బ్రిటిషు భారతదేశంలో జిల్లాలు
బ్రిటిషు భారతదేశం లోని పరిపాలనా ఉప విభాగాలు
బ్రిటిషు భారతదేశంలో, జిల్లాలు అనేవి పరిపాలనా ఉప విభాగాలు. ప్రావిన్సులు, డివిజన్ల కింద ఉపవిభాగాలుగా జిల్లాలు ఉండేవి.[1]
చరిత్ర
మార్చుబెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ కింద ఉన్న బ్రిటిష్ ఇండియాలోని ప్రావిన్సులు, డివిజన్ల కింద ఉపవిభాగాలుగా జిల్లాలను స్థాపించారు. తర్వాత అది బ్రిటిష్ ఇండియాలోని అత్యధిక ప్రావిన్సులలో అమలు చేసారు.[2]
బ్రిటిష్ రాజ్ కాలంలో ఏర్పడిన చాలా జిల్లాలు భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత భారతదేశంలో జిల్లాలుగా మారాయి. కొన్ని జిల్లాలు పాకిస్తాన్‌లో చేరాయి.
చారిత్రక జిల్లాలు
మార్చుకింది జాబితాలో 1947లో భారతదేశ విభజన సమయానికి ఉనికిలో ఉన్న బ్రిటిష్ ఇండియాలోని జిల్లాలు మాత్రమే ఉన్నాయి
బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీలోని జిల్లాలు
మార్చుఅస్సాం వ్యాలీ డివిజన్
మార్చుజిల్లాలు
మార్చుసుర్మా వ్యాలీ అండ్ హిల్స్ డివిజన్
మార్చుహిల్స్ జిల్లాలు
మార్చు- గారో హిల్స్ జిల్లా
- ఖాసీ ఆండ్ జైంతియా హిల్స్ జిల్లా
- లుషాయ్ హిల్స్ జిల్లా
- నాగా హిల్స్ జిల్లా
- నాగా గిరిజన ప్రాంతాలు
సాదా జిల్లాలు
మార్చు- కచార్ జిల్లా
- సిల్హెట్ జిల్లా
బలూచిస్తాన్ ప్రెసిడెన్సీ లోని జిల్లాలు
మార్చు- బోలన్ జిల్లా
- చాగై జిల్లా
- లోరలై జిల్లా
- క్వెట్టా-పిషిన్ జిల్లా
- సిబి జిల్లా ( మర్రి-బుగ్టి కౌంటీతో సహా)
- జోబ్ జిల్లా
అస్సాం ప్రావిన్స్‌లోని జిల్లాలు
మార్చు1947లో భారతదేశ విభజన సమయంలో, బెంగాల్లో 5 డివిజన్లు 28 జిల్లాలు ఉండేవి
మార్చుబుర్ద్వాన్ డివిజన్ (చుచురా)
మార్చు- బంకురా జిల్లా
- బీర్భూమ్ జిల్లా
- బుర్ద్వాన్ జిల్లా
- హౌరా జిల్లా
- హుగ్లీ జిల్లా '
- మిడ్నాపూర్ జిల్లా
చిట్టగాంగ్ డివిజన్
మార్చు- చిట్టగాంగ్ జిల్లా
- చిట్టగాంగ్ హిల్స్ జిల్లా
- నోఖాలి జిల్లా
- తిప్పరా జిల్లా
డాకా డివిజన్
మార్చు- బకర్‌గంజ్ జిల్లా
- డాకా జిల్లా
- ఫరీద్‌పూర్ జిల్లా
- మైమెన్‌సింగ్ జిల్లా
ప్రెసిడెన్సీ డివిజన్ (కలకత్తా)
మార్చు- కలకత్తా జిల్లా
- జెస్సోర్ జిల్లా
- ఖుల్నా జిల్లా
- ముర్షిదాబాద్ జిల్లా
- నదియా జిల్లా
- 24 పరగణాల జిల్లా
రాజ్‌షాహి డివిజన్ (జల్‌పైగురి)
మార్చు- బోగ్రా జిల్లా
- దినాజ్‌పూర్ జిల్లా
- డార్జిలింగ్ జిల్లా
- జల్పాయ్‌గురి జిల్లా
- మాల్దా జిల్లా
- రాజ్‌షాహి జిల్లా
- రంగపూర్ జిల్లా
- పబ్నా జిల్లా
బీహార్ ప్రావిన్స్‌లోని జిల్లాలు
మార్చుభాగల్పూర్ డివిజన్
మార్చు- భాగల్పూర్ జిల్లా
- ముంగేర్ జిల్లా
- పూర్నియా జిల్లా
- సంతాల్ పరగణా జిల్లా
చోటా నాగ్‌పూర్ డివిజన్ (రాంచీ)
మార్చు- హజారీబాగ్ జిల్లా
- మంభుమ్ జిల్లా
- పలమౌ జిల్లా
- రాంచీ జిల్లా
- సింగ్‌భూమ్ జిల్లా
పాట్నా డివిజన్
మార్చు- గయా జిల్లా
- పాట్నా జిల్లా
- షహాబాద్ జిల్లా
తిర్హట్ డివిజన్ (ముజఫర్‌పూర్)
మార్చు- చంపారన్ జిల్లా
- దర్భంగా జిల్లా
- ముజఫర్‌పూర్ జిల్లా
- సరన్ జిల్లా
బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీలోని జిల్లాలు
మార్చు- అహ్మదాబాద్ జిల్లా
- అహ్మద్‌నగర్ జిల్లా
- బెల్గాం జిల్లా
- భరూచ్ జిల్లా
- బీజాపూర్ జిల్లా
- బాంబీ సిటీ జిల్లా
- బాంబి సబర్బన్ జిల్లా
- కొలాబా జిల్లా
- ధార్వార్ జిల్లా
- తూర్పు ఖండేష్ జిల్లా
- ఖిరా జిల్లా
- నాసిక్ జిల్లా
- ఉత్తర కెనరా జిల్లా
- పంచమహల్ జిల్లా
- పూనా జిల్లా
- రత్నగిరి జిల్లా
- సతారా జిల్లా
- షోలాపూర్ జిల్లా
- సూరత్ జిల్లా
- థానా జిల్లా
- పశ్చిమ ఖండేష్ జిల్లా
సెంట్రల్ ప్రావిన్సెస్ అండ్ బేరార్
మార్చుబెరార్ డివిజన్ (అమ్‌రావతి)
మార్చుఛత్తీస్గఢ్ డివిజన్ (రాయ్పూర్)
మార్చుజుబుల్పూర్ డివిజన్
మార్చు- హోషంగాబాద్ జిల్లా
- జుబుల్‌పూర్ జిల్లా
- మాండ్లా జిల్లా
- నిమార్ జిల్లా
- సౌగర్ జిల్లా
నాగ్‌పూర్ డివిజన్
మార్చుజమ్మూ కాశ్మీర్ రాజ్యం
మార్చుజిల్లాలు
మార్చు- జమ్మూ జిల్లా
- కతువా జిల్లా
- మీర్పూర్ జిల్లా
- రియాసి జిల్లా
- ఉదంపూర్ జిల్లా
జాగీర్లు
మార్చు- చెనాని
- పూంచ్
కాశ్మీర్ ప్రావిన్స్
మార్చు- అనంతనాగ్ జిల్లా
- బారాముల జిల్లా
- ముజఫరాబాద్ జిల్లా
సరిహద్దు జిల్లాలు
మార్చుజిల్లాలు
మార్చు- అస్టోర్ జిల్లా
- గిల్గిట్ జిల్లా
- లడఖ్ జిల్లా
ఏజెన్సీ
మార్చు- గిల్గిట్ ఏజెన్సీ
ఔరంగాబాద్ డివిజన్
మార్చుగుల్బర్గా డివిజన్
మార్చుగుల్షానాబాద్ డివిజన్ (మెదక్)
మార్చు- అత్రాఫ్-ఇ-బల్దా జిల్లా
- మహబూబ్ నగర్ జిల్లా
- మెదక్ జిల్లా
- నల్గొండ జిల్లా
- నిజామాబాద్ జిల్లా
వరంగల్ డివిజన్
మార్చుమద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ లోని జిల్లాలు
మార్చు- అనంతపురం జిల్లా
- బళ్లారి జిల్లా
- చింగ్లేపుట్ జిల్లా
- చిత్తూరు జిల్లా
- కోయంబత్తూరు జిల్లా (మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ)
- కడప జిల్లా
- తూర్పుగోదావరి జిల్లా
- గుంటూరు జిల్లా
- కృష్ణా జిల్లా
- కర్నూలు జిల్లా
- మధుర జిల్లా (మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ)
- మలబార్ జిల్లా
- నెల్లూరు జిల్లా
- ఉత్తర ఆర్కాట్ జిల్లా
- రన్నాద్ జిల్లా
- సేలం జిల్లా
- దక్షిణ ఆర్కాట్ జిల్లా
- దక్షిణ కెనరా జిల్లా
- తంజావూరు జిల్లా
- తిన్నెవేలీ జిల్లా
- ట్రిచినోపోలీ జిల్లా
- విశాఖపట్నం జిల్లా
- పశ్చిమగోదావరి జిల్లా
నార్త్-వెస్ట్ ఫ్రాంటియర్ ప్రావిన్స్ జిల్లాలు
మార్చు- బన్నూ జిల్లా
- డేరా ఇస్మాయిల్ ఖాన్ జిల్లా
- హజారా జిల్లా
- కోహట్ జిల్లా
- మర్దాన్ జిల్లా
- పెషావర్ జిల్లా
ఒరిస్సా ప్రావిన్స్ జిల్లాలు
మార్చుపంజాబ్ ప్రావిన్సు
మార్చుఅంబాలా డివిజన్
మార్చులాహోర్ డివిజన్
మార్చు- అమృత్‌సర్ జిల్లా
- గుజ్రాన్‌వాలా జిల్లా
- గురుదాస్‌పూర్ జిల్లా
- లాహోర్ జిల్లా
- షేఖుపుర జిల్లా
- సియాల్‌కోట్ జిల్లా
ముల్తాన్ డివిజన్
మార్చు- డేరా ఘాజీ ఖాన్ జిల్లా
- జాంగ్ జిల్లా
- లియాల్పూర్ జిల్లా
- మోంట్‌గోమేరీ జిల్లా
- ముల్తాన్ జిల్లా
- ముజఫర్‌గఢ్ జిల్లా
రావల్పిండి డివిజన్
మార్చు- అటాక్ జిల్లా
- గుజరాత్ జిల్లా
- జీలం జిల్లా
- మియాన్‌వాలి జిల్లా
- రావల్పిండి జిల్లా
- షాపూర్ జిల్లా
సింద్ ప్రావిన్స్
మార్చు- దాదు జిల్లా
- హైదరాబాద్ జిల్లా
- కరాచీ జిల్లా
- లర్కానా జిల్లా
- నవాబ్‌షా జిల్లా
- సుక్కూర్ జిల్లా
- థార్ పార్కర్ జిల్లా
- ఎగువ సింధ్ సరిహద్దు జిల్లా
యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ జిల్లాలు
మార్చుఆగ్రా డివిజన్
మార్చుఅలహాబాద్ డివిజన్
మార్చుబెనారస్ డివిజన్
మార్చు- బల్లియా జిల్లా
- బెనారస్ జిల్లా
- గాజీపూర్ జిల్లా
- జాన్‌పూర్ జిల్లా
- మీర్జాపూర్ జిల్లా
ఫైజాబాద్ డివిజన్
మార్చు- బహ్రైచ్ జిల్లా
- బారా బంకీ జిల్లా
- ఫైజాబాద్ జిల్లా
- గోండా జిల్లా
- ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా
- సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా
గోరఖ్‌పూర్ డివిజన్
మార్చుఝాన్సీ డివిజన్
మార్చుకుమాన్ డివిజన్ (నైనిటాల్)
మార్చు- అల్మోరా జిల్లా
- గర్వాల్ జిల్లా
- నైనిటాల్ జిల్లా
లక్నో డివిజన్
మార్చుమీరట్ డివిజన్
మార్చు- బులంద్‌షహర్ జిల్లా
- డెహ్రా డూన్ జిల్లా
- మీరట్ జిల్లా
- ముజఫర్‌నగర్ జిల్లా
- సహరాన్‌పూర్ జిల్లా
రోహిల్‌ఖండ్ డివిజన్ (బరేలి)
మార్చుఇతర జిల్లాలు
మార్చు- అజ్మీర్ జిల్లా ( అజ్మీర్-మేర్వారా ప్రావిన్స్‌లోని ఏకైక జిల్లా)
- కూర్గ్ జిల్లా ( కూర్గ్ ప్రావిన్స్‌లోని ఏకైక జిల్లా)
పూర్వ జిల్లాలు
మార్చు- బస్సీన్ జిల్లా
- భిల్సా జిల్లా
- చందేరి జిల్లా
- ఢిల్లీ జిల్లా
- ఎలిచ్‌పూర్ జిల్లా
- ఇసాగర్ జిల్లా
- జంగిల్ మహల్స్
- జంగిల్ టెర్రీ
- ఖండేష్ జిల్లా
- మెర్వారా జిల్లా
- ముహమ్మది జిల్లా
- నీముచ్ జిల్లా
- ఉత్తర బరేలీ జిల్లా
- సిరోంజ్ జిల్లా
- థాల్-చోటియాలీ
- వున్ జిల్లా
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ Imperial Gazetteer of India. Published under the authority of His Majesty's Secretary of State for India in Council. Oxford: Clarendon Press, 1907-1909
- ↑ Imperial Gazetteer of India, vol. V, 1908