భారతదేశంలో జాతీయ వనాలు

భారత జాతీయ వనాలు. భారతదేశంలో మొదటి జాతీయవనం అంతర్జాతీయ ప్రకృతి పరిరక్షణ సమితి ఐయుసిఎన్ వర్గం II కు చెందిన అభయారణ్యం 1935 లో స్థాపించబడింది. దీనికి హైలీ జాతీయ వనం అని పేరు పెట్టారు. దీని ప్రస్తుత నామం జిమ్ కార్బెట్ జాతీయ వనం. 1970 లో భారతదేశంలో కేవలం ఐదు జాతీయ వనాలుండేవి. 1972లో వన్యప్రాణుల సంరక్షణా చట్టం చేసి, ప్రాజెక్టు టైగర్ ప్రారంభించబడింది. 1980 లో ఫెడరల్ లెజిస్లేచర్ చట్టాలు చేయబడ్డాయి. 2007 లో 96 జాతీయ వనాలు గలవు. అన్ని జాతీయవనాల మొత్తం వైశాల్యం 38,029.18 చ.కి.మీటర్లు భారత భూభాగపు ఉపరితలంలో 1.16% ఇవి ఆక్రమించివున్నాయి.

పాపికొండ జాతీయ ఉద్యానవనం (ఆంధ్రప్రదేశ్)

మొత్తం 166 జాతీయ వనాలు అధికారికంగా ఉన్నాయి. వీటి నిర్వహణ కొరకు నిర్దిష్ట నియమావళి తయారుచేయబడింది. భారతదేశంలో జాతీయ వనాల జాబితా ఇవ్వబడింది. భారతదేశంలో అభయారణ్యాల కొరకు భారతదేశంలో అభయారణ్యాలు చూడండి.

జాతీయ వనాల జాబితా

పేరు	రాష్ట్రం	ప్రారంభం	వైశాల్యము (కి.మీ².)
కాళీ పులుల సంరక్షణ కేంద్రం	కర్నాటక	1987	250
బల్పక్రం జాతీయ ఉద్యానవనం	మేఘాలయ	1986	220
బాంధవ్‌గఢ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మధ్యప్రదేశ్	1982	448.85
బందీపూర్ జాతీయ వనం	కర్నాటక	1974	874.20
బన్నేర్ ఘట్టా జాతీయ వనం	కర్నాటక	1974	104.27
వంస్డ జాతీయ ఉద్యానవనం	గుజరాత్	1979	23.99
బెట్ల జాతీయ ఉద్యానవనం	జార్ఖండ్	1986	231.67
భితార్కానికా జాతీయ ఉద్యానవనం	ఒడిషా	1988	145
వేరవదార్ బ్లాకు బాక్ జాతీయ ఉద్యానవనం	గుజరాత్	1976	34.08
బుక్సా పులుల సంరక్షణ కేంద్రం	పశ్చిమ బెంగాల్	1992	117.10
కాంప్‌బెల్ బే జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1992	426.23
చందోలి జాతీయ ఉద్యానవనం	మహారాష్ట్ర	2004	308.97
జిమ్‌ కార్బెట్ జాతీయ వనం	ఉత్తరాఖండ్	1936	520.82
దాచిగం జాతీయ ఉద్యానవనం	జమ్మూ కాశ్మీరు	1981	141
డెసర్ట్ జాతీయ ఉద్యానవనం	రాజస్థాన్	1980	3162
దిబ్రు సైఖోవ జాతీయ ఉద్యానవనం	అస్సాం	1999	340
దుద్వా జాతీయ ఉద్యానవనం	ఉత్తర ప్రదేశ్	1977	490.29
ఎరవికులం జాతీయ ఉద్యానవనం	కేరళ	1978	97
శిలాజ జాతీయ వనం	మధ్యప్రదేశ్	1983	0.27
గలాథియా జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1992	110
గంగోత్రి జాతీయ వనం	ఉత్తరాఖండ్	1989	1552.73
గిర్ జాతీయ వనం	గుజరాత్	1975	258.71
గోరుమర జాతీయ ఉద్యానవనం	పశ్చిమ బెంగాల్	1994	79.45
గోవింద్ పశు విహార్ జాతీయ ఉద్యానవనం	ఉత్తరాఖండ్	1990	472.08
గ్రేట్ హిమాలయాస్ జాతీయ ఉద్యానవనం	హిమాచల్ ప్రదేశ్	1984	754.40
గుగామల్ జాతీయ వనం	మహారాష్ట్ర	1987	361.28
గిండి జాతీయ ఉద్యానవనం	తమిళనాడు	1976	2.82
కఛ్ అఖాత సముద్ర జాతీయ వనం	గుజరాత్	1980	162.89
కునో జాతీయ వనం	మధ్య ప్రదేశ్	1980	748.76
గల్ఫ్ మన్నార్ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం	తమిళనాడు	1980	6.23
హేమిస్ జాతీయ ఉద్యానవనం	జమ్మూ కాశ్మీరు	1981	4100
హజారీబాగ్ జాతీయ వనం	జార్ఖండ్	N/A	183.89
ఇందిరా గాంధీ జాతీయ వనం (పాతపేరు: అన్నామలై జాతీయ వనం)	తమిళనాడు	1989	117.10
ఇంద్రావతి జాతీయ వనం	ఛత్తీస్‌గఢ్	1981	1258.37
ఇంటాంకి జాతీయ వనం	నాగాలాండ్	1993	202.02
కలేసర్ జాతీయ ఉద్యానవనం	హర్యానా	2003	100.88
కాన్హా జాతీయ వనం	మధ్యప్రదేశ్	1955	940
కాంగేర్ లోయ జాతీయ వనం	ఛత్తీస్‌గఢ్	1982	200
కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి జాతీయ వనం	తెలంగాణ	1994	1.42
కాజీరంగా జాతీయవనం	అస్సాం	1974	471.71
కిబుల్ లామ్జావో జాతీయ వనము	మణిపూర్	1977	40
కియోలాడియో జాతీయ ఉద్యానవనం	రాజస్థాన్	1981	28.73
కాంచన్‌జంగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	సిక్కిం	1977	1784
కిష్ట్వర్ జాతీయ ఉద్యానవనం	జమ్మూ కాశ్మీరు	1981	400
కుద్రేముఖ్ జాతీయ వనం	కర్నాటక	1987	600.32
మాధవ్ జాతీయ వనం	మధ్యప్రదేశ్	1959	375.22
మహాత్మా గాంధీ సముద్ర జాతీయ వనం (పాతపేరు: వండూర్ జాతీయ వనం)	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1983	281.50
మహావీర్ హరీనా వనస్థలి జాతీయ వనం	తెలంగాణ	1994	14.59
మానస్ జాతీయ అభయారణ్యం	అస్సాం	1990	500
మాతికెట్టన్ షోలా జాతీయ వనం	కేరళ	2003	12.82
మిడిల్ బటన్ ఐలాండ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1987	0.64
మోల్లెం జాతీయ ఉద్యానవనం	గోవా	1978	107
మౌలింగ్ జాతీయ వనం	అరుణాచల్ ప్రదేశ్	1986	483
మౌంట్ అబూ అభయారణ్యం	రాజస్థాన్	1960	288
మౌంట్ హార్రియట్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1987	46.62
మృగవని జాతీయ వనం	తెలంగాణ	1994	3.60
ముదుమలై జాతీయ వనం	తమిళనాడు	1990	103.24
ముకుర్తి జాతీయ ఉద్యానవనం	తమిళనాడు	1990	78.46
ముర్లెన్ జాతీయ వనం	మిజోరం	1991	200
నాగర్‌హోలె జాతీయ వనం	కర్నాటక	1988	643.39
నమ్దఫా జాతీయ ఉద్యానవనం	అరుణాచల్ ప్రదేశ్	1983	1985.23
నమేరి జాతీయ ఉద్యానవనం	అస్సాం	1998	200
నందాదేవి జాతీయ వనం	ఉత్తరాఖండ్	1982	630.00
నవేగావున్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మహారాష్ట్ర	1975	133.88
నియోరా వ్యాలీ జాతీయ ఉద్యానవనం	పశ్చిమ బెంగాల్	1986	88
నొక్రేక్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మేఘాలయ	1986	47.48
నార్త్ బట్టన్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1987	0.44
ఒరాంగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అస్సాం	1999	78.80
పళణి కొండల జాతీయ వనం	తమిళనాడు	Proposed	736.87
పన్నా జాతీయ ఉద్యానవనం	మధ్యప్రదేశ్	1973	542.67
పెంచ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మధ్యప్రదేశ్	1975	292.85
పెంచ్ జాతీయ వనం	మహారాష్ట్ర	1975	257.26
పెరియార్ జాతీయ వనం	కేరళ	1982	350
ఫంగ్పుయి జాతీయ ఉద్యానవనం	మిజోరం	1997	50
పిన్ వేల్లీ జాతీయ ఉద్యానవనం	హిమాచల్ ప్రదేశ్	1987	675
రాజాజీ జాతీయ ఉద్యానవనం	ఉత్తరాఖండ్	1983	820.42
రాజీవ్ గాంధి జాతీయ వనం	కర్నాటక	2003	200
రాణీ ఝాన్సీ సముద్ర జాతీయ వనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1996	256.14
రణథంబోర్ జాతీయ ఉద్యానవనం	రాజస్థాన్	1980	392
సాడిల్ పీక్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1987	32.54
సలీం అలీ జాతీయ వనం	జమ్మూ కాశ్మీరు	1992	9.07
సంజయ్ జాతీయ వనం (ఛత్తీస్‌గఢ్)	ఛత్తీస్‌గఢ్	1981	1471.13
సంజయ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మధ్యప్రదేశ్	1981	466.88
సంజయ్ గాంధీ జాతీయ వనం, బోరివలి జాతీయ వనం, ముంబై	మహారాష్ట్ర	1983	86.96
సరిస్కా పులుల సంరక్షణ కేంద్రం	రాజస్థాన్	1982	273.80
సత్పురా జాతీయ వనం	మధ్యప్రదేశ్	1981	585.17
సైలెంట్ లోయ జాతీయ వనం	కేరళ	1984	89.52
సిరోహి జాతీయ వనం	మణిపూర్	1982	0.41
సిమ్లిపాల్ జాతీయ వనం	ఒడిషా	1980	845.70
సిన్గాలిలా జాతీయ ఉద్యానవనం	పశ్చిమ బెంగాల్	1992	78.60
సౌత్ బట్టన్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1987	0.03
శ్రీ వేంకటేశ్వర జాతీయ ఉద్యానవనం	ఆంధ్రప్రదేశ్	1989	353.62
సుల్తాన్‌పూర్ జాతీయ ఉద్యానవనం	హర్యానా	1989	1.43
సుందర్‌బన్స్ జాతీయ ఉద్యానవనం	పశ్చిమ బెంగాల్	1984	1330.10
తడోబా అంధారి పులుల సంరక్షణ కేంద్రం	మహారాష్ట్ర	1955	116.55
వ్యాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ జాతీయ ఉద్యానవనం	ఉత్తరాఖండ్	1982	87.50
వాల్మీకి జాతీయ వనం	బీహార్	1989	335.65
వన విహార్ జాతీయ ఉద్యానవనం	మధ్యప్రదేశ్	1979	4.45
పాపికొండ జాతీయ ఉద్యానవనం	ఆంధ్రప్రదేశ్	2008	1,012.86
అనాముడి షోలా జాతీయ ఉద్యానవనం	కేరళ	2003	7.5
పంపడుం షోలా జాతీయ ఉద్యానవనం	కేరళ	2003	1.32
రాజ్‌బరి జాతీయ ఉద్యానవనం	త్రిపుర	2007	31.63
జలదపర జాతీయ ఉద్యానవనం	పశ్చిమ బెంగాల్	2012	216.51
రాణి ఝాన్సీ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	1996	256
రాజీవ్ గాంధీ జాతీయ ఉద్యానవనం (రామేశ్వరం)	ఆంధ్ర ప్రదేశ్	2005	2.4
మౌలింగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	అరుణాచల్ ప్రదేశ్	1986	483
దేహింగ్ పాట్కై జాతీయ ఉద్యానవనం	అస్సాం	2004	231.65
రైమోనా జాతీయ ఉద్యానవనం	అస్సాం	2021	422
గల్ఫ్ ఆఫ్ కచ్ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం	గుజరాత్	1982	162.89
ఇందర్‌కిల్లా జాతీయ ఉద్యానవనం	హిమాచల్ ప్రదేశ్	2010	104
ఖిర్గంగా జాతీయ ఉద్యానవనం	హిమాచల్ ప్రదేశ్	2010	710
సింబల్బరా జాతీయ ఉద్యానవనం	హిమాచల్ ప్రదేశ్	2010	27.88
కజినాగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం	జమ్మూ కాశ్మీర్	1992	160

ఇవీ చూడండి

• భారతదేశంలో అభయారణ్యాల జాబితా

ఫుట్ నోట్స్

¹The Maharashtra and Madhya Pradesh parts of the Pench National Park are administered separately.

²The Chhattisgarh and Madhya Pradesh parts of the Sanjay National Park are administered separately.

మూలాలు

• Recently updated source of the PA information below is the National Wildlife Database Cell, WILDLIFE INSTITUTE OF INDIA DEHRADUN, (position as on April 23, 2007), retrieved 7/25/2007 LIST OF PROTECTED AREAS
• United Nations List of National Parks and Protected Areas: India (1993)
• Ministry of Forests and Environment Protected Areas website

బయటి లింకులు

• indian national parks map
• Van Vihar National Park, Bhopal, MP