్ ఛార్జర్స్ |
| 2010 | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ |
| 2011 | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్(2) |
| 2012 | కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ |
| 2013 | ముంబై ఇండియన్స్ |
| 2014 | కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్(2) |
| 2015 | ముంబై ఇండియన్స్(2) |
| 2016 | సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ |
| 2017 | ముంబై ఇండియన్స్(3) |
| 2018 | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్(3) |
| 2019 | ముంబై ఇండియన్స్(4) |
| 2020 | ముంబై ఇండియన్స్(5) |
| 2021 | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్(4) |
| 2022 | గుజరాత్ టైటాన్స్ |
| 2023 | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్(5) |
నేపథ్యం
మార్చుజీ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ అందించిన నిధులతో ఇండియన్ క్రికెట్ లీగ్ (ICL)ను 2007లో స్థాపించారు. [18] ICL ని బోర్డ్ ఆఫ్ కంట్రోల్ ఫర్ క్రికెట్ ఇన్ ఇండియా (BCCI) గాని, ఇంటర్నేషనల్ క్రికెట్ కౌన్సిల్ (ICC) గానీ గుర్తించలేదు. BCCI కమిటీ సభ్యులు ICL ఎగ్జిక్యూటివ్ బోర్డులో చేరడం దానికి అసంతృప్తి కలిగించింది. [19] ఆటగాళ్లు ICLలో చేరకుండా నిరోధించడానికి, BCCI తన దేశీయ టోర్నమెంట్‌లలో ప్రైజ్ మనీని పెంచింది. BCCI రెబల్ లీగ్‌గా పరిగణించిన ICLలో చేరే ఆటగాళ్లపై జీవితకాల నిషేధాన్ని విధించింది. [20] [21]
పునాది
మార్చు2007 సెప్టెంబరు 13 న,[22] 2007 T20 ప్రపంచ కప్‌లో భారతదేశం విజయం సాధించిన తరువాత, [23] BCCI, ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ అనే ఫ్రాంచైజీ ఆధారిత ట్వంటీ20 క్రికెట్ (T20) పోటీని ప్రకటించింది. మొదటి సీజన్ 2008 ఏప్రిల్‌లో న్యూ ఢిల్లీలో "హై-ప్రొఫైల్ వేడుక"లో ప్రారంభం కావాల్సి ఉంది. IPL ప్రయత్నానికి నాయకత్వం వహించిన BCCI వైస్ ప్రెసిడెంట్ లలిత్ మోడీ, టోర్నమెంట్ ఫార్మాట్, ప్రైజ్ మనీ, ఫ్రాంచైజీ ఆదాయ వ్యవస్థ, స్క్వాడ్‌ల కూర్పు నియమాలతో సహా వివిధ వివరాలను ప్రకటించాడు. ఐపిఎల్‌ను మాజీ భారత ఆటగాళ్లు, బిసిసిఐ అధికారులతో కూడిన ఏడుగురు వ్యక్తుల గవర్నింగ్ కౌన్సిల్ నిర్వహిస్తుందనీ, రెండు అగ్రశ్రేణి ఐపిఎల్ జట్లు ఆ సంవత్సరం ఛాంపియన్స్ లీగ్ ట్వంటీ 20 కి అర్హత సాధిస్తాయనీ కూడా ప్రకటించారు. 2007లో స్థాపించబడిన ప్రైవేట్ T20 లీగ్ అయిన ఇండియన్ క్రికెట్ లీగ్‌కు పోటీగా IPL ను ప్రారంభించలేదనీ, BCCI [22] అనేక సంవత్సరాలుగా ఈ ఆలోచనపై పనిచేస్తోందనీ కూడా మోడీ చెప్పాడు. లీగ్ ఫార్మాట్, ఇంగ్లీష్ ప్రీమియర్ లీగ్, అమెరికా లోని నేషనల్ బాస్కెట్‌బాల్ అసోసియేషన్ మాదిరిగానే ఉంది. [21] మోడీ, "ఐపిఎల్ పూర్తిగా కొత్త తరం క్రీడాభిమానులను దేశవ్యాప్తంగా మైదానంలోకి ఆకర్షించడానికి రూపొందించబడింది. డైనమిక్ ట్వంటీ 20 ఫార్మాట్ మహిళలు, పిల్లలతో సహా యువ అభిమానులను ఆకర్షించడానికి రూపొందించాం." అని చెప్పాడు. [22]
కొత్త లీగ్‌లో పాల్గొనే జట్టు యజమానులను ఎంచుకోవడానికి, 2008 జనవరి 24 న ఫ్రాంచైజీల వేలం నిర్వహించారు; ఫ్రాంఛైజీల రిజర్వ్ ధరలు సుమారు $400 మిలియన్లు. [21] వేలం ముగింపులో, గెలుపొందిన బిడ్డర్లు, జట్లు ఉండే నగరాలు: బెంగళూరు, చెన్నై, ఢిల్లీ, హైదరాబాద్, జైపూర్, కోల్‌కతా, మొహాలీ, ముంబై . [21] ఫ్రాంచైజీలను మొత్తం $723.59 మిలియన్లకు విక్రయించారు. [24] ICL లో పాల్గొనే ఆటగాళ్లపై విధించిన నిషేధం ఫలితంగా, 2009 లో అది మూతపడింది. [25] [26]
2008 ముంబై ఉగ్రదాడుల డాడులలో పాకిస్తాన్ ప్రమేయం ఉన్నందున పాక్‌ ఆటగాళ్లు ఐపీఎల్‌లో పాల్గొనేందుకు అనుమతించలేదు. [27] [28]
విస్తరణలు, ముగింపులు
మార్చు 2010 మార్చి 21 న, కొత్త ఫ్రాంఛైజీలు పూణె వారియర్స్ ఇండియా, కొచ్చి టస్కర్స్ కేరళ లు 2011 లో నాల్గవ సీజన్‌కు ముందు లీగ్‌లో చేరాయి. [29] సహారా అడ్వెంచర్ స్పోర్ట్స్ గ్రూప్ $370 మిలియన్లకు పూణే ఫ్రాంచైజీని కొనుగోలు చేసింది. రెండెజౌస్ స్పోర్ట్స్ వరల్డ్ కొచ్చి ఫ్రాంచైజీని $333.3 మిలియన్లకు కొనుగోలు చేసింది.[29] కొచ్చి టస్కర్స్ కేరళ 2011 సీజన్ ప్రారంభానికి ముందు ఫ్రాంచైజీకి చెందిన 10% బ్యాంక్ గ్యారెంటీ ధనాన్ని BCCI కి చెల్లించడంలో విఫలమైనందున 2011 నవంబరు 11 న దాన్ని రద్దు చేసారు.[30]
2012 సెప్టెంబరు 14 న, 2009 ఛాంపియన్ అయిన డెక్కన్ ఛార్జర్స్‌కు కొత్త యజమానులు దొరకలేదు. BCCI ఆ జట్టును రద్దు చేస్తున్నట్లు ప్రకటించింది. [31] అక్టోబరు 25న, కొత్త ఫ్రాంచైజీ కోసం వేలం నిర్వహించగా, హైదరాబాద్ ఫ్రాంచైజీకి సంబంధించిన బిడ్‌ను సన్ టీవీ నెట్‌వర్క్ గెలుచుకుంది. [32] జట్టుకు సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ అని పేరు పెట్టారు. [33]
BCCIతో ఆర్థిక విభేదాల కారణంగా పూణె వారియర్స్ ఇండియా 2013 మే 21 న IPL నుండి వైదొలిగింది. [34] BCCI అధికారికంగా ఫ్రాంచైజీని 2013 అక్టోబరు 26 న రద్దు చేసింది. అవసరమైన బ్యాంక్ గ్యారెంటీని అందించడంలో విఫలమైనందున రద్దు చేసారు. [35]
2015 జూన్ 14 న, స్పాట్ ఫిక్సింగ్, బెట్టింగ్ కుంభకోణంలో రెండుసార్లు ఛాంపియన్‌లుగా నిలిచిన చెన్నై సూపర్ కింగ్స్, ప్రారంభ సీజన్ ఛాంపియన్‌లైన రాజస్థాన్ రాయల్స్‌ను రెండు సీజన్ల పాటు సస్పెండ్ చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. [36] 2015 డిసెంబరు 8 న, వేలం తర్వాత, చెన్నై, రాజస్థాన్‌ల స్థానంలో రెండు సీజన్‌లకు పూణె, రాజ్‌కోట్‌లు పోటీ పడతాయని ప్రకటించారు. [37] రీప్లేస్‌మెంట్ జట్లు రైజింగ్ పూణె సూపర్‌జెయింట్, గుజరాత్ లయన్స్ . [38]
COVID-19 మహమ్మారి కారణంగా, 2020 సీజన్‌కు వేదికను మార్చి, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్‌లో గేమ్‌లు నిర్వహించారు. [39] [40] 2012 ఆగస్టులో, BCCI రెండు కొత్త ఫ్రాంచైజీలను ప్రకటించింది. ఇది BCCI షార్ట్‌లిస్ట్ చేసిన ఆరు నగరాల్లో రెండింటిలో ఉంటాయి. అవి – అహ్మదాబాద్, లక్నో, కటక్, గౌహతి, రాంచీ, ధర్మశాల – 2022 సీజన్ నుండి అవి లీగ్‌లో చేరతాయని ప్రకటించింది. [41] [42] అక్టోబరు 25 న జరిగిన క్లోజ్డ్ బిడ్డింగ్‌లో, RPSG గ్రూప్, CVC క్యాపిటల్‌లు జట్ల కోసం బిడ్‌లను గెలుచుకున్నాయి. RPSG రూ 7,000 కోట్లతో లక్నో, CVC 5,200 కోట్లతో అహ్మదాబాద్‌ను గెలుచుకున్నాయి. [43] [44] ఈ జట్లకు లక్నో సూపర్ జెయింట్స్, గుజరాత్ టైటాన్స్ అని పేర్లు పెట్టారు.
అనేక మంది IPL జట్టు యజమానులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న వివిధ లీగ్‌లలో దక్షిణాఫ్రికాకు చెందిన SA20, కరేబియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ (CPL) వంటి జట్లను కొనుగోలు చేసి తమ వ్యాపారాన్ని విస్తరించారు. వారు తమ జట్లను తమ ఐపిఎల్ జట్లకు సమానమైన పేర్లతో బ్రాండింగు చేసుకున్నారు. [45]
పరిపాలన
మార్చుIPL ప్రధాన కార్యాలయం ముంబైలోని చర్చ్‌గేట్‌లోని వాంఖడే స్టేడియం పక్కన క్రికెట్ సెంటర్‌లో ఉంది. టోర్నమెంట్ సంస్థతో సహా లీగ్ విధులకు IPL గవర్నింగ్ కౌన్సిల్ బాధ్యత వహిస్తుంది. దీని సభ్యులు: [46]
వ్యవస్థ
మార్చుఆటగాళ్ళ సముపార్జన, స్క్వాడ్ కూర్పు, జీతాలు
మార్చుఏటా జరిగే ఆటగాళ్ళ వేలంలో పాడుకోవడం, ట్రేడింగ్ సమయంలో ఇతర జట్ల నుండి కొనుక్కోవడం, అందుబాటులో లేని ఆటగాళ్ళ స్థానంలో వేరేవాళ్ళను తీసుకోవడం ద్వారా జట్టు ఆటగాళ్లను సమకూర్చుకుంటుంది. ఆటగాళ్ళు వేలం కోసం తమను తాము ఆఫర్ చేసుకుంటరు. [49] తమ మూల ధరను నిర్ణయించుకుంటారు. అత్యధిక-బిడ్డింగ్ చేసిన ఫ్రాంచైజీ, వారిని కొనుగోలు చేస్తుంది. వేలంలో విక్రయించబడని ఆటగాళ్లు అందుబాట్యులో లేని ఆటగాళ్ళ స్థానంలో (భర్తీ) చేరడానికి అర్హులు. ట్రేడింగ్ విండోస్‌లో, ఆటగాడి సమ్మతి ఉంటేనే వర్తకం చేయవచ్చు; ఫ్రాంఛైజీ పాత కొత్త ఒప్పందాల మధ్య ఏదైనా వ్యత్యాసం ఉంటే దాన్ని చెల్లిస్తుంది. కొత్త కాంట్రాక్టు విలువ పాతదాని కంటే ఎక్కువ ఉంటే, ఆటగాడు, అమ్మే ఫ్రాంచైజీ ఆ తేడాను పంచుకుంటారు. సాధారణంగా మూడు ట్రేడింగ్ విండోలు ఉంటాయి - వేలానికి ముందు రెండు ఉండగా, వేలానికి టోర్నమెంటు ప్రారంభానికీ మధ్య ఒకటి ఉంటుంది. ట్రేడింగ్ విండోస్ వెలుపల లేదా టోర్నమెంట్ సమయంలో ఆటగాళ్ళ వర్తకం చేయకూడదు. అయితే టోర్నమెంట్‌కు ముందు లేదా జరిగే సమయంలో భర్తీ ఆటగాళ్ళను తీసుకోవచ్చు.
2020 సీజన్ నాటికి ఫ్రాంచైజీల నియమాలు కొన్ని:
- మొత్తం స్క్వాడ్ జీతం రూ 85 కోట్లను మించకూడదు . [50]
- అండర్-19 ఆటగాళ్ళలో ఇంతకు ముందు ఫస్ట్-క్లాస్ లేదా లిస్ట్ A క్రికెట్ ఆడితే తప్ప వారిని ఎంపిక చేయకూడదు. [51]
ఆటగాళ్ళ కాంట్రాక్టులు ఒక సంవత్సరం పాటు అమల్లో ఉంటాయి. ఒప్పందాన్ని ఫ్రాంచైజీ ఒకటి లేదా రెండు సంవత్సరాలు పొడిగించవచ్చు. 2014 సీజన్ నుండి, ప్లేయర్ కాంట్రాక్ట్‌లు రూపాయిల్లో ఇస్తున్నారు. అంతకు ముందు ఒప్పందాలు US డాలర్లలో ఉండేవి. విదేశీ ఆటగాళ్ళ కాంట్రాక్ట్ తేదీ నాటి లేదా అసలు చెల్లింపు తేదీ నాటి మారకం రేటును బట్టి ఆటగాడు ఎంచుకున్న కరెన్సీలో వేతనం పొందవచ్చు. [52] 2014 సీజన్‌కు ముందు, ఆటగాళ్ళ వేలం పూల్‌లో భారత దేశీయ ఆటగాళ్లను చేర్చలేదు. వారిని ఫ్రాంచైజీలు నేరుగా విడివిడిగా సైన్ అప్ చేసుకోవచ్చు. అయితే ఫ్రాంచైజీ ఇచ్చే జీతం నుండి ఒక్కో ఆటగాడికి 10 లక్షల నుండి 30 లక్షల వరకు వసూలు చేస్తారు. దీన్ని ఫ్రాంచైజీ యజమానులు గట్టిగా వ్యతిరేకించారు. బాగా డబ్బున్న ఫ్రాంఛైజీలు "లోపాయికారీ ఒప్పందాలతో ఆటగాళ్లను ఆకర్షిస్తున్నాయి" అని వాళ్ళు ఫిర్యాదు చేశారు. ఆ తర్వాత ఆటగాళ్ల వేలంలో దేశీయ ఆటగాళ్లను చేర్చాలని ఐపీఎల్ నిర్ణయించింది. [53]
విదేశీ ఆటగాళ్ల జీతంలో 10% మొత్తాన్ని బిసిసిఐ, ఆయా దేశాల జాతీయ క్రికెట్ బోర్డులకు ఇస్తుంది. [54]
స్పోర్టింగ్ ఇంటెలిజెన్స్, ESPN ది మ్యాగజైన్ లు 2015 లో చేసిన సర్వే ప్రకారం, ప్రో-రేటింగ్ పద్ధతిలో చూస్తే, IPL లో ఆటగాళ్ళ సగటు జీతం సంవత్సరానికి US$ 4.33 మిలియన్లు ఉంటుంది. ఇది ప్రపంచంలోని స్పోర్ట్స్ లీగ్‌లు ఇచ్చే అత్యధిక జీతాల్లో రెండవ స్థానంలో ఉంటుంది. ఎందుకంటే ఐపీఎల్‌లో ఆటగాళ్లు టోర్నమెంట్ వ్యవధికి మాత్రమే ఒప్పందం కుదుర్చుకుంటారు. ఇది రెండు నెలల కన్నా తక్కువ. కానీ, ఇతర స్పోర్ట్స్ లీగ్‌లు కుదుర్చుకునే ఒప్పందాలు మొత్తం సంవత్సరానికి ఉంటాయి.[55]
ది టెలిగ్రాఫ్ యొక్క నివేదిక ప్రకారం, IPL లో వచ్చే ఆదాయంలో ఆటగాళ్లకు 18% చెల్లిస్తారు. ఇది ఇతర ప్రధాన స్పోర్ట్స్ లీగ్‌లతో పోలిస్తే అతి తక్కువ మొత్తం. చాలా స్పోర్ట్స్ లీగ్‌లు తమ ఆదాయంలో ఆటగాళ్లకు కనీసం 50% చెల్లిస్తాయి. ఐపీఎల్ ఆటగాళ్లకు సక్రమంగా చెల్లించాలని అంతర్జాతీయ క్రికెటర్ల సంఘాల సమాఖ్య తెలిపింది.[56] [57] [58]
నగదు బహుమతి
మార్చుIPL 2022 సీజన్లో మొత్తం 46.5 కోట్లు ప్రైజ్ మనీ ఉంది. విజేత జట్టు 20 కోట్లు, రెండవ స్థానంలో నిలిచిన జట్టు 13 కోట్లు, మూడవ స్థానంలో నిలిచిన జట్టు 7 కోట్లు, నాల్గవ స్థానంలో ఉన్న జట్టు 6.5 కోట్లు అందుకుంటాయి.[59] [60] ఇతర జట్లకు ప్రైజ్ మనీ ఉండదు. ఐపీఎల్ నిబంధనల ప్రకారం ప్రైజ్ మనీలో సగం మొత్తాన్ని ఆటగాళ్లకు పంచాలి.[61]
నియమాలు
మార్చుఅంతర్జాతీయ T20 క్రికెట్ ఫార్మాట్‌కు, ఇతర T20 లీగ్‌లకూ భిన్నంగా IPL లో కొన్ని నియమాలున్నాయి. అవి:
- IPL గేమ్‌లలో టెలివిజన్ టైమౌట్ ఉంటుంది. ఇన్నింగ్స్ సమయంలో ప్రతి జట్టుకు రెండున్నర నిమిషాల "వ్యూహాత్మక టైమౌట్" ఉంటుంది; బౌలింగ్ జట్టుకు ఆరు తొమ్మిది ఓవర్ల మధ్య, బ్యాటింగు జట్టు పదమూడు, పదహారు ఓవర్ల మధ్య తప్పనిసరిగా టైమౌట్లు తీసుకోవాలి. వ్యూహాత్మక టైమౌట్ ముగిసినట్లు సూచించడానికి, ఆన్-ఫీల్డ్ అంపైరు గాలిలో తన చేతిని పైకెత్తి రెండో చేత్తో మణికట్టుపై తడతాడు (గడియారాన్ని సూచిస్తూ). టైమౌట్‌ను జట్లు దుర్వినియోగం చేస్తున్నాయని అంపైర్లు గుర్తిస్తే పెనాల్టీ విధించవచ్చు.
- 2018 సీజన్ నుండి, అన్ని IPL మ్యాచ్‌లలో డెసిషన్ రివ్యూ సిస్టమ్ (DRS) ను ఉపయోగిస్తున్నారు. ఇది ఆన్-ఫీల్డ్ అంపైరు నిర్ణయాన్ని సమీక్షించడానికి ప్రతి జట్టుకు ఇన్నింగ్స్‌లో రెండు అవకాశాలు ఉంటాయి. 2023 సీజన్ నుండి, ఆటగాళ్లు వైడ్‌లు, నో-బాల్‌లను కూడా సమీక్షించవచ్చు, ఇది ఇతర పురుషుల క్రికెట్ టోర్నమెంట్‌లలో ఉండదు.
- బౌలింగ్ జట్టు తన ఓవర్లను నిర్ణీత సమయంలో పూర్తి చేయకుంటే, మిగిలిన ఇన్నింగ్స్‌లో ఫీల్డింగ్ పరిమితుల సర్కిల్ వెలుపల నలుగురు ఫీల్డర్‌లను మాత్రమే ఉంచవచ్చు లేదా మ్యాచ్ రిఫరీ ఆట తర్వాత బౌలింగ్ జట్టు కెప్టెన్‌ను శిక్షించవచ్చు. ఒక సీజన్లో మొదటి నేరంపై కెప్టెన్‌కు 12 లక్షల రూపాయల జరిమానా, రెండోసారి తప్పు చేస్తే 24 లక్షల రూపాయల జరిమానా, కెప్టెన్‌తో పాటు ఇంపాక్ట్ ప్లేయర్‌తో సహా జట్టు సభ్యులందరికీ 6 లక్షల రూపాయలు లేదా వారి మ్యాచ్ ఫీజులో 25% (ఏది తక్కువ అయితే అది) జరిమానా విధిస్తారు. అదే సీజన్లో మూడోసారి జట్టు స్లో ఓవర్‌రేట్‌తో బౌలింగ్ చేస్తే, కెప్టెన్‌ను తదుపరి మ్యాచ్‌కు సస్పెండ్ చేస్తారు. అలాగే అతనికి 30 లక్షల రూపాయల జరిమానా, జట్టులోని మిగిలిన వారికి ఒక్కొక్కరికి 12 లక్షలు లేదా 50% మ్యాచ్ ఫీజు (ఏది తక్కువైతే అది) జరిమానా విధిస్తారు. తదుపరి నేరాలకు ఈ జరిమానాలు అలాగే ఉంటాయి.
- ముందే పేర్కొన్న ఐదుగురు ఆటగాళ్ల జాబితా నుండి "ఇంపాక్ట్ ప్లేయర్"గా పేర్కొనబడే ఒక ఆటగాణ్ణి జట్లు ఉపయోగించవచ్చు. ఇన్నింగ్స్ ప్రారంభానికి ముందు గాని, వికెట్ పడినప్పుడు గాని, బ్యాటర్ రిటైర్ అయినప్పుడు గాని, ఓవర్ చివరిలో గానీ ఆటగాణ్ణి మారచ్వచ్చు. ఈ నియమం ఫుట్‌బాల్, NBA నుండి తీసుకున్నారు. రెండు జట్లూ ఒక్కో మ్యాచ్‌కు చెఒకకసారి సబ్‌స్టిట్యూట్‌ని ప్రవేశపెట్టవచ్చు. ఒక బ్యాట్స్‌మన్ అవుట్ అయ్యినపుడు బౌలింగ్ జట్టు ఓవర్ మధ్యలో ఆట్గాణ్ణి మార్చాలని నిర్ణయించుకుంటే, అపుడు వచ్చే బౌలరు ఆ ఓవర్‌లోని మిగిలిన బంతులను వేయకూడదు. వెళ్ళిపోయే ఆటగాడు ప్రత్యామ్నాయ ఫీల్డర్‌గా కూడా మ్యాచ్‌లో పాల్గొనకూడదు. జట్టు తుది జాబితాలో నలుగురు కంటే తక్కువ విదేశీ ఆటగాళ్ళు ఉన్నట్లయితే, ప్రత్యామ్నాయంగా విదేశీ ఆటగాడిని పంపవచ్చు. ఆన్‌ఫీల్డ్ అంపైర్ తన చేతులతో 'X సింబల్' చేయడం ద్వారా ఆటగాణ్ణి మారుస్తున్నట్లు సూచిస్తాడు.
- ఒక మ్యాచ్‌లో పాల్గొనే జట్లు తమ ఆడే పదకొండు ఆటగాళ్ళ పేర్లను టాస్‌కు ముందు గాని, తర్వాత గానీ మ్యాచ్-రిఫరీకి ఇవ్వవచ్చు.
- బౌలర్ బౌలింగు చేస్తూండగా, బంతి బ్యాట్స్‌మన్‌కి చేరే లోగా ఫీల్డరు గానీ, వికెట్ కీపరు గానీ అనుచితమైన కదలికలు చేస్తే ఐదు పరుగుల పెనాల్టీ విధిస్తారు, ఆ బంతిని డెడ్ బాల్‌గా గుర్తిస్తారు.
- ప్లేయింగ్ ఎలెవెన్‌లో జట్లు గరిష్టంగా నలుగురు విదేశీ ఆటగాళ్లను చేర్చుకోవచ్చు.
- జట్లు తప్పనిసరిగా ఇరవై ఐదు మంది ఆటగాళ్లను తమ జట్టులో చేర్చుకోవాలి. అందులో ఎనిమిది మంది విదేశీ ఆటగాళ్ళు ఉండవచ్చు.
జట్లు
మార్చుప్రస్తుత జట్లు
మార్చు
పనిచేయని జట్లు
మార్చు| జట్టు | నగరం | రాష్ట్రం | హోమ్ గ్రౌండ్ | అరంగేట్రం | రద్దు చేయబడింది | యజమాని(లు) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| డెక్కన్ ఛార్జర్స్ | హైదరాబాద్ | తెలంగాణ | రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ క్రికెట్ స్టేడియం | 2008 | 2012 |
|
| కొచ్చి టస్కర్స్ కేరళ | కొచ్చి | కేరళ | జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ స్టేడియం | 2011 | 2011 |
|
| పూణే వారియర్స్ ఇండియా | పూణే | మహారాష్ట్ర | మహారాష్ట్ర క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 2011 | 2013 |
|
| రైజింగ్ పూణె సూపర్ జెయింట్ | పూణే | మహారాష్ట్ర | మహారాష్ట్ర క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 2016 | 2018 |
|
| గుజరాత్ లయన్స్ | రాజ్‌కోట్ | గుజరాత్ | సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 2016 | 2018 |
|
కాలక్రమం
మార్చు
టోర్నమెంట్ సీజన్లు, ఫలితాలు
మార్చుటైటిల్ వారీగా ఐపీఎల్‌లో ప్రదర్శన
మార్చు| జట్టు | టైటిళ్ళ
సంఖ్య |
ద్వితీయ
స్థానాల సంఖ్య |
గెలిచిన సీజన్లు | రన్నరప్ సీజన్లు | ఆడిన సీజన్ల
సంఖ్య |
|---|---|---|---|---|---|
| చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ | 5 | 5 | 2010, 2011, 2018, 2021, 2023 | 2008, 2012, 2013, 2015, 2019 | 14 |
| ముంబై ఇండియన్స్ | 1 | 2013, 2015, 2017, 2019, 2020 | 2010 | 16 | |
| కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ | 2 | 2012, 2014 | 2021 | 16 | |
| రాజస్థాన్ రాయల్స్ | 1 | 2008 | 2022 | 14 | |
| సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ | 2016 | 2018 | 11 | ||
| గుజరాత్ టైటాన్స్ | 2022 | 2023 | 2 | ||
| డెక్కన్ ఛార్జర్స్ † | – | 2009 | 5 | ||
| రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు | – | 3 | – | 2009, 2011, 2016 | 16 |
| పంజాబ్ కింగ్స్ | 1 | 2014 | |||
| ఢిల్లీ క్యాపిటల్స్ (ఢిల్లీ డేర్‌డెవిల్స్) | 2020 | ||||
| రైజింగ్ పూణే సూపర్ జెయింట్ † | 2017 | 2 |
ఐపీఎల్ సీజన్ ఫలితాలు
మార్చు| సీజను | విజేత | గెలుపు మార్జిన్ | రన్నరప్ | ఫైనల్ వేదిక | నగరం | ప్రేక్షకులు | జట్లు | ప్లేయర్ ఆఫ్ ది సీరీస్ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2008 వివరాలు |
రాజస్థాన్ రాయల్స్ 164/7 (20 overs) |
Royals won by 3 wickets Scorecard |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 163/5 (20 overs) |
DY Patil Stadium | Navi Mumbai | 55,345 | 8[62] | Shane Watson (RR) |
| 2009 వివరాలు |
Deccan Chargers 143/6 (20 overs) |
Chargers won by 6 runs Scorecard |
రాయల్ చాలెంజర్స్ బెంగళూరు 137/9 (20 overs) |
Wanderers Stadium | Johannesburg | 30,123 | 8[63] | Adam Gilchrist (DC) |
| 2010 వివరాలు |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 168/5 (20 overs) |
Super Kings won by 22 runs Scorecard |
ముంబై ఇండియన్స్ 146/9 (20 overs) |
DY Patil Stadium | Navi Mumbai | 55,836 | 8[64] | Sachin Tendulkar (MI) |
| 2011 వివరాలు |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 205/5 (20 overs) |
Super Kings won by 58 runs Scorecard |
రాయల్ చాలెంజర్స్ బెంగళూరు 147/8 (20 overs) |
M. A. Chidambaram Stadium | Chennai | 49,637 | 10[65] | Chris Gayle (RCB) |
| 2012 వివరాలు |
కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ 192/5 (19.4 overs) |
Knight Riders won by 5 wickets Scorecard |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 190/3 (20 overs) |
48,955 | 9[66] | Sunil Narine (KKR) | ||
| 2013 వివరాలు |
ముంబై ఇండియన్స్ 148/9 (20 overs) |
Indians won by 23 runs Scorecard |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 125/9 (20 overs) |
Eden Gardens | Kolkata | 61,619 | 9[67] | Shane Watson (RR) |
| 2014 వివరాలు |
కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ 200/7 (19.3 overs) |
Knight Riders won by 3 wickets Scorecard |
కింగ్స్ XI పంజాబ్ 199/4 (20 overs) |
M. Chinnaswamy Stadium | Bengaluru | 37,854 | 8[68] | Glenn Maxwell (KXIP) |
| 2015 వివరాలు |
ముంబై ఇండియన్స్ 202/5 (20 overs) |
Indians won by 41 runs Scorecard |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 161/8 (20 overs) |
Eden Gardens | Kolkata | 67,000 | 8[69] | Andre Russell (KKR) |
| 2016 వివరాలు |
Sunrisers Hyderabad 208/7 (20 overs) |
Sunrisers won by 8 runs Scorecard |
రాయల్ చాలెంజర్స్ బెంగళూరు 200/7 (20 overs) |
M. Chinnaswamy Stadium | Bengaluru | 38,468 | 8[70] | Virat Kohli (RCB) |
| 2017 వివరాలు |
ముంబై ఇండియన్స్ 129/8 (20 overs) |
Indians won by 1 run Scorecard |
Rising Pune Supergiant 128/6 (20 overs) |
Rajiv Gandhi International Cricket Stadium | Hyderabad | 54,158 | 8[71] | Ben Stokes (RPSG) |
| 2018 వివరాలు |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 181/2 (18.3 overs) |
Super Kings won by 8 wickets Scorecard |
Sunrisers Hyderabad 178/6 (20 overs) |
Wankhede Stadium | Mumbai | 33,415 | 8[72] | Sunil Narine (KKR) |
| 2019 వివరాలు |
ముంబై ఇండియన్స్ 149/8 (20 overs) |
Indians won by 1 run Scorecard |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 148/7 (20 overs) |
Rajiv Gandhi International Cricket Stadium | Hyderabad | 53,560 | 8[73] | Andre Russell (KKR) |
| 2020 వివరాలు |
ముంబై ఇండియన్స్ 157/5 (18.4 overs) |
Indians won by 5 wickets Scorecard |
ఢిల్లీ క్యాపిటల్స్ 156/7 (20 overs) |
Dubai International Cricket Stadium | Dubai | 00 | 8[74] | Jofra Archer (RR) |
| 2021 వివరాలు |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 192/3 (20 overs) |
Super Kings won by 27 runs Scorecard |
కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ 165/9 (20 overs) |
18,453 | 8[75] | Harshal Patel (RCB) | ||
| 2022 వివరాలు |
గుజరాత్ టైటన్స్ 133/3 (18.1 overs) |
Titans Won by 7 wickets Scorecard |
రాజస్థాన్ రాయల్స్ 130/9 (20 overs) |
Narendra Modi Stadium, | Ahmedabad | 101,566 | 10[76] | Jos Buttler (RR) |
| 2023 వివరాలు |
చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ 171/5 (15 overs) |
Super Kings won by 5 wickets (DLS method) | గుజరాత్ టైటన్స్ 214/4 (20 overs) |
104,859 | 10 | Shubman Gill (GT) |
జట్ల ప్రదర్శనలు
మార్చు| సీజను (జట్ల సంఖ్య) |
2008 (8) |
2009 (8) |
2010 (8) |
2011 (10) |
2012 (9) |
2013 (9) |
2014 (8) |
2015 (8) |
2016 (8) |
2017 (8) |
2018 (8) |
2019 (8) |
2020 (8) |
2021 (8) |
2022 (10) |
2023 (10) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| రాజస్థాన్ రాయల్స్ | మొదటి | 6వ | 7వ | 6వ | 7వ | 3వ | 5వ | 4వ | Suspended | 4వ | 7వ | 8వ | 7వ | 2వ | 5వ | |
| చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ | 2వ | 4వ | మొదటి | మొదటి | 2వ | 2వ | 3వ | 2వ | Suspended | మొదటి | 2వ | 7వ | మొదటి | 9వ | మొదటి | |
| కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ | 6వ | 8వ | 6వ | 4వ | మొదటి | 7వ | మొదటి | 5వ | 4వ | 3వ | 3వ | 5వ | 5వ | 2వ | 7వ | 7వ |
| ముంబై ఇండియన్స్ | 5వ | 7వ | 2వ | 3వ | 4వ | మొదటి | 4వ | మొదటి | 5వ | మొదటి | 5వ | మొదటి | మొదటి | 5వ | 10వ | 3వ |
| ఢిల్లీ క్యాపిటల్స్ / ఢిల్లీ డేర్ డెవిల్స్ | 4వ | 3వ | 5వ | 10వ | 3వ | 9వ | 8వ | 7వ | 6వ | 6వ | 8వ | 3వ | 2వ | 3వ | 5వ | 9వ |
| పంజాబ్ కింగ్స్/ కింగ్స్ XI పంజాబ్ | 3వ | 5వ | 8వ | 5వ | 6వ | 6వ | 2వ | 8వ | 8వ | 5వ | 7వ | 6వ | 6వ | 6వ | 6వ | 8వ |
| రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు | 7వ | 2వ | 3వ | 2వ | 5వ | 5వ | 7వ | 3వ | 2వ | 8వ | 6వ | 8వ | 4వ | 4వ | 3వ | 6వ |
| సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ | - | 4వ | 6వ | 6వ | మొదటి | 4వ | 2వ | 4వ | 3వ | 8వ | 8వ | 10వ | ||||
| గుజరాత్ టైటాన్స్ | - | మొదటి | 2వ | |||||||||||||
| లక్నో సూపర్ జెయింట్స్ | - | 4వ | 4వ | |||||||||||||
| డెక్కన్ ఛార్జర్స్† | 8వ | మొదటి | 4వ | 7వ | 8వ | - | ||||||||||
| సహారా పూణే వారియర్స్ / పూణే వారియర్స్ ఇండియా† | - | 9వ | 9వ | 8వ | - | |||||||||||
| కొచ్చి టస్కర్స్ కేరళ† | - | 8వ | - | |||||||||||||
| గుజరాత్ లయన్స్† | - | 3వ | 7వ | - | ||||||||||||
| రైజింగ్ పూణే సూపర్‌జెయింట్† | - | 7వ | 2వ | - | ||||||||||||
రికార్డులు, గణాంకాలు
మార్చుఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ రికార్డుల జాబితా ఇక్కడ ఉంది.
| బ్యాటింగ్ రికార్డులు | ||
|---|---|---|
| అత్యధిక పరుగులు | విరాట్ కోహ్లీ (RCB) | 7,263 |
| అత్యధిక సగటు | డెవాన్ కాన్వే (CSK) | 48.63 |
| అత్యధిక స్కోరు | క్రిస్ గేల్ (RCB) | 175* vs పూణే వారియర్స్ ఇండియా (ఏకానా) |
| అత్యధిక భాగస్వామ్యం | క్వింటన్ డి కాక్ & KL రాహుల్ (LSG) | 210* vs కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ (ఏకానా) |
| అత్యధిక సంఖ్యలో సిక్సర్లు | క్రిస్ గేల్ (KKR/RCB/PBKS) | 357 |
| అత్యధిక సంఖ్యలో ఫోర్లు | శిఖర్ ధావన్ (DD/MI/DC/SRH/PBKS) | 750 |
| అత్యధిక సంఖ్యలో వందలు | విరాట్ కోహ్లీ (RCB) | 7 |
| అత్యధికంగా యాభైలు | డేవిడ్ వార్నర్ (DD/SRH) | 65 |
| బౌలింగ్ రికార్డులు | ||
| అత్యధిక వికెట్లు | యుజ్వేంద్ర చాహల్ (MI/RCB/RR) | 187 |
| అత్యల్ప సగటు | లసిత్ మలింగ (MI) | 19.79 |
| అత్యుత్తమ స్ట్రైక్ రేట్ | లుంగీ ఎన్గిడి (CSK) | 12.9 |
| ఉత్తమ ఆర్థిక రేటు | రషీద్ ఖాన్ (SRH/GT) | 6.49 |
| అత్యుత్తమ బౌలింగ్ గణాంకాలు | అల్జారీ జోసెఫ్ (MI) | 6/12 vs సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ (ఏకానా) |
| ఫీల్డింగ్ | ||
| అత్యధిక అవుట్‌లు ( వికెట్ కీపర్ ) | MS ధోని (CSK/RPS) | 180 |
| అత్యధిక స్టంపింగ్‌లు ( వికెట్ కీపర్ ) | MS ధోని (CSK/RPS) | 42 |
| అత్యధిక క్యాచ్‌లు ( వికెట్ కీపర్ ) | MS ధోని (CSK/RPS) | 138 |
| అత్యధిక క్యాచ్‌లు ( ఫీల్డర్ ) | సురేష్ రైనా (CSK/GL) | 109 |
| ఇతర రికార్డులు | ||
| అత్యధిక మ్యాచ్‌లు | MS ధోని (CSK/RPS) | 250 |
| కెప్టెన్‌గా అత్యధిక మ్యాచ్‌లు | MS ధోని (CSK/RPS) | 226 |
| కెప్టెన్‌గా అత్యధిక మ్యాచ్‌లు గెలిచినది | MS ధోని (CSK/RPS) | 133 |
| జట్టు రికార్డులు | ||
| అత్యధిక మొత్తం | సన్ రైజర్స్ హైదరాబాద్ | 277/3 (20) vs ముంబై ఇండియన్స్ (హైదరాబాద్) |
| అత్యల్ప మొత్తం | రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు | 49 (9.4) vs కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ (ఏకానా) |
బ్రాండ్ విలువ
మార్చు| జట్టు | సంవత్సరం | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2023 | 2022 | 2021 | ||||
| బ్రాండ్ విలువ | Ref | బ్రాండ్ విలువ | Ref | బ్రాండ్ విలువ | Ref | |
| ముంబై ఇండియన్స్ | ₹9,962 crore (US$1.2 billion) | [77] | $83M | [78] [79] [77] | $80M | [78] |
| కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ | ₹8,428 crore (US$1.1 billion) | $77M | $66M | |||
| చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ | ₹8,811 crore (US$1.1 billion) | $74M | $76M | |||
| రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు | ₹7,853 crore (US$983.5 million) | $68M | $50M | |||
| ఢిల్లీ క్యాపిటల్స్ | ₹7,930 crore (US$993.1 million) | $62M | $56M | |||
| రాజస్థాన్ రాయల్స్ | ₹7,662 crore (US$959.5 million) | $61M | $34M | |||
| సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్ | ₹7,432 crore (US$930.7 million) | $49M | $52M | |||
| గుజరాత్ టైటాన్స్ | ₹6,512 crore (US$815.5 million) | $47M | N/A | |||
| పంజాబ్ కింగ్స్ | ₹7,087 crore (US$887.5 million) | $45M | $36M | |||
| లక్నో సూపర్ జెయింట్స్ | ₹8,236 crore (US$1.0 billion) | $32M | N/A | |||
మైదానాలు
మార్చుఇప్పటి వరకు ఐపీఎల్ మ్యాచ్‌లను నిర్వహించడానికి మొత్తం 18 మైదానాలు ఉపయోగించబడ్డాయి.
| స్టేడియం పేరు | సామర్థ్యం | నగరం | హోమ్ జట్టు |
|---|---|---|---|
| Current Grounds | |||
| అరుణ్ జైట్లీ స్టేడియం | 41,842 | ఢిల్లీ | ఢిల్లీ రాజధానులు |
| ఈడెన్ గార్డెన్స్ | 66,000 | కోల్‌కతా | కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ |
| ఎకానా క్రికెట్ స్టేడియం | 50,000 | లక్నో | లక్నో సూపర్ జెయింట్స్ |
| ఇంద్రజిత్ సింగ్ బింద్రా స్టేడియం | 27,000 | మొహాలి | పంజాబ్ కింగ్స్ |
| M. A. చిదంబరం స్టేడియం | 50,000 | చెన్నై | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ |
| ఎం. చిన్నస్వామి స్టేడియం | 50,000 | బెంగళూరు | రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు |
| నరేంద్ర మోదీ స్టేడియం | 132,000 | అహ్మదాబాద్ | గుజరాత్ టైటాన్స్ |
| రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ క్రికెట్ స్టేడియం | 55,000 | హైదరాబాద్ | Sunrisers Hyderabad Deccan Chargers |
| సవాయ్ మాన్‌సింగ్ స్టేడియం | 30,000 | జైపూర్ | రాజస్థాన్ రాయల్స్ |
| వాంఖడే స్టేడియం | 32,000 | ముంబై | ముంబై ఇండియన్స్ |
| సెకండరీ గ్రౌండ్స్ | |||
| అస్సాం క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 50,000 | గౌహతి | రాజస్థాన్ రాయల్స్ |
| హిమాచల్ ప్రదేశ్ క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 23,000 | ధర్మశాల | పంజాబ్ కింగ్స్ |
| మాజీ గ్రౌండ్స్ | |||
| మహారాష్ట్ర క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 37,000 | పూణే | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ Rising Pune Supergiant Pune Warriors India కింగ్స్ XI పంజాబ్ |
| హోల్కర్ క్రికెట్ స్టేడియం | 30,000 | ఇండోర్ | కింగ్స్ XI పంజాబ్ Kochi Tuskers Kerala |
| గ్రీన్ పార్క్ స్టేడియం | 33,000 | కాన్పూర్ | గుజరాత్ లయన్స్ |
| సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ అసోసియేషన్ స్టేడియం | 28,000 | రాజ్‌కోట్ | గుజరాత్ లయన్స్ |
| షహీద్ వీర్ నారాయణ్ సింగ్ ఇంటర్నేషనల్ స్టేడియం | 50,000 | రాయ్పూర్ | ఢిల్లీ డేర్ డెవిల్స్ |
| ACA-VDCA అంతర్జాతీయ క్రికెట్ స్టేడియం | 38,000 | విశాఖపట్నం | ముంబై ఇండియన్స్ Rising Pune Supergiants Sunrisers Hyderabad Deccan Chargers |
| JSCA అంతర్జాతీయ క్రికెట్ స్టేడియం | 39,000 | రాంచీ | చెన్నై సూపర్ కింగ్స్ కోల్‌కతా నైట్ రైడర్స్ |
| బారాబతి స్టేడియం | 45,000 | కటక్ | Sunrisers Hyderabad Deccan Chargers |
| డివై పాటిల్ స్టేడియం | 55,000 | నవీ ముంబై | Pune Warriors India Deccan Chargers ముంబై ఇండియన్స్ |
| జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ స్టేడియం | 60,000 | కొచ్చి | కొచ్చి టస్కర్స్ కేరళ |
| బ్రబౌర్న్ స్టేడియం | 20,000 | ముంబై | ముంబై ఇండియన్స్ |
| విదర్భ క్రికెట్ అసోసియేషన్ గ్రౌండ్ | 40,000 | నాగ్‌పూర్ | డెక్కన్ ఛార్జర్స్ |
ప్రసారకుల జాబితా
మార్చుజూన్ 2022 మీడియా-హక్కుల వేలంలో, స్కై స్పోర్ట్స్, వయాకామ్18 UK, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్, దక్షిణాఫ్రికా దేశాల్లో ప్రసార హక్కులను పొందగా, టైమ్స్ ఇంటర్నెట్ మిడిల్ ఈస్ట్, నార్త్ ఆఫ్రికా, అమెరికా హక్కులను పొందింది. [80]
| భూభాగం | ఛానెల్‌లు, ఆన్‌లైన్ స్ట్రీమింగ్ | సంవత్సరాలు |
|---|---|---|
| భారతదేశం | స్టార్ స్పోర్ట్స్ | 2023–2027 [81] |
| జియో సినిమా (ఇంటర్నెట్) | 2023–2027 [82] | |
| బంగ్లాదేశ్ | T స్పోర్ట్స్, GTV | 2022 [83] |
| T స్పోర్ట్స్ యాప్ | 2023 | |
| ఆఫ్ఘనిస్తాన్ | అరియానా టెలివిజన్ నెట్‌వర్క్ | 2022 [84] |
| ఆఫ్రికా | సూపర్‌స్పోర్ట్ | 2023 |
| ఆస్ట్రేలియా | కయో స్పోర్ట్స్, ఫాక్స్ స్పోర్ట్స్ ఫాక్స్‌టెల్ (ఇంటర్నెట్) | 2023 [81] |
| ఇండోనేషియా | వీడియో (ఇంటర్నెట్) | 2023–ప్రస్తుతం [85] |
| ఐర్లాండ్ | స్కై స్పోర్ట్స్, DAZN | 2023–ప్రస్తుతం |
| యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ | ||
| మధ్యప్రాచ్యం | టైమ్స్ ఇంటర్నెట్ | 2023 [81] |
ఉత్తర ఆఫ్రికా:
|
2023[81] | |
| న్యూజిలాండ్ | స్కై స్పోర్ట్ | 2021–ప్రస్తుతం |
| దక్షిణ ఆఫ్రికా | సూపర్‌స్పోర్ట్ | 2023 [81] |
| సబ్-సహారా ఆఫ్రికా | సూపర్‌స్పోర్ట్ | 2021–ప్రస్తుతం |
| అమెరికా | విల్లో టీవీ | 2023 [81] |
అంతర్జాతీయ క్రికెట్‌పై ప్రతికూల ప్రభావం
మార్చుఈ రోజుల్లో ఆటగాళ్లు భారత జట్టుకు ఆడటం లేదు గానీ, IPL లో మాత్రం అన్ని ఆటలనూ ఆడుతున్నారు అని కపిల్ దేవ్ అన్నాడు. ఈ లీగ్ కారణంగా భారత ఆటగాళ్లకు గాయాలు ఎక్కువయ్యాయని అతను పేర్కొన్నాడు. [86]
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ "How can the IPL become a global sports giant?". ESPNcricinfo. 28 June 2018. Archived from the original on 7 February 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL now has window in ICC Future Tours Programme". ESPNcricinfo. 12 December 2017. Archived from the original on 20 April 2022. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Barrett, Chris. "Big Bash League jumps into top 10 of most attended sports leagues in the world". The Sydney Morning Herald. Archived from the original on 4 May 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL matches to be broadcast live on Youtube". ESPNcricinfo. Archived from the original on 11 February 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Hoult, Nick (20 January 2010). "IPL to broadcast live on YouTube". The Telegraph UK. Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Balakrishnan, Ravi; Bapna, Amit (5 October 2016). "War of leagues: With IPL & ISL, is India emerging as a sporting nation?". The Economic Times.
- ↑ "From IPL to ISL, sports leagues in India to watch out for". 26 September 2021.
- ↑ Bhatnagar, Sanskriti (2022-08-02). "How Tamil Nadu Premier League became a feeder series for IPL". ThePrint (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-09-20.
- ↑ "Big cash..." Inside sports.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)[permanent dead link] - ↑ "Move over IPL, the Indian rural cricket league is here". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2015-04-12. Retrieved 2023-07-25.
- ↑ December 2022, Cricket World Wednesday 21. "IPL valuation jumps 75% to USD 10.9 billion in 2022". Cricket World. Archived from the original on 24 December 2022. Retrieved 2022-12-24.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ "IPL 2015 contributed Rs. 11.5 bn to GDP: BCCI". The Hindu. IANS. 30 October 2015. Archived from the original on 19 June 2016. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Faruooqi, Javed (December 21, 2022). "IPL crosses $10 billion valuation to become a decacorn: D and P Advisory". Economic Times. Archived from the original on 23 March 2023. Retrieved March 22, 2023.
- ↑ "IPL 2023 Finals: JioCinema breaks world record with over 3.2 crore viewers during CSK vs GT final". 30 May 2023.
- ↑ "IPL media rights BCCI hits a six while star India and Viacom18 scramble for the ball". Financial Express. 20 June 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "IPL media rights at ₹104 million IPL..." Times of India. 14 June 2022.
{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ Scroll Staff (2023-05-30). "IPL 2023: As Chennai Super Kings clinch record-equalling fifth title, a look at the list of winners". Scroll.in (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-06-26.
- ↑ "ICL announces team lists". Rediff. 14 November 2007. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Press Trust of India (13 June 2007). "BCCI shoots down ICL". Rediff.com. Archived from the original on 18 December 2007. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Press Trust of India (21 June 2007). "BCCI hikes domestic match fees". Rediff.com. Archived from the original on 2 June 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ 21.0 21.1 21.2 21.3 "Indian Premier League: How it all started". The Times of India. 2 April 2013. Archived from the original on 12 September 2018. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ 22.0 22.1 22.2 Alter, Jamie (13 September 2007). "Franchises for board's new Twenty20 league". ESPNcricinfo. Archived from the original on 13 May 2021. Retrieved 17 February 2019.
- ↑ Bull, Andy (11 January 2021). "Raw talent plus IPL cash point to an era of Indian dominance on cricket's world stage". The Guardian. Archived from the original on 27 April 2021.
- ↑ "Big business and Bollywood grab stakes in IPL". ESPNcricinfo. 24 January 2008. Archived from the original on 18 April 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Indian players told to shun new 10-over tournament". Stabroek News (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2009-07-09. Retrieved 2023-06-26.
- ↑ "Biggest Innovation: Everyone wants a piece of the IPL". Business Today (in ఇంగ్లీష్). 2014-05-07. Retrieved 2023-06-26.
- ↑ "'Franchises don't want to risk Pakistan players' security in IPL'". The Economic Times. Archived from the original on 19 October 2022. Retrieved 19 October 2022.
- ↑ "Shuja Pasha admitted ISI's role in Mumbai attack: ex-CIA chief". The Hindu. 23 February 2016. Archived from the original on 19 October 2022. Retrieved 19 October 2022 – via www.thehindu.com.
- ↑ 29.0 29.1 Ravindran, Siddarth; Gollapudi, Nagraj (21 March 2010). "Pune and Kochi unveiled as new IPL franchises". www.espncricinfo.com. Archived from the original on 9 June 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Kochi franchise terminated by BCCI". www.espncricinfo.com. 19 September 2011. Archived from the original on 10 August 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "BCCI terminates Deccan Chargers franchise". www.espncricinfo.com. 14 September 2012. Archived from the original on 8 December 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Sun TV Network win Hyderabad IPL franchise". ESPN CricInfo. 25 October 2012. Archived from the original on 16 September 2018. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Hyderabad IPL franchise named Sunrisers". ESPNcricinfo. 18 December 2012. Archived from the original on 26 January 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Pune Warriors pull out of IPL". ESPNcricinfo. 21 May 2013. Archived from the original on 13 August 2021. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ K Shriniwas Rao (27 October 2013). "BCCI terminates contract with Sahara, Pune Warriors out of IPL". The Times of India. TNN. Archived from the original on 12 September 2018. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL scandal: Chennai Super Kings and Rajasthan Royals suspended". BBC News. 14 July 2015. Archived from the original on 23 January 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Pune, Rajkot to host new IPL franchises". ESPN CricInfo. 8 December 2015. Archived from the original on 20 May 2016. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL announce two new teams for 2016". cricket.com.au. Archived from the original on 15 October 2019. Retrieved 19 October 2022.
- ↑ "IPL 2020 in UAE: From new match timings to coronavirus replacements approved by Governing Council – 10 points". India Today (in ఇంగ్లీష్). 2 August 2020. Archived from the original on 2 August 2020. Retrieved 3 August 2020.
- ↑ Karhadkar, Amol (2 August 2020). "IPL 2020: Final on November 10, 24-player limit for each squad". Sportstar (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 4 August 2020. Retrieved 3 August 2020.
- ↑ Gollapudi, Nagraj (31 August 2021). "IPL to become 10-team tournament from 2022". Cricinfo. Archived from the original on 20 September 2021. Retrieved 21 September 2021.
- ↑ Tagore, Vijay (14 September 2021). "New IPL team auction likely on October 17 through closed bids". Cricbuzz. Archived from the original on 21 September 2021. Retrieved 21 September 2021.
- ↑ "RPSG, CVC Capital win bids for Lucknow, Ahmedabad IPL teams". Cricbuzz. 25 October 2021. Archived from the original on 25 October 2021. Retrieved 25 October 2021.
- ↑ "Lucknow and Ahmedabad become home to the two newest IPL franchises". ESPNcricinfo. Archived from the original on 25 October 2021. Retrieved 25 October 2021.
- ↑ "IPL..." WION.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Indian Premier League Official Website". www.iplt20.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 4 April 2023. Retrieved 2023-04-09.
- ↑ Acharya, Shayan (2022-10-18). "Led by President Roger Binny, meet BCCI's new team". sportstar.thehindu.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 7 February 2023. Retrieved 2023-02-07.
- ↑ "BCCI AGM: Roger Binny elected BCCI president, takes over from Sourav Ganguly; Arun Dhumal appointed IPL chairman". Zee Business. 2022-10-18. Archived from the original on 7 February 2023. Retrieved 2023-02-07.
- ↑ "IPL Auction". IPLT20 website.
- ↑ "Kolkata to host IPL 2020 auction on December 19". Archived from the original on 3 April 2022. Retrieved 15 October 2019.
- ↑ "Instances in IPL when team played less than 4 overseas players". CricTracker. 5 May 2016. Archived from the original on 7 July 2018. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Player regulations for IPL 2014". ESPNcricinfo. 24 December 2013. Archived from the original on 30 June 2022. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL longlist features 651 uncapped players". ESPNcricinfo. 30 January 2014. Archived from the original on 6 February 2023. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "Australia stars in contrast dispute after Cricket Australia makes IPL cash grab". Fox Sports. 7 September 2010. Archived from the original on 15 November 2022. Retrieved 15 November 2022.
- ↑ "IPL cricketers world's No.2 sports earners". Emirates 24/7. 21 May 2015. Archived from the original on 3 April 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ Staff, The Wire (2023-05-02). "IPL Cricketers Get Only 18% of Revenue as Wages, Must Be 'Paid Fairly': International Federation". The Wire. Retrieved 2023-05-03.
- ↑ Wigmore, Tim (2023-03-29). "Think IPL players are well paid? They should be paid three times more". The Daily Telegraph. Retrieved 2023-05-03.
- ↑ Wigmore, Tim (2023-05-01). "IPL cricketers should be paid fairly and proportionately, says players' union". The Daily Telegraph. Retrieved 2023-05-03.
- ↑ Livemint (2022-05-29). "IPL final 2022: Prize money and all other awards. All you need to know". mint (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-11.
- ↑ Bureau, ABP News (2022-05-29). "IPL 2022 Final Prize Money: All You Need To Know About Prize Money, Other Awards". news.abplive.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-11.
- ↑ Amrit Mathur (22 April 2013). "IPL-onomics: where Indian players call the shots". ESPNcricinfo. Archived from the original on 6 February 2023. Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "IPL 2008 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 26 January 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2009 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 27 January 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2010 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 21 April 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2011 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 24 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2012 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 17 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2013 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 17 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2014 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 19 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2015 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 17 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2016 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 13 December 2018. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2017 Squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 17 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2018 Squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 1 March 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2019 season squads". ESPNcricinfo. Archived from the original on 6 February 2019. Retrieved 20 February 2019.
- ↑ "IPL 2020/21 squads". ESPN Cricinfo. Archived from the original on 27 October 2020. Retrieved 20 September 2020.
- ↑ "IPL 2021 squads". ESPN Cricinfo. Archived from the original on 15 April 2021. Retrieved 15 April 2021.
- ↑ "IPL 2022 squads". ESPN Cricinfo. Archived from the original on 17 May 2022. Retrieved 18 May 2022.
- ↑ 77.0 77.1 Ozanian, Mike. "Indian Premier League Valuations: Cricket Now Has A Place Among World's Most Valuable Sports Teams". Forbes (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-18.
- ↑ 78.0 78.1 "IPL 2022 | Brand Value Ranking League Table | Brandirectory". brandirectory.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-04-18.
- ↑ "IPL brand value surges 77%; Mumbai Indians tops table". Moneycontrol. 22 December 2022. Retrieved 2023-04-18.
- ↑ "It's a deal! - Everything you need to know about final IPL media rights figures". The Times of India. 15 June 2022. Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 14 February 2023.
- ↑ 81.0 81.1 81.2 81.3 81.4 81.5 Frater, Patrick; Ramachandran, Naman (14 June 2022). "India Media Landscape Redrawn as Viacom18, Disney Carve up $6.2 Billion IPL Cricket Rights". Variety. Archived from the original on 18 August 2022. Retrieved 18 August 2022.
- ↑ "IPL Auction 2023: Check venue, time and live streaming details here".
- ↑ "Log into Facebook". Facebook (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-09.
{{cite web}}: Cite uses generic title (help) - ↑ "Afghans welcome ATN's move to secure broadcasting rights for this year's IPL | Ariana News". 22 March 2022. Archived from the original on 9 July 2022. Retrieved 9 July 2022.
- ↑ Vidio. "Liga kriket terbaik di dunia hadir di Vidio!" [The best cricket league in the world comes to Vidio!]. Twitter (in ఇండోనేషియన్). Retrieved 10 April 2023.
- ↑ "बुमराहवर आपण वेळ वाया घालवतोय, क. देव यांचं धक्कादायक विधान". Lokmat. 31 July 2023.
గమనికలు
మార్చు
ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/> ట్యాగు కనబడలేదు